Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 55/2006 Rektora Pomorskiej

Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr 55/2006
Rektora Pomorskiej Akademii Medycznej z
dnia 30 czerwca 2006 r.
PROCEDURA
POSTĘPOWANIA PO EKSPOZYCJI NA KREW I INNY POTENCJALNIE
INFEKCYJNY MATERIAŁ /IPIM/ DLA PRACOWNIKÓW ZAKŁADÓW
DYDAKTYCZNYCH I STUDENTÓW
Niniejsza Procedura opracowana została w oparciu o opublikowane przez Ministerstwo
Zdrowia standardy postępowania dla pracowników medycznych z uwzględnieniem
warunków, jakie występują w Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie.
§1
Użyte w niniejszej „Procedurze postępowania po ekspozycji na krew i inny potencjalnie
niebezpieczny
materiał
/IPIM/
dla
pracowników
zakładów
dydaktycznych
i studentów” pojęcia oznaczają odpowiednio:
1) Ekspozycja – kontakt z krwią lub innym potencjalnie infekcyjnym materiałem przez
skórę uszkodzoną, oko, jamę ustną, inną błonę śluzową,
2) Ekspozycja zawodowa – to taka ekspozycja, do której doszło w czasie wykonywania
przez pracownika obowiązków służbowych,
3) Osoba eksponowana – osoba narażona na zakażenie w wyniku kontaktu z krwią lub
innym potencjalnie infekcyjnym materiałem,
4) Pacjent będący powodem ekspozycji – pacjent, którego krew lub inny potencjalnie
infekcyjny materiał może być dla pracownika źródłem zakażenia w przypadku ekspozycji
zawodowej,
5) Procedura – niniejsza Procedura postępowania po ekspozycji na krew i inny potencjalnie
niebezpieczny materiał /IPIM/ dla pracowników zakładów dydaktycznych
i studentów,
6) Inny potencjalnie infekcyjny materiał, zwany też IPIM, to:
a. płyny ustrojowe, tj.: nasienie, wydzielina z pochwy, płyn mózgowo – rdzeniowy, płyn
opłucnowy, maź stawowa, płyn osierdziowy, płyn otrzewnowy, płyn owodniowy,
mleko kobiece, ślina podczas zabiegów dentystycznych i jakikolwiek płyn ciała oraz
wszelkie płyny ustrojowe w sytuacji, gdy ich rozróżnienie jest trudne lub niemożliwe,
b. każda tkanka człowieka żywego albo martwego,
c. komórki, hodowle tkankowe, pożywki zawierające HIV, HBV, HCV, zwierzęta
doświadczalne, ich tkanki, narządy, krew.
§2
Nie wymaga szczególnego postępowania:
1) ekspozycja skóry nieuszkodzonej, oraz
2) ekspozycja wątpliwa, tj.:
a. podskórne, powierzchniowe skaleczenia igłą, narzędziem chirurgicznym lub innym
ostrym przedmiotem, bez widocznego krwawienia, uznane za nieskażone krwią lub
IPIM,
b. wcześniej nabyte skaleczenie lub rana skażona płynem ustrojowym innym niż krew
lub IPIM.
§3
Postępowania poekspozycyjnego, o którym mowa w §4 oraz obserwacji poekspozycyjnej
wymagają:
1) ekspozycja prawdopodobna obejmująca:
a. śródskórne, powierzchniowe skaleczenie igłą, narzędziem chirurgicznym lub innym
ostrym przedmiotem, bez widocznego krwawienia, uznanym za skażone krwią lub
IPIM,
b. wcześniej nabyte skaleczenie, rana skażona krwią lub IPIM,
2) ekspozycja ewidentna obejmująca:
a. uszkodzenie przenikające skórę igłą skażoną krwią lub IPIM,
b. wstrzyknięcie krwi,
c. skaleczenie lub rana z krwawieniem wywołana przez narzędzie w sposób widoczny,
skażone krwią lub IPIM,
d. każde bezpośrednie wprowadzenie materiału biologicznego zawierającego HIV, HBV,
HCV.
§4
1. Czynności objęte postępowaniem poekspozycyjnym należy wykonać natychmiast
po ekspozycji.
2. Postępowanie poekspozycyjne obejmuje:
1) w przypadku ekspozycji skóry:
a. umycie zranionego miejsca i okolic, spłukanie zranionego miejsca dużą ilością
ciepłej wody z płynem, przy czym czynności te należy wykonywać bez tamowania
upływu krwi i unikając rozpryskiwania,
b. zdezynfekowanie środkiem do dezynfekcji skóry, pozostawienie go na ranie przez
30 sekund a następnie zabezpieczenie rany,
2) w przypadku ekspozycji oczu – delikatne przepłukanie solą fizjologiczną albo dużą
ilością wody okolicy oczu, przy otwartych powiekach,
3) w przypadku ekspozycji jamy ustnej:
a. wyplucie krwi lub IPIM,
b. kilkukrotne przepłukanie jamy ustnej wodą.
3. Czynności postępowania poekspozycyjnego wykonuje osoba eksponowana.
§5
1. W przypadku ekspozycji prawdopodobnej albo ewidentnej, po przeprowadzeniu
czynności opisanych w §4, osoba eksponowana:
1) w przypadku gdy jest pracownikiem – zgłasza fakt ekspozycji przełożonemu,
2) w przypadku gdy jest studentem – zgłasza fakt ekspozycji opiekunowi grupy
prowadzącemu ćwiczenia albo praktykę,
3) wypełnia indywidualną kartę ekspozycji zawodowej, którą potwierdza przełożony
lub opiekun studenta,
4) zgłasza się z wypełnioną i potwierdzoną kartą indywidualnej ekspozycji zawodowej
do Poradni Nabytych Niedoborów Immunologicznych przy Wojewódzkim Szpitalu
Zespolonym (Szczecin, ul. Broniewskiego 12, godz. Przyjęć 700 – 1500, tel. 091/45-42450 lub po godz. 1500 na Izbę Przyjęć Chorób Zakaźnych Wojewódzkiego Szpitala
Zespolonego w Szczecinie przy ul. Arkońskiej 4, tel. 091/45-41-007 wew. 266).
2. Indywidualna karta ekspozycji zawodowej dostępna jest w sekretariacie jednostki
dydaktycznej.
3. Koszty badań, o których mowa w ust. 1 pkt. 4 ponosi Pomorska Akademia Medyczna
w Szczecinie.
4. W przypadku, gdy do ekspozycji doszło na skutek kontaktu z pacjentem
niezdiagnozowanym, należy podjąć działania mające na celu poddanie badaniom tego
pacjenta, a opisane w §6.
5. Kopię indywidualnej karty ekspozycji zawodowej wraz z zaświadczeniem
o zakończeniu leczenia osoba eksponowana dostarcza Inspektorowi BHP.
§6
1. Osoba prowadząca ćwiczenia (praktykę) ze studentami, w czasie których doszło
do ekspozycji, ma obowiązek podjęcia wszelkich możliwych działań, mających na celu
uzyskanie od pacjenta będącego powodem ekspozycji zgody na pobranie krwi do badań.
2. Zgoda pacjenta będącego powodem ekspozycji na pobranie krwi, musi być udzielona
na piśmie.
3. W przypadku udzielenia przez pacjenta będącego powodem ekspozycji zgody na badanie
krwi, asystent (lekarz) wystawia na rzecz takiego pacjenta skierowanie na badania
na przeciwciała anty HIV i anty HCV, anty HBsAg.
4. W przypadku, gdy pacjent będący powodem ekspozycji wyraża zgodę
na przeprowadzenie badania krwi na HIV na zasadzie anonimowości, może on podać
hasło, które wpisuje się do indywidualnej karty ekspozycji zawodowej.
5. W przypadku udzielenia przez pacjenta będącego powodem ekspozycji zgody na pobranie
krwi do badań, krew pobierana jest niezwłocznie przez osobę uprawnioną do dwóch
suchych próbówek bez antykolagulantów na skrzep. Pobraną krew przekazuje się osobie
eksponowanej w pojemniku trwałym, umożliwiającym jej bezpieczne przewiezienie
do miejsca badań.
6. Osoba eksponowana wraz z pobraną od pacjenta będącego powodem ekspozycji krwią
i skierowaniem zgłasza się w miejscu badań wskazanym w §5 ust. 1 pkt. 4.
7. W przypadku braku zgody pacjenta będącego powodem ekspozycji na pobranie krwi
do badań, fakt ten odnotowuje się w indywidualnej karcie ekspozycji zawodowej.
§7
Za wdrożenie i realizację Procedury odpowiedzialni są:
1) Kierownik Katedry,
2) Kierownik Zakładu,
3) Opiekun grupy prowadzący ćwiczenia lub praktyki ze studentami.
§8
Wzory:
1) indywidualnej karty ekspozycji zawodowej,
2) skierowania na badania,
3) zgody pacjenta będącego źródłem ekspozycji na pobranie krwi,
4) skierowanie dla pacjenta będącego źródłem ekspozycji na badanie/wynik badania,
określają załączniki do Procedury.