150088 PowerSeeker
advertisement
Polski Seria teleskopów PowerSeeker® INSTRUKCJA OBSŁUGI ● PowerSeeker 60EQ # 21043 ● PowerSeeker 70EQ # 21037 ● PowerSeeker 80EQ # 21048 ● PowerSeeker 114EQ # 21045 ● PowerSeeker 127EQ # 21049 Spis treści Wstęp .............................................................................................................................................. 3 MontaŜ ............................................................................................................................................ 6 Rozkładanie statywu ............................................................................................................................................... 6 Mocowanie montaŜu paralaktycznego .................................................................................................................... 7 Mocowanie pręta przeciwwagi ............................................................................................................................... 7 MontaŜ przewodów powolnego ruchu .................................................................................................................... 8 Mocowanie tubusu teleskopu .................................................................................................................................. 8 Zamocowanie nasadki kątowej i okularów (refraktor) ............................................................................................ 9 Zamocowanie okularu w teleskopie Newtonowskim............................................................................................... 9 Instalacja celownika .............................................................................................................................................. 10 Ukierunkowanie celownika .................................................................................................................................. 10 MontaŜ soczewki Barlowa..................................................................................................................................... 10 Ręczne poruszanie teleskopem .............................................................................................................................. 11 Balansowanie montaŜu rektasencji . ...................................................................................................................... 11 Balansowanie mocowania deklinacji ................................................................................................................... 11 Regulacja montaŜu paralaktycznego...................................................................................................................... 12 Regulacja montaŜu w pionie.................................................................................................................................. 12 Podstawy obsługi teleskopu........................................................................................................... 13 Kierunek obrazu..................................................................................................................................................... 14 Ogniskowanie ........................................................................................................................................................ 14 Obliczamy powiększenie ....................................................................................................................................... 14 Określamy pole widzenia....................................................................................................................................... 15 Ogólne wskazówki dotyczące prowadzenia obserwacji ........................................................................................ 15 Podstawy astronomii...................................................................................................................... 16 Układ współrzędnych astronomicznych ................................................................................................................ 16 Ruch gwazd ........................................................................................................................................................... 16 Polar Alignment with the Latitude Scale ............................................................................................................... 18 Pointing at Polaris.................................................................................................................................................. 18 Finding the North Celestial Pole............................................................................................................................ 18 Polar Alignment in the Southern Hemisphere ....................................................................................................... 20 Finding the South Celestial Pole (SCP) ................................................................................................................. 21 Aligning the Setting Circles................................................................................................................................... 22 Napęd..................................................................................................................................................................... 23 Obserwacja nieba ........................................................................................................................... 24 Obserwacja księŜyca.............................................................................................................................................. 24 Obserwacja planet ................................................................................................................................................. 24 Obserwacja słońca ................................................................................................................................................. 25 Obserwacja głębokiego nieba ................................................................................................................................ 25 Warunki obserwacji .............................................................................................................................................. 25 Astrofotografia .............................................................................................................................. 27 Short Exposure Prime Focus Photography ............................................................................................................ 27 Piggyback Photography ......................................................................................................................................... 27 Planetary & Lunar Photography with Special Imagers.......................................................................................... 27 CCD Imaging for Deep Sky Objects...................................................................................................................... 27 Terrestrial Photography ......................................................................................................................................... 28 Konserwacja teleskopu .................................................................................................................. 28 Dbałość o optykę .................................................................................................................................................. 28 Kolimacja teleskopu Newtonowskiego.................................................................................................................. 28 Akcesoria opcjonalne .................................................................................................................... 31 Specyfikacja techniczna teleskopu ............................................................................................... 32 2 Wstęp Gratulujemy Państwu zakupu teleskopu PowerSeeker! Seria teleskopów PowerSeeker wyprodukowana została w kilku róŜnych modelach, a poniŜsza instrukcja opisuje 5 z nich, mocowanych na niemieckim montaŜu paralaktycznym --- 60mm refraktor, 70mm refraktor, 80mm refraktor, 114mm Newtonowski i 127mm Newtonowski. Teleskopy linii PowerSeeker wyprodukowano z najwyŜszej jakości surowców, co zapewnia im doskonałą stabilność i trwałość. Wszystkie te cechy tworzą instrument, który dostarczy Państwu radości na całe Ŝycie, wymagając przy tym minimalnych czynności konserwacyjnych. Niniejszy teleskop został zaprojektowany na potrzeby wyjątkowej oferty dla osób po raz pierwszy kupujących tego rodzaju przyrząd. Seria AstroMaster to przenośny design o niewielkich rozmiarach i duŜych moŜliwościach optycznych, które zachwycą kaŜdego uŜytkownika, wkraczającego w świat astronomii amatorskiej. Na teleskopy PowerSeeker udziela się ograniczonej dwuletniej gwarancji. BliŜszych informacji prosimy szukać na stronie internetowej http://www.elestron.com. Niektóre cechy teleskopów AstroMaster to: • Wykonanie wszystkich elementów optycznych teleskopu ze szkła powlekanego dla uzyskania wyraźnego, ostrego obrazu. • Sprawne działanie, stabilny montaŜ paralaktyczny z kołami ustawień połoŜenia w obu osiach. • Zmontowany fabrycznie stalowy statyw z nogami o rozstawie 1,25'' zapewnia stabilne ustawienie. • Szybka i łatwa konfiguracja, nie wymagająca dodatkowych narzędzi. • Płyta CD-ROM z oprogramowaniem „The Sky” Level 1 do nauki nieba, pozwalającym oglądać i drukować mapy nieba. • Wszystkie modele nadają się do prowadzenia obserwacji naziemnej i astronomicznej, zostały równieŜ wyposaŜone w standardowe akcesoria potrzebne do tego celu. Przed udaniem się w podróŜ po Wszechświecie warto poświęcić czas na dokładne zapoznanie się z niniejszą instrukcja. Oswojenie się z teleskopem moŜe potrwać kilka sesji obserwacyjnych, dlatego warto mieć ją pod ręką aŜ do czasu całkowitego opanowania obsługi przyrządu. Instrukcja zawiera szczegółowy opis wszelkich funkcji teleskopu oraz potrzebne materiały i przydatne wskazówki, dzięki którym obserwacja będzie tak łatwa i przyjemna, jak to tylko moŜliwe. Teleskop został zaprojektowany w taki sposób, aby zapewnić Państwu wiele lat radości i owocnych obserwacji. Niemniej istnieje kilka rzeczy, na które – ze względu na bezpieczeństwo zarówno Państwa, jak i sprzętu oddawanego do Państwa rąk – naleŜy zwrócić uwagę jeszcze przed rozpoczęciem korzystania z teleskopu. OstrzeŜenie • Nigdy nie naleŜy ani gołym okiem, ani za pomocą teleskopu patrzeć prosto w słońce (o ile nie dysponuje się odpowiednim filtrem słonecznym), poniewaŜ moŜe to doprowadzić do trwałego i nieodwracalnego uszkodzenia oka. • Nigdy nie naleŜy uŜywać teleskopu do rzutowania obrazu słońca na jakąkolwiek powierzchnię, poniewaŜ wewnętrzny przyrost ciepła moŜe uszkodzić teleskop oraz wszelkie przyłączone do niego oprzyrządowanie. • Nigdy nie naleŜy korzystać ze słonecznych filtrów okularowych, ani z pryzmatu Hershela, poniewaŜ wewnętrzny przyrost ciepła w teleskopie moŜe doprowadzić do skruszenia lub pęknięcia tych urządzeń, przez co niefiltrowane światło słoneczne moŜe dotrzeć bezpośrednio do oka. • Nigdy nie wolno pozostawiać teleskopu bez nadzoru, kiedy dostęp do niego mogą mieć dzieci lub osoby dorosłe, nie zaznajomione z prawidłowym sposobem obsługi przyrządu. 3 16 1 4 5 2 15 3 8 8 14 12 7 13 6 9 11 10 Rys. 1-1 PowerSeeker 80EQ Refraktor PowerSeeker 60EQ & PowerSeeker 70EQ Similar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Tuba optyczna teleskopu Wspornik montaŜu Koło ustawienia rektascensji Szukacz Star Pointer Okular Ostrość Przewód do powolnej zmiany rektascensji Przewód do powolnej zmiany deklinacji 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 4 Śruba zmiany szerokości kątowej Przybornik Statyw Pręt przeciwwagi ObciąŜniki MontaŜ paralaktyczny Koło ustawienia deklinacji Soczewka obiektywu 1 14 2 3 4 13 12 11 10 5 7 6 8 9 Rys. 1-2 PowerSeeker 114EQ Newtonowski PowerSeeker 127EQ Newtonowski Similar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Okular Pokrętło pierścieniowe tubusu Tubus optyczny teleskopu Zwierciadło główne Przewód do powolnej zmiany deklinacji Kabel do powolnej zmiany rektascensji Śruba regulacji szerokości kątowej 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 5 Przybornik Statyw ObciąŜniki przeciwwagi Koło ustawienia rektascensji Mocowanie paralaktyczne Koło ustawienia deklinacji Pokrętło ostrości MontaŜ W niniejszym rozdziale znajdą Państwo wskazówki, jak złoŜyć teleskop PowerSeeker. Za pierwszym razem najlepiej jest składać przyrząd w pomieszczeniu, aby łatwo moŜna było rozpoznać poszczególne części i zapoznać się z procedurą prawidłowego montaŜu. jeszcze zanim wypróbuje się teleskop na wolnym powietrzu. Wszystkie modele teleskopów PowerSeeker znajdują się w pudełkach. Części, które znajdują się w pudełku to: tubus optyczny wraz z celownikiem optycznym oraz pokrętłami pierścieniowymi (tylko model 114 EQ), montaŜ paralaktyczny, pręt przeciwwagi, dwa obciąŜniki, przewody do powolnej zmiany rektascensji i deklinacji, okular 4 mm – 1,25'', okular 20 mm – 1,25'' (obraz nieodwrócony dla modelu 114 EQ i 127EQ), nasadka obrazu nieodwróconego 1,25'' (dla modelu 60 EQ, 70EQ i 80 EQ), CD-ROM z programem „The Sky” Level 1. Rozkładanie statywu 1. Wyjmujemy statyw z pudełka (Rysunek 2-1). Statyw jest juŜ złoŜony, dzięki temu jego ustawienie jest proste. 2. Ustawiamy statyw w pozycji pionowej i rozkładamy jego nogi do pełnego rozstawu, a następnie lekko przyciskamy wspornik nóg statywu (Rysunek 2-2). Szczyt statywu to tak zwana głowica statywu. 3. Teraz przystępujemy do zamontowania przybornika (Rysunek 2-3) na wsporniku statywu (W centralnej części Rysunku 2-2). 4. Umieszczamy wyłącznik na środku przybornika (płaska strona przybornika skierowana w dół), dopasowując go do środka wspornika nóg statywu, i lekko wciskamy ku dołowi (Rysunek 2-4). Rys. 2-1 Rys. 2-2 Rys. 2-3 5. Obracamy przybornik do momentu, gdy zaczepy znajdą się pod elementami podtrzymującymi wspornika dla kaŜdej nogi, następnie lekko przyciskamy, a wówczas nastąpi blokada zaczepów na miejscu (Rysunek 2-5). Statyw jest juŜ zamontowany (Rysunek 2-6). 6. MoŜemy regulować wysokość statywu. NajniŜsza wysokość to 61 cm – najwyŜsza 104 cm. MoŜemy odblokować pokrętła regulacji nóŜek statywu, znajdujące się po jego wewnętrznej stronie na dole kaŜdej nogi (Rysunek 2-7), a następnie rozciągnąć nogi statywu do odpowiedniej wysokości, na koniec na powrót mocno dokręcić pokrętło. Całkowicie rozłoŜony statyw przedstawiono na rysunku 2-8. 7. Statyw będzie najsztywniejszy i najstabilniejszy przy najmniejszej wysokości nóg. Rys. 2-4 Rys. 2-5 6 Rys. 2- 6 Mocowanie montaŜu paralaktycznego MontaŜ paralaktyczny umoŜliwia odchylanie osi obrotu teleskopu w sposób umoŜliwiający podąŜanie za ruchem gwiazd na niebie. MontaŜ teleskopu to niemiecki montaŜ paralaktyczny, który mocuje się do głowicy statywu. Aby przyłączyć montaŜ naleŜy: 1. Wyjąć montaŜ paralaktyczny z pudełka. MontaŜ został wyposaŜony w mniejszą śrubę regulacji szerokości kątowej (kołek blokujący). Większą śrubę regulacji szerokości kątowej naleŜy wkręcić w przeznaczony dla niej otwór. 2. MontaŜ zostanie przyłączony do głowicy statywu, a dokładniej do pokrętła z kołkiem, umieszczonym na spodzie głowicy statywu (Rysunek 2-7). Dociskać montaŜ (duŜą, płaską część z wystającą rurką) do środkowego otworu w głowicy statywu, dopóki nie zostanie solidnie zamocowany. Teraz drugą ręką naleŜy sięgnąć pod spód głowicy statywu i wkręcić śrubę, której gwint dojdzie aŜ do spodu montaŜu. Śrubę naleŜy dobrze dokręcić. Rys. 2-7 Rys. 2-8 Rys. 2-9 Rys. 2-10 Mocowanie pręta przeciwwagi i obciąŜników Aby umoŜliwić prawidłowe wywaŜenie teleskopu, montaŜ został wyposaŜony w pręt przeciwwagi i dwa obciąŜniki. Aby zamontować pręt wraz z obciąŜnikami naleŜy: 1. Odkręcić śrubę zabezpieczającą obciąŜniki (kolor pomarańczowy) na pręcie przeciwwagi (na drugim końcu śruby), obracając go w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. 2. Wkręcać duŜe gwinty pręta przeciwwagi w wyŜłobionym otworze w osi deklinacji montaŜu – jak na rysunku 2-13 – aŜ do ścisłego zamocowania. Teraz moŜna dołoŜyć obciąŜniki przeciwwagi. 3. Ustawić montaŜ w ten sposób, aby pręt przeciwwagi był skierowany ku podłoŜu 4. Poluzować pokrętło, znajdujące się z boku obciąŜników (nie ma znaczenia, jaki obciąŜnik zostanie przyczepiony jako pierwszy), tak aby gwinty nie wystawały ze środkowego otworu obciąŜników. 5. Przesunąć dowolny obciąŜnik na pręcie przeciwwagi mniej więcej do połowy pręta, a następnie mocno dokręcić pokrętło blokujące. 6. Przysunąć drugi obciąŜnik na pręcie przeciwwagi do pierwszego, a następnie mocno zablokować. 7. Na powrót umieścić śrubę zabezpieczającą obciąŜniki i mocno ją dokręcić. Całkowicie złoŜony układ przedstawiono na rysunku 2-13. Rys. 2-11 Rys. 2-12 7 Rys. 2-13 MontaŜ przewodów powolnego ruchu MontaŜ teleskopu PowerSeeker został wyposaŜony w dwa kable powolnego ruchu, umoŜliwiające precyzyjne wycelowanie teleskopu na wybrany obiekt zarówno w rektascensji, jak i deklinacji. Aby podłączyć przewody naleŜy: 1. Umieścić oba kable z podłączonymi do nich gałkami (oba mają tę samą średnicę i długość) i upewnić się, Ŝe śruby znajdujące się na końcu obydwu kabli nie wystają poza otwór. 2. Przesunąć kabel na wałku rektascensji tak daleko, jak się da. Są dwa wałki rektascensji, po obu bokach montaŜu. Nie ma znaczenia, który wałek zostanie uŜyty, poniewaŜ oba działają tak samo. MoŜna zatem uŜyć tego, który uzna się za wygodniejszy. 3. Mocno dokręć śrubę na kablu rektascensji, aby się trzymał. Kabel powolnego ruchu w deklinacji podłącza się w ten sam sposób, jak kabel w rektascensji. Wałek, na którym umieszcza się pokrętło powolnego ruchu w deklinacji, znajduje się w górnej części montaŜu, tuŜ pod platformą montaŜową teleskopu. Rys. 2-14 Rys. 2-15 Wałek rektascensji u dołu i wałek deklinacji u góry Kable rektascensji i deklinacji z zamocowanymi pokrętłami Mocowanie tuby teleskopu do montaŜu Tubę optyczną teleskopu podłącza się do montaŜu za pomocą zacisku szyny dovetail na montaŜu (Rysunek 2-17). W przypadku modelu 114 Newtonowski szyna montaŜowa stanowi zacisk zamocowany do pierścieni tuby. W przypadku refraktora 60 EQ szyna montaŜowa jest zamocowana na spodzie tuby teleskopu. Po zamocowaniu tuby optycznej teleskopu naleŜy upewnić się, Ŝe pokrętła blokujące rektascensji i deklinacji zostały dokręcone (Rysunek 2-18). Następnie naleŜy się upewnić, Ŝe śruby regulacji szerokości kątowej równieŜ zostały dokręcone. Dzięki temu uŜytkownik będzie miał pewność, Ŝe montaŜ nie poruszy się nagle w trakcie mocowania tuby optycznej teleskopu. NaleŜy równieŜ zdjąć zakrywkę soczewki obiektywu (refraktora) lub zakrywkę przedniego wylotu tuby (model Newtonowski). W celu zamocowania tuby teleskopu naleŜy: 1. Zdjąć papier osłaniający tubę optyczną. Przed zdjęciem papieru w modelu 114 EQ Newtonowski trzeba odkręcić pokrętła pierścieniowe tuby. 2. Odkręcić pokrętło mocujące oraz śrubę zabezpieczającą mocowanie, znajdującą się z boku platformy szyny dovetail, tak aby nie dotykało samej platformy – Rysunek 2-18. 3. Przesunąć szynę mocującą jak najdalej w górę platformy montaŜowej (Rysunek 2-17). 4. Dokręcić pokrętło mocujące na platformie szyny dovetail, aby teleskop pozostawał na miejscu. 5. Ręcznie dokręcić śrubę zabezpieczającą platformę szyny do momentu, aŜ główka śruby nie dotknie zacisku mocującego. UWAGA: Nigdy nie naleŜy luzować Ŝadnych pokręteł znajdujących się na tubie teleskopu, ani montować pokręteł innych niŜ koło rektascensji i deklinacji. Wskazówka: Dla osiągnięcia maksymalnego unieruchomienia teleskopu oraz montaŜu naleŜy się upewnić, Ŝe śruby i pokrętła przytwierdzające nogi statywu do głowicy zostały dobrze dokręcone. 8 Rys. 2-16 Rys. 2-17 Rys. 2-18 Rys. 2-19 Zamocowanie nasadki kątowej i okularów (refraktor) Nasadka kątowa to pryzmat, który załamuje światło w kierunku prostopadłym do drogi światła na refraktorze. Dzięki temu moŜliwe jest prowadzenie obserwacji w wygodniejszej pozycji, niŜ gdyby trzeba było patrzeć na wprost. Nasadka daje obraz nieodwrócony; koryguje obraz, tak aby był nieodwrócony w dół i odpowiednio ułoŜony w kierunku lewo – prawo, co bardzo ułatwia prowadzenie obserwacji naziemnych. Nasadkę moŜna równieŜ obrócić do połoŜenia najwygodniejszego dla uŜytkownika. Aby Zamontować nasadkę kątową i okulary naleŜy: 1. Umieścić mniejszy koniec nasadki kątowej w przejściówce okularowej 1,25'' tuby ustawienia ostrości obrazu refraktora – Rysunek 2-19. NaleŜy upewnić się, Ŝe obydwie śruby skrzydełkowe przejściówki okularowej nie dotykają wyciągu okularowego oraz Ŝe z łącznika do okularu została zdjęta zakrywka. Rys. 2-20 2. Umieścić chromowaną końcówkę jednego z okularów w nasadce, a następnie dokręcić śrubę skrzydełkową. Ponownie, wykonując tę czynność, przed umieszczeniem okularu naleŜy zwrócić uwagę, aby śruba skrzydełkowa nie dotykała nasadki. 3. Wykonując procedurę odwrotną do przedstawionej w punkcie 2, moŜna zamienić soczewkę na soczewkę o innej ogniskowej. Zamocowanie okularów w teleskopach Newtona Okular stanowi element optyczny, powiększający obraz znajdujący się w zasięgu teleskopu. Bez niego nie moŜna by uŜywać tego instrumentu do oglądania czegokolwiek. Okulary określa się, podając ogniskową oraz średnicę cylindra. Im dłuŜsza ogniskowa (to znaczy, im określająca go liczba jest większa), tym mniejsze jest powiększenie okularu (czyli jego moc). Zazwyczaj do prowadzenia obserwacji korzysta się z okularów o małej lub średniej mocy. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji na temat tego, w jaki sposób określa się moc, naleŜy zapoznać się z rozdziałem „Obliczanie powiększenia”. W przypadku teleskopów Newtona okular umieszcza się bezpośrednio w wysięgniku okularowym. Aby umieścić okular w teleskopie, naleŜy: 1. 2. Upewnić się, Ŝe śruby skrzydełkowe nie dotykają wyciągu okularowego. Następnie umieścić chromowaną końcówkę jednego z okularów w wysięgniku okularowym (najpierw powinno się usunąć zakrywkę umieszczoną na wysięgniku), a potem dokręcić śruby skrzydełkowe – Rysunek 2-20. Okular 20 mm nazywa się okularem prostującym obraz, poniewaŜ koryguje on obraz w taki sposób, Ŝe odzwierciedla on rzeczywiste połoŜenie w kierunku góra – dół oraz lewo – prawo. Dzięki temu teleskop nadaje się do obserwacji naziemnych. 3. Rys. 2-21 Soczewki moŜna wymieniać, wykonując procedurę odwrotną do opisanej powyŜej. 9 Instalacja celownika Rys. 2-22 Aby zamontować celownik naleŜy: 1. Ustalić, gdzie na teleskopie znajdują się otwory montaŜowe dla celownika. 2. Odkręcić wkręcone tam śruby mocujące. 3. Przykręcić celownik, mocno ale z wyczuciem, tak by nie uszkodzić teleskopu i śrub. Celownik naleŜy ukierunkować tak, aby większą soczewką skierowany był do przodu. 4. Zdjąć zaślepki z kaŜdego końca teleskopu. Ukierunkowanie celownika Aby ukierunkować celownik naleŜy: 1. Za dnia naleŜy wyszukać jakiś obiekt i ustawić go w środku okularu. NaleŜy uŜyć okularu o powiększeniu 20 mm. 2. Następnie spojrzeć przez celownik i zanotować pozycję obiektu. 3. Bez poruszania teleskopem naleŜy ustawić celownik za pomocą śrub nastawczych znajdujących się na oprawce celownika, tak aby krzyŜ celowniczy był wycentrowany na obiekcie. Okular Soczewka Regulacja Uchwyt Rys. 2-22a Celownik z uchwytem MontaŜ soczewki Barlowa Rys. 23 W zestawie z teleskopem moŜna znaleźć równieŜ soczewkę Barlowa 3x, która zdecydowanie zwiększa moŜliwości powiększenia teleskopu. W przypadku teleskopów typu refraktor naleŜy wyjąc tubus z pryzmatem, a w jego miejsce wsunąć tubus z soczewką Barlowa. Następnie skręcić śrubkami znajdującymi się po boku. W tubus z soczewką Barlowa wsuwamy tubus z pryzmatem, a potem analogicznie okular. NaleŜy pamiętać o tym, Ŝe soczewka Barlowa nie jest kompatybilna ze wszystkimi okularami (nie moŜna ustawić ostrości). Pracując z soczewką Barlowa naleŜy najpierw uŜywać okularów o małym powiększeniu. 3x Powiększenie soczewki Barlow'a 60EQ 70EQ w/20mm okular 135x 105x w/4mm okular 675x 525x 10 80EQ 135x 675x 114EQ 135x 675x 127EQ 150x 450x Ręczne poruszanie teleskopem Aby ustawić teleskop na dany obiekt naleŜy przesunąć go ręcznie. Przy duŜych odległościach naleŜy przekręcając cięgła deklinacji lub rektasencji przesunąć teleskop w danym kierunku. W przypadku niewielkich przesunięć naleŜy zawsze uŜywać cięgieł deklinacji i rektasencji. Zarówno oś deklinacji, jak i rektasencji posiada przyciski zwalniające osie teleskopu. aby zwolnić osie naleŜy odblokować przyciski. Rys. 2-24 Przyciski osi rektasencji oraz deklinacj Balansowanie montaŜu rektasencji Aby uniknąć niepotrzebnego obciąŜenia montaŜu rektasencji naleŜy poprawnie wybalansować teleskop zgodnie z osią biegunową. Dokładne wybalansowanie jest waŜne równieŜ aby dokładnie śledzić obiekty na niebie. Wybalansowanie waŜne jest równieŜ przy stosowaniu napędu eklektycznego. 1. Zwolnic zacisk rektasencji i ustawić teleskop w bok, tak aby przeciwwaga była w połoŜeniu poziomym i wskazywała w przeciwną stronę, co teleskop. 2. Puścić teleskop wolno ale przy jednoczesnej asekuracji ręką. Zaobserwować w którą stronę porusza się teleskop. 3. Ustawić odwaŜniki, tak by wypoziomować teleskop. 4. Skręcić śruby odwaŜników. Balansowanie mocowania deklinacji WywaŜenie teleskopu naleŜy przeprowadzić równieŜ dla osi deklinacyjnej. 1. Zwolnic zacisk rektasencji i ustawić teleskop tak, aby znajdował się po jednej stronie (tak jak wyŜej w przypadku osi rektasencji). 2. Skręcić nieco zacisk rektasencji, tak by teleskop był nieruchomo. 3. Poluzować zacisk deklinacji i przekręcić teleskop tak by był równolegle do podłoŜa. 4. Puścić teleskop i zaobserwować w którą stronę się przemieści. UWAGA! Zawsze asekuruj teleskop ręka! 5. W przypadku modeli EQ70, EQ80, EQ114 naleŜy poluzować nieco śruby mocujące na pierścieniach i przesunąć odpowiednio teleskop w lewo lub w prawo, aŜ osiągnięta zostanie równowaga. Nie dotyczy modelu EQ 60. 6. Dokręcić śruby mocujące na pierścieniach. 11 Rys. 2-26 Rys. 2-25 Regulacja montaŜu paralaktycznego Aby napęd mógł dokładnie śledzić ciała niebieskie, oś obrotu teleskopu musi pozostawać równoległa do osi obrotu Ziemi. Określa się to mianem wyrównania polarnego. Wyrównania polarnego NIE da się uzyskać poprzez zmianę pozycji teleskopu w rektascensji czy w deklinacji, a jedynie poprzez pionowe wyregulowanie montaŜu – w wysokości. W niniejszym rozdziale opisano sposób poprawnego poruszania teleskopu w trakcie procedury wyrównywania polarnego. Właściwą procedurę wyrównywania polarnego, to znaczy, sposób ustawiania osi obrotu teleskopu równolegle do osi Ziemi opisano niŜej – w rozdziale „Wyrównywanie polarne”. Regulacja montaŜu w pionie • Aby wyregulować szerokość kątową w osi polarnej, naleŜy lekko poluzować przednią śrubę regulacji szerokości kątowej (kołek blokujący) – jak na Rysunku 2-24. • Aby zwiększyć lub zmniejszyć szerokość kątową w osi polarnej, wystarczy dokręcać lub odkręcać śrubę regulacji szerokości kątowej do uzyskania wybranej wartości. Następnie mocno dokręcić przednią śrubę regulacji szerokości kątowej. Zakres regulacji szerokości kątowej dla teleskopów rodziny AstroMaster wynosi od około 20º do 60º. Najlepiej ostateczne ustawienia wysokości kątowej przeprowadzać poprzez przesuwanie montaŜu względem grawitacji (to znaczy, korzystając z tylnej śruby regulacji szerokości kątowej w celu uniesienia montaŜu). Aby wykonać tę czynność, naleŜy poluzować obie śruby regulacji szerokości kątowej, a następnie ręcznie popchnąć montaŜ w dół na tyle, na ile się da. Potem dokręcić tylną śrubę regulacji szerokości kątowej, aby unieść montaŜ na odpowiedniej wysokości. Śruba regulacji szerokości (kołek blokujący) Latitude Adjustment Screw (Locking Bolt) Śruba regulacji szerokości (tylna) Latitude Adjustment Screw Rys. 2-27 12 Podstawy obsługi teleskopu Teleskop to przyrząd zbierający i skupiający światło. Optyczny charakter urządzenia określa sposób, w jaki skupiane jest światło. W niektórych teleskopach, zwanych refraktorami, do załamania światła stosuje się soczewki, w innych – zwanych reflektorami – lustra. Refraktor, wynaleziony na początku XVII wieku, jest najstarszym modelem teleskopu. Jego nazwa pochodzi od metody, stosowanej w tym instrumencie do skupiania docierających do niego promieni światła. W refraktorze do załamywania lub zmiany kierunku promieni świetlnych wykorzystuje się soczewkę; załamanie światła to inaczej refrakcja – stąd nazwa teleskopu (Patrz: Rys. 3-1). W pierwszych modelach stosowano soczewki jednoogniskowe. Jednak pojedyncza soczewka zachowuje się jak pryzmat, rozszczepia światło na kolory tęczy; zjawisko to nazywamy aberracją chromatyczną. Aby poradzić sobie z tym problemem, wprowadzono soczewkę dwuogniskową, znaną jako achromat. KaŜdy z dwóch elementów tej soczewki ma inny czynnik załamania, dzięki temu dwie róŜne długości fal świetlnych skupiają się w tym samym punkcie. W większości soczewek dwuogniskowych, zazwyczaj zbudowanych z kronu i flintu, stosuje się korekcje światła czerwonego i zielonego. Światło niebieskie nadal będzie skupiane w nieco innym punkcie. Rys. 3-1 Budowa refraktora W teleskopie zwierciadłowym Newtona jako zwierciadło główne stosuje się jedno zwierciadło wklęsłe. Światło wpada do tuby optycznej, a następnie wędruje do zwierciadła, znajdującego się na jej drugim końcu. W tubie optycznej światło jest załamywane w jednym kierunku i skupia się w jednym punkcie, nazywanym ogniskiem. PoniewaŜ odwrócenie głowy w kierunku teleskopu, aby spojrzeć na obraz poprzez soczewkę uniemoŜliwiłoby pracę z przyrządem, światło jest przechwytywane przez zwierciadło płaskie, zwane nasadką kątową, która kieruje je pod odpowiednim kątem na bok tuby optycznej. To właśnie tam, dla wygody obserwatora, znajduje się soczewka. W teleskopach zwierciadłowych Newtona zamiast duŜych rozmiarów soczewek do zbierania i skupiania światła stosuje się zwierciadła; dzięki temu za tę samą cenę uzyskuje się o wiele większą moc zbierania światła. PoniewaŜ światło jest przechwytywane i kierowane na bok, moŜliwe staje się stosowanie soczewek o ogniskowych aŜ do 1000, a mimo to teleskop pozostaje stosunkowo niewielki i przenośny. Teleskop zwierciadłowy Newtona posiada na tyle imponującą charakterystykę zbierania światła, Ŝe umoŜliwia powaŜne zainteresowanie się astronomią przestrzeni dalekiej nawet za skromne środki. Teleskop zwierciadłowy Newtona wymaga Rys. 3-2 większej dbałości i staranniejszej Budowa teleskopu Newtona konserwacji, poniewaŜ zwierciadło główne pozostaje wystawione na działanie powietrza i pyłu. Jednak ta niewielka niedogodność nie zmniejsza popularności tego rodzaju teleskopu u osób, które chcą posiadać niedrogi teleskop, za pomocą którego wciąŜ moŜna odnajdywać odległe, słabo widoczne obiekty. 13 Kierunek obrazu Kierunek obrazu w kaŜdym teleskopie zmienia się w zaleŜności od sposobu umieszczenia okularu. Przy uŜyciu nasadki kątowej, obraz w kierunku góra – dół będzie poprawny, natomiast w kierunku lewo – prawo – odwrócony. Gdy patrzy się bezpośrednio – okular znajduje się bezpośrednio na teleskopie – obraz będzie całkowicie odwrócony. W przypadku obserwacji astronomicznych obrazy gwiazd poza polem ostrości będą bardzo zamazane, co sprawi, Ŝe trudno będzie je zobaczyć. JeŜeli będą Państwo kręcić pokrętłem ogniskowania zbyt pośpiesznie, mogą Państwo ominąć właściwe stopień ogniskowania, w ogóle nie zobaczywszy obrazu. Aby uniknąć tego problemu, pierwszym obserwowanym ciałem niebieskim powinien być jasny obiekt (taki jak KsięŜyc czy planeta), tak aby obraz był widoczny, nawet gdy jest nieostry. Rys. 3-3 UłoŜenie obrazu widocznego gołym okiem i oglądanego za pomocą narzędzi prostowania obrazu w teleskopach refrakcyjnych oraz teleskopach Newtona. Odwrócony w kierunku lewo-prawo, oglądany za pomocą nasadki Star Diagonal zamontowanej w teleskopie refrakcyjnym. Obraz odwrócony, widoczny w teleskopach Newtona oraz w teleskopach refrakcyjnych wyposaŜonych jedynie w soczewkę. Ogniskowanie Po odnalezieniu za pomocą teleskopu danego obiektu naleŜy obracać pokrętło ogniskowania aŜ obraz będzie ostry. Aby zogniskować obiekt, połoŜony bliŜej niŜ ostatnio oglądane ciało niebieskie, naleŜy przekręcić pokrętło ogniskowania w stronę okularu (to znaczy, w taki sposób, aby tuba skupiająca oddaliła się od czoła teleskopu). W przypadku obiektów połoŜonych dalej naleŜy kręcić pokrętłem ogniskowania w drugą stronę. Aby uzyskać naprawdę dokładne wyostrzenie, nigdy nie naleŜy patrzeć przez szklane szyby ani przedmioty emitujące fale cieplne, takie jak asfaltowe parkingi. Uwaga: JeŜeli noszą Państwo szkła korekcyjne (szczególnie dotyczy to okularów), być moŜe warto je zdjąć, podczas prowadzenia obserwacji za pomocą soczewki dołączonej do teleskopu. Jednak, w trakcie korzystania z aparatu fotograficznego zawsze naleŜy mieć załoŜone szkła korekcyjne, aby w ten sposób uzyskać moŜliwie najlepszą ostrość. JeŜeli cierpią Państwo na astygmatyzm, zawsze powinni Państwo mieć szkła korekcyjne. Obliczamy powiększenie Mogą Państwo zmienić powiększenie teleskopu, po prostu zamieniając okular. Aby określić powiększenie teleskopu, naleŜy po prostu podzielić długość ogniskowej teleskopu przez długość ogniskowej uŜytego okularu. Wzór w postaci równania przedstawia się następująco: Powiększenie = Długość ogniskowej teleskopu (mm) Długość ogniskowej okularu (mm) ZałóŜmy, Ŝe korzystają Państwo z okularu 25 mm. W celu uzyskania powiększenia po prostu dzielimy długość ogniskowej teleskopu (na przykład długość ogniskowej teleskopu wynosi 1000 mm) przez długość ogniskowej okularu – 25 mm. Wynik dzielenia 1000 przez 25 to powiększenie o mocy 40. Mimo Ŝe moc powiększenia jest zmienna, to kaŜdy przyrząd do obserwacji średniego nieba posiada ograniczenie w postaci najwyŜszego uŜytecznego powiększenia. Ogólnie przyjętą zasadą jest na kaŜdy cal obiektywu moŜna stosować 14 powiększenie o mocy 60. Przykładowo w przypadku modelu PowerSeeker 80EQ średnica obiektywu wynosi 3.1'' (80 mm). PomnoŜenie 3.1 x 80 daje maksymalne uŜyteczne powiększenie o mocy 189. Mimo Ŝe jest to maksymalne uŜyteczne powiększenie, to większość obserwacji prowadzi się w powiększeniu od 20 do 35 na kaŜdy cal średnicy soczewki obiektywu, dla modelu PowerSeeker 80EQ powiększenie wynosi zatem od 62 do 109. Określamy pole widzenia Określenie pola widzenia ma duŜe znaczenie, gdy chce się poznać wielkość kątową obserwowanego obiektu. Aby obliczyć rzeczywiste pole widzenia, naleŜy podzielić pozorne pole widzenia okularu (podane przez producenta okularu) przez powiększenie. Wzór w postaci równania przedstawia się następująco: Pozorne pole widzenia okularu Rzeczywiste pole widzenia = -------------------------------------------------Powiększenie Jak widać, przed określeniem pola widzenia naleŜy obliczyć powiększenie. Korzystając z przykładu zamieszczonego w poprzednim punkcie, moŜemy określić pole widzenia, korzystając z tego samego 25 milimetrowego okularu. Okular 25 mm posiada pozorne pole widzenia 56º. Podzielmy zatem 56º przez powiększenie, które wynosi 40. Dzięki temu uzyskujemy rzeczywiste pole widzenia, które wynosi 1.4º. Aby przełoŜyć stopnie na stopy w odległości 1000 jardów, co ma większy sens w przypadku obserwacji naziemnych, naleŜy po prostu pomnoŜyć wynik przez 52.5. kontynuując nasz przykład, MnoŜymy pole kątowe 1.4º przez 52.25. W ten sposób uzyskujemy szerokość pola wynoszącą 73.5 stopy w odległości tysiąca jardów. Pozorne pole widzenia kaŜdego okularu moŜna znaleźć w Celestron Accessory Catalog (nr 93685). Ogólne wskazówki co do prowadzenia obserwacji Podczas pracy z dowolnym przyrządem optycznym, aby uzyskać moŜliwie najlepszy obraz, naleŜy pamiętać o kilku waŜnych sprawach: Nigdy nie naleŜy patrzeć przez szybę. Szyby w domach mieszkalnych nie są idealne pod względem optycznym, mogą zatem róŜnić się grubością w róŜnych miejscach okna. Ta nierówność moŜe wpłynąć i wpłynie na moŜliwości ogniskowania teleskopu. W większości przypadków nie będzie moŜliwe uzyskanie naprawdę ostrego obrazu, choć czasami moŜe się okazać, Ŝe obraz jest podwójny. Nigdy nie naleŜy patrzeć poprzez obiekty lub ponad obiektami, emitującymi fale cieplne. Dotyczy to asfaltowych parkingów w upalne, letnie dni czy dachów budynków. Zamglone niebo, mgła czy mgiełka mogą sprawić, Ŝe uzyskanie właściwej ostrości obiektów naziemnych będzie trudne. Widoczność szczegółów moŜliwych do zaobserwowania w takich warunkach jest znacznie słabsza. TakŜe podczas fotografowania w takich warunkach, wykonany film moŜe wyjść nieco bardziej ziarnisty niŜ normalnie z powodu mniejszego kontrastu i niedoświetlenia. JeŜeli noszą Państwa szkła korekcyjne (szczególnie okulary), mogą Państwo je zdjąć podczas patrzenia przez okular. Jednak podczas korzystania z aparatu, zawsze powinni Państwo nosić szkła korekcyjne, aby obraz był moŜliwie najlepiej wyostrzony. JeŜeli cierpią Państwo na astygmatyzm, to soczewki korekcyjne naleŜy nosić przez cały czas. 15 Podstawy astronomii Dotąd zajmowaliśmy się sposobem montowania teleskopu i metodami posługiwania się tym narzędziem. Jednak dla pełniejszego zrozumienia zasad działania teleskopu warto poznać nieco nocne niebo. W tym rozdziale nauczymy się podstaw astronomii obserwacyjnej, zapoznając się z informacjami na temat nocnego nieba. Układ współrzędnych astronomicznych Aby łatwiej odnaleźć obiekty na niebie, astronomowie posługują się układem współrzędnych astronomicznych, przypominającym dobrze nam znany układ współrzędnych geograficznych, stosowany do określenia połoŜenia na Ziemi. Układ współrzędnych astronomicznych równieŜ ma bieguny, południki, równoleŜniki oraz równik. PrzewaŜnie są one stałe względem gwiazd na sferze niebieskiej. Równik niebieski zatacza okrąg wokół Ziemi o długości 360º i oddziela północną półkulę niebieską od południowej. Tak jak w przypadku równika ziemskiego, wartość określająca równik niebieski to 0º. W przypadku układu współrzędnych geograficznych nazywalibyśmy ją szerokością, jednak w przypadku nieba określa się ją mianem deklinacji – w skrócie DEC. RównoleŜniki niebieskie określa się zaleŜnie od odległości kątowej w górę lub w dół równika niebieskiego. Dzieli się je na stopnie, minuty i sekundy łukowe. Odczyt deklinacji obiektu znajdującego się na południe od równika niebieskiego zawiera znak minus (-) przed współrzędną, natomiast współrzędne określające połoŜenie na północ od równika niebieskiego albo w ogóle nie posiadają znaku, albo zostają poprzedzone znakiem plus (+). Astronomicznym odpowiednikiem długości jest rektascensja, w skrócie R.A. Tak jak w przypadku południków ziemskich, południki niebieskie rozciągają się pomiędzy dwoma biegunami i zostały oddzielone od siebie przestrzenią o długości 15 stopni. Mimo Ŝe południki oddziela od siebie określona odległość kątowa, to ich połoŜenie moŜna równieŜ mierzyć za pomocą jednostek czasu. Poszczególne południki na sferze niebieskiej znajdują się godzinę od południków sąsiednich. Jako Ŝe Ziemia wykonuje pełen obrót co 24 godziny, liczba południków równieŜ wynosi 24. Z tego powodu rektascensję określa się za pomocą jednostek czasu. Początek układu współrzędnych został z góry określony – znajduje się w Gwiazdozbiorze Ryb, a połoŜenie tego południka oznaczone zostało wartością 0 godzin, 0 minut i 0 sekund. Pozostałe punkty oznacza się zaleŜnie od opóźnienia (to znaczy, ile czasu upłynęło) w stosunku do czasu, gdy punkt zerowy przechodził ponad głową obserwatora w kierunku zachodnim. Rys 4-1 Widoczna z zewnątrz sfera niebieska z zaznaczeniem rektascensji i deklinacji . Ruch gwiazd Z dziennego ruchu Słońca na nieboskłonie zdaje sobie sprawę nawet przypadkowy obserwator. Ta dzienna wędrówka nie wynika z ruchu Słońca, jak myśleli pierwsi astronomowie, ale z obracania się Ziemi. Obracanie się Ziemi powoduje równieŜ ruch gwiazd, które w trakcie całkowitego obrotu Ziemi zakreślają wielkie koła. Wielkość sferycznej drogi pokonywanej przez poszczególne gwiazdy zaleŜy od ich połoŜenia na niebie. Gwiazdy znajdujące się w pobliŜu równika niebieskiego zataczają największe okręgi, wschodząc na wschodzie, a zachodząc na zachodzie. Im dalej w kierunku bieguna północnego znajduje się punkt, wokół którego – jak się wydaje – gwiazdy krąŜą, tym mniejsze są zataczane przez nie okręgi. Gwiazdy znajdujące się na równoleŜnikach w centrum nieba wschodzą na północnym wschodzie, a zachodzą na północnym zachodzie. Gwiazdy, znajdujące się na dalekich równoleŜnikach niebieskich pozostają zawsze ponad linią horyzontu, a nazywa się je okołobiegunowymi, poniewaŜ nigdy nie wschodzą i nigdy nie zachodzą. Nigdy nie ujrzą Państwo, jak gwiazda zatacza pełne koło, poniewaŜ światło słoneczne za dnia sprawia, Ŝe światło gwiazdy przestaje być widoczne. Jednak część ruchu gwiazd po okręgu wokół regionu okołobiegunowego moŜna zaobserwować za pomocą aparatu fotograficznego umieszczonego na statywie po otworzeniu migawki na parę godzin. Długotrwałe wystawienie kliszy na słońce ujawni półkola, biegnące wokół bieguna (Niniejszy opis ruchu gwiazd ma równieŜ zastosowanie w przypadku południowej półkuli, z tym Ŝe gwiazdy znajdujące się na południe od równika niebieskiego krąŜą wokół bieguna południowego). Rys. 3-4 Rys. 4-2 Wszystkie gwiazdy pozornie krąŜą wokół biegunów niebieskich. Jednak pozorny ruch jest róŜny w zaleŜności od obserwowanego punktu na sferze niebieskiej. W pobliŜu północnego bieguna astronomicznego gwiazdy kreślą rozpoznawalne okręgi, których środek znajduje się na biegunie (1). Gwiazdy znajdujące się w pobliŜu równika niebieskiego równieŜ poruszają się wokół bieguna, jednak ich tor przecina linia horyzontu. Gwiazdy te pozornie wschodzą na wschodzie, a zachodzą na zachodzie (2). Patrząc w kierunku drugiego bieguna, wydaje się, Ŝe gwiazdy kreślą krzywą bądź łuk w przeciwnym kierunku, kreśląc okręgi wokół przeciwnego bieguna (3). 17 Wyrównanie do bieguna za pomocą podziałki szerokości geograficznej Najprostszym sposobem dostrojenia teleskopu do bieguna jest skorzystanie z podziałki szerokości geograficznej. W przeciwieństwie do pozostałych metod, wymagających odnalezienia bieguna niebieskiego poprzez rozpoznanie pewnych gwiazd, znajdujących się blisko niego, ten sposób opiera się na znajomości pewnej stałej, dzięki której moŜna określić, jak wysoko na niebie znajduje się biegun astronomiczny. MontaŜ równoległy PowerSeeker moŜna regulować w zakresie od 20 do 60 stopni WyŜej wspomnianą stałą określa stosunek szerokości astronomicznej, wskazywanej przez teleskop, do odległości kątowej bieguna niebieskiego od linii horyzontu na północy (lub na południu). Odległość kątowa od linii horyzontu półkuli północnej do północnego bieguna astronomicznego jest zawsze równa szerokości geograficznej. Aby to lepiej zilustrować, wyobraźmy sobie, Ŝe stoimy na biegunie północnym – szerokość +90°. Północny biegun astronomiczny, którego deklinacja wynosi +90°, znajdowałby się wówczas dokładnie nad nami (to znaczy, 90 stopni od linii horyzontu). ZałóŜmy teraz, Ŝe przemieszczamy się jeden stopień na południe — szerokość geograficzna, w której się znajdujemy, wynosi +89°, a biegun astronomiczny nie znajduje się juŜ dokładnie nad naszą głową. Przesunął się na północ, w stronę linii horyzontu. Oznacza to, Ŝe biegun znajduje się teraz 89° od linii horyzontu na północy. JeŜeli przesuniemy się dalej na południe, sytuacja się powtórzy. Aby zmienić szerokość o jeden stopień, musielibyśmy przejechać 70 mil na północ lub na południe. Jak widzimy na tym przykładzie, odległość od linii horyzontu do bieguna astronomicznego jest zawsze równa szerokości geograficznej, na której się znajdujemy. Gdybyśmy prowadzili obserwacje z Los Angeles, leŜącego na 34° szerokości geograficznej, to biegun astronomiczny znajduje się na północy, 34° ponad linią horyzontu. Zastosowanie podziałki szerokości geograficznej ogranicza się zatem do wskazania przez teleskop osi bieguna, znajdującej się na północ (lub na południe) na odpowiedniej wysokości ponad linią horyzontu. Aby dostroić teleskop: 1. NaleŜy upewnić się, Ŝe oś biegunowa montaŜu precyzyjnie wskazuje północ. NaleŜy skorzystać z punktu charakterystycznego na danym terenie, o którym wiadomo, Ŝe wskazuje ten kierunek. 2. NaleŜy wyrównać statyw. Wyrównanie statywu jest konieczne tylko wówczas, gdy korzysta się z metody dostrojenia biegunowego. 3. Regulować wysokość montaŜu do chwili, aŜ wskaźnik szerokości nie wskaŜe szerokość geograficzną, na której się znajdujemy. Przesunięcie montaŜu ma wpływ na kąt wskazywany przez oś biegunową. W celu uzyskania szczegółowych informacji na temat regulacji montaŜu równoległego prosimy przejść do rozdziału „Regulacja montaŜu”. Opisywaną metodę moŜna stosować równieŜ w dzień, unikając w ten sposób konieczności dostrajania teleskopu po ciemku. Mimo Ŝe metoda ta NIE nie przeniesie Państwa dokładnie na biegun, jednak pozwala ograniczyć konieczność korygowania ustawień teleskopu w trakcie śledzenia obiektu astronomicznego. Ustawianie teleskopu na Gwiazdę Polarną W tej metodzie korzysta się z Gwiazdy Polarnej jako punktu odniesienia, wskazującego kierunek północnego bieguna astronomicznego. Jako Ŝe Gwiazda Polarna znajduje się niecały jeden stopień od bieguna astronomicznego, wystarczy po prostu ustawić oś biegunową teleskopu w jej kierunku. ChociaŜ w Ŝadnym razie nie jest to doskonałe dostrojenie, to odchylenie wynosi niecały jeden stopień. W przeciwieństwie do poprzednio opisanej metody, procedurę tę naleŜy wykonać nocą, kiedy Gwiazda Polarna pozostaje widoczna. 1. 2. 3. Regulować wysokość i azymut montaŜu w taki sposób, aby oś biegunowa wskazywała północ – a następnie spojrzeć. Nieco odkręcić pokrętło regulowania deklinacji, a następnie ustawić teleskop tak, aby tuba optyczna znalazła się w pozycji równoległej do osi biegunowej. Po wykonaniu tej czynności koło ustawienia deklinacji będzie wskazywało wartość +90°. JeŜeli koło ustalania deklinacji nie zostało wyrównane, to naleŜy ustawić teleskop tak, aby tuba optyczna pozostawała w pozycji równoległej do osi biegunowej. Ustawiać montaŜ w wysokości lub w azymucie, dopóki Gwiazda Polarna nie znajdzie się w polu widzenia szukacza. NaleŜy pamiętać o tym, Ŝe w trakcie wyrównywania do bieguna NIE wolno przesuwać teleskopu w rektascensji, ani w deklinacji. PrzecieŜ nie chcemy przesuwać samego teleskopu, tylko jego oś biegunową. Z teleskopu korzystamy po prostu, aby widzieć, na co wskazuje oś biegunowa. Tak jak w przypadku poprzedniej metody, celujemy prawie na biegun, jednak niedokładnie na niego. Metoda przedstawiona poniŜej pozwala zwiększyć dokładność na potrzeby prowadzenia powaŜniejszych obserwacji oraz fotografowania. Odnajdujemy północny biegun astronomiczny Na obu półkulach na sferze niebieskiej istnieją punkty, wokół których pozornie krąŜą wszelkie gwiazdy. Nazywamy je biegunami astronomicznymi, a do tej nazwy dodajemy teŜ nazwę półkuli, na której dany biegun się znajduje. Na przykład, na półkuli północnej wszystkie gwiazdy krąŜą wokół północnego bieguna astronomicznego. Gdy oś biegunowa teleskopu wskazuje na biegun astronomiczny, pozostaje ona równoległa do osi obrotu Ziemi. 18 Wiele metod dostrajania do bieguna wymaga od uŜytkownika umiejętności odnajdowania bieguna astronomicznego poprzez rozpoznanie gwiazd na danym obszarze nieba. Dla osób znajdujących się na półkuli północnej odnalezienie północnego bieguna astronomicznego nie będzie zbyt trudne. Na szczęście mamy widoczną gołym okiem gwiazdę znajdującej się mniej niŜ jeden stopień od bieguna. To ciało niebieskie – Gwiazda Polarna jest ostatnią gwiazdą w Konstelacji Małej Niedźwiedzicy. PoniewaŜ Mała Niedźwiedzica (w języku naukowym nazywana Ursa Minor) nie naleŜy do najjaśniejszych konstelacji na sferze niebieskiej, znalezienie jej przez obserwatora, znajdującego się w mieście, moŜe być trudne. JeŜeli wystąpi taka sytuacja, naleŜy skorzystać z dwóch ostatnich gwiazd tworzących koło Wielkiego Wozu (gwiazd wskazujących kierunek). Wystarczy narysować w wyobraźni przechodzącą przez nie linię w kierunku Małego Wozu. WskaŜe ona Gwiazdę Polarną (Patrz: Rys. 4-5). PołoŜenie Wielkiej Niedźwiedzicy (Ursa Major) zmienia się zarówno w ciągu roku, jak i w czasie trwania nocy (Patrz: Rys. 4-4). Gdy Wielka Niedźwiedzica znajduje się nisko na niebie (to znaczy, blisko horyzontu), moŜe się okazać trudna do znalezienia. W tych okresach najlepiej poszukać Kasjopei (Patrz: Rys. 4-5). Obserwator znajdujący się na półkuli południowej nie znajduje się w tak szczęśliwym połoŜeniu, jak osoba prowadząca obserwację nieba na półkuli północnej. Gwiazdy wokół południowego bieguna astronomicznego nie są tak jasne, jak gwiazdy wokół bieguna północnego. NajbliŜszą, w miarę jasną gwiazdą jest Sigma Octantis (w gwiazdozbiorze Oktanta). Jasność tej gwiazdy pozostaje na granicy widzialności dla ludzkiego oka (wielkość gwiazdowa 5,5), a sama gwiazda znajduje się 59 minut łukowych od bieguna. Definicja: Północny biegun astronomiczny to punkt na półkuli północnej, wokół którego pozornie krąŜą wszystkie gwiazdy. Przeciwny punkt znajdujący się na półkuli południowej nazywamy południowym biegunem astronomicznym. Rys. 4-5 The two stars in the front of the bowl of the Big Dipper point to Polaris which is less than one degree from the true (north) celestial pole. Cassiopeia, the “W” shaped constellation, is on the opposite side of the pole from the Big Dipper. The North Celestial Pole (N.C.P.) is marked by the “+” sign. 19 Rys. 4-4 The position of the Big Dipper changes throughout the year and the night. Rys. 4-6 Wyrównywanie do bieguna na półkuli południowej Dostrajanie teleskopu do południowego bieguna astronomicznego (SCP) jest nieco trudniejsze z uwagi na fakt, Ŝe – w przeciwieństwie do północnego bieguna astronomicznego – w jego pobliŜu nie znajduje się Ŝadna gwiazda o duŜej jasności. Istnieje wiele sposobów wyrównywania teleskopu do bieguna, a opisane poniŜej metody są na tyle precyzyjne i pozwalają wycelować teleskop na tyle blisko bieguna, Ŝe wystarcza to do prowadzenia sporadycznych obserwacji. Wyrównanie do bieguna za pomocą podziałki szerokości geograficznej Najprostszym sposobem dostrojenia teleskopu do bieguna jest skorzystanie z podziałki szerokości geograficznej. W przeciwieństwie do pozostałych metod, wymagających odnalezienia bieguna niebieskiego poprzez rozpoznanie pewnych gwiazd, znajdujących się blisko niego, ten sposób opiera się na znajomości pewnej stałej, dzięki której moŜna określić, jak wysoko na niebie biegun się znajduje. WyŜej wspomnianą stałą określa stosunek szerokości geograficznej, na której znajduje się obserwator, do odległości kątowej bieguna niebieskiego od linii horyzontu na południu. Odległość kątowa od linii horyzontu na półkuli południowej do południowego bieguna astronomicznego jest zawsze równa szerokości geograficznej. Aby to lepiej zilustrować, wyobraźmy sobie, Ŝe stoimy na biegunie południowym – szerokość -90°. Południowy biegun astronomiczny, którego deklinacja wynosi -90°, znajdowałby się wówczas dokładnie nad nami (to znaczy, 90 stopni od linii horyzontu). ZałóŜmy teraz, Ŝe przemieszczamy się jeden stopień na północ — szerokość geograficzna, w której się znajdujemy, wyniesie wówczas -89°, a biegun astronomiczny nie będzie się juŜ znajdował dokładnie nad naszą głową. Przesunie się na południe, w stronę linii horyzontu. Oznacza to, Ŝe biegun znajduje się teraz 89° od linii horyzontu na południu. JeŜeli przesuniemy się dalej na północ, sytuacja się powtórzy. Aby zmienić szerokość o jeden stopień, musielibyśmy przejechać 70 mil na północ lub na południe. Jak widzimy na tym przykładzie, odległość od linii horyzontu na południu do bieguna astronomicznego jest zawsze równa szerokości geograficznej, na której się znajdujemy. Gdybyśmy prowadzili obserwacje z Sydney, leŜącego na szerokości geograficznej -34°, to biegun astronomiczny znajdowałby się na południu, 34° ponad linią horyzontu. Zastosowanie podziałki szerokości geograficznej ogranicza się zatem do wskazania przez teleskop osi bieguna, znajdującej się na południu, na odpowiedniej wysokości ponad linią horyzontu. Aby dostroić teleskop: 1. NaleŜy upewnić się, Ŝe oś biegunowa montaŜu precyzyjnie wskazuje południe. NaleŜy skorzystać z punktu charakterystycznego na danym terenie, o którym wiadomo, Ŝe wskazuje ten kierunek. 2. NaleŜy wyrównać statyw. Wyrównanie statywu jest konieczne tylko wówczas, gdy korzysta się z metody dostrojenia biegunowego. 3. Regulować wysokość montaŜu do chwili, aŜ wskaźnik szerokości wskaŜe szerokość geograficzną, na której się znajdujemy. Przesunięcie montaŜu ma wpływ na kąt wskazywany przez oś biegunową. W celu uzyskania szczegółowych informacji na temat regulacji montaŜu równoległego prosimy przejść do rozdziału „Regulacja montaŜu” 4. JeŜeli, opisane wyŜej czynności zostały wykonane prawidłowo, powinni Państwo przez szukacz oraz soczewkę o niewielkim powiększeniu oglądać okolice bieguna. 20 Opisywaną metodę moŜna stosować równieŜ w dzień, unikając w ten sposób konieczności dostrajania teleskopu po ciemku. Mimo Ŝe metoda ta NIE przeniesie Państwa dokładnie na biegun, jednak pozwala ograniczyć konieczność korygowania ustawień teleskopu w trakcie śledzenia obiektu astronomicznego. Ustawianie teleskopu na Sigma Octantis W ramach tej metody za punkt odniesienia, wskazujący kierunek południowego bieguna astronomicznego, posłuŜy nam gwiazda o nazwie Sigma Octantis. Jako Ŝe Sigma Octantis znajduje się około jeden stopień od bieguna astronomicznego, wystarczy po prostu ustawić oś biegunową teleskopu w kierunku tej gwiazdy. ChociaŜ w Ŝadnym razie nie jest to metoda doskonała, to odchylenie wynosi zaledwie około jeden stopień. W przeciwieństwie do poprzednio opisanej metody, procedurę tę naleŜy wykonać nocą, kiedy Sigma Octantis pozostaje widoczna. Wielkość astronomiczna tej gwiazdy wynosi 5,5, zatem jej odnalezienie moŜe okazać się trudne; przydatna moŜe się wówczas okazać lornetka albo szukacz. 1. 2. 3. 4. Ustawić teleskop w taki sposób, aby oś biegunowa wskazywała południe. Nieco odkręcić pokrętło regulowania deklinacji, a następnie ustawić teleskop tak, aby tuba optyczna znajdowała się w pozycji równoległej do osi biegunowej. Po wykonaniu tej czynności koło ustawienia deklinacji będzie wskazywało wartość 90°. JeŜeli koło ustalania deklinacji nie zostało wyrównane, to naleŜy ustawić teleskop tak, aby tuba optyczna pozostawała w pozycji równoległej do osi biegunowej. Regulować wysokość i azymut montaŜu, aŜ Sigma Octantis znajdzie się w polu widzenia szukacza. JeŜeli opisane wyŜej czynności zostały wykonane prawidłowo, to w szukaczu i w okularze o małym powiększeniu powinny być widać okolice bieguna. NaleŜy pamiętać o tym, Ŝe w trakcie wyrównywania do bieguna NIE wolno przesuwać teleskopu w rektascensji, ani w deklinacji. PrzecieŜ nie chcemy przesuwać samego teleskopu, tylko jego oś biegunową. Z teleskopu korzystamy po prostu, aby widzieć, na co wskazuje oś biegunowa. Tak, jak w przypadku poprzedniej metody, celujemy prawie na biegun, jednak niedokładnie na niego. Odnajdujemy południowy biegun astronomiczny (SCP) Metoda przedstawiona poniŜej pozwala zwiększyć dokładność na potrzeby prowadzenia powaŜniejszych obserwacji oraz fotografowania. Na obu półkulach na sferze niebieskiej istnieją punkty, wokół których pozornie krąŜą wszelkie gwiazdy. Nazywamy je biegunami astronomicznymi, a do ich nazwy dodajemy teŜ nazwę półkuli, na której dany biegun się znajduje. Na przykład, na półkuli południowej wszystkie gwiazdy krąŜą wokół południowego bieguna astronomicznego. Gdy oś biegunowa teleskopu wskazuje na biegun astronomiczny, pozostaje ona równoległa do osi obrotu Ziemi. Wiele metod dostrajania do bieguna wymaga od uŜytkownika umiejętności odnajdowania bieguna astronomicznego poprzez rozpoznanie gwiazd na danym obszarze nieba. Obserwator znajdujący się na półkuli południowej nie znajduje się w tak szczęśliwym połoŜeniu, jak osoba prowadząca obserwację nieba na półkuli północnej. Gwiazdy wokół południowego bieguna astronomicznego nie są tak jasne, jak gwiazdy wokół bieguna północnego. NajbliŜszą, w miarę jasną gwiazdą jest Sigma Octantis. Jasność tej gwiazdy pozostaje na granicy widzialności dla ludzkiego oka (wielkość gwiazdowa 5,5), i znajduje się około 1° od południowego bieguna astronomicznego, jednak sama gwiazda moŜe być trudna do znalezienia. Dlatego posługując się tą metodą w celu odnalezienia południowego bieguna astronomicznego, warto skorzystać z układów gwiazd. Poprowadźmy w wyobraźni linię, biegnącą przez południowy biegun astronomiczny, gwiazdy: Alfa Crucis i Beta Crucis (które znajdują się w gwiazdozbiorze KrzyŜa Południa). Następnie pod odpowiednim kątem poprowadźmy kolejną linię, biegnącą przez południowy biegun astronomiczny do linii, łączącej gwiazdy Alfa Centauri i Beta Centauri. Punkt przecięcia obu tych linii znajduje się bardzo blisko południowego bieguna astronomicznego. 21 Regulacja kół ustalania połoŜenia Zanim moŜna będzie korzystać z kół ustawienia połoŜenia w celu odnalezienia obiektu na niebie, naleŜy wyrównać koło ustawienia rektascensji, której wartość zwiększa się w minutach. Koło ustawienia deklinacji operuje na stopniach i zostało wyrównane fabrycznie, zatem nie powinno wymagać dostrajania. Na tarczy kola rektascensji widoczne są dwa zestawy liczb – jeden dla półkuli północnej (u góry), drugi – dla południowej (na dole). W celu wyrównania koła ustawienia rektascensji powinno się znać nazwy kilku najjaśniejszych gwiazd znajdujących się na niebie. JeŜeli Państwo jeszcze ich nie znają, to mogą Państwo uzyskać odpowiednie informacje, korzystając z oferowanych przez firmę Celestron Map Nieba (nr 93722), lub w bieŜącym numerze dowolnego magazynu astronomicznego. W celu wyrównania koła ustawienia rektascensji naleŜy: 1. 2. 3. 4. 5. Znaleźć na równiku niebieskim dowolną jasną gwiazdę. Im dalej od bieguna niebieskiego, tym dokładniejsze będą odczyty na kole ustawień rektascensji. Gwiazda wybrana do wyrównania koła ustawienia połoŜenia powinna być jasna, a jej współrzędne muszą Rys. 4-10 być znane; powinno się ją równieŜ łatwo znajdować. Dec. Circle @ top and R.A. Circle @ bottom Wyśrodkować gwiazdę w szukaczu. Spoglądając przez główną tubę teleskopu, upewnić się, Ŝe gwiazda znajduje się w polu widzenia. JeŜeli nie – to naleŜy ją znaleźć i wyśrodkować. Odszukać współrzędne gwiazdy. Obracać koło aŜ do uzyskania odpowiednich współrzędnych na wskaźniku rektascensji. Koło ustawienia w rektascensji powinno obracać się swobodnie. UWAGA: Jako Ŝe koło ustalania rektascensji NIE porusza się wraz z poruszaniem teleskopem w rektascensji, powinno się je wyrównywać za kaŜdym razem, gdy chce się znaleźć jakikolwiek obiekt. Jednak nie trzeba korzystać z gwiazdy za kaŜdym razem. Zamiast tego moŜna zastosować współrzędne aktualnie obserwowanego ciała. Po wyrównaniu kół moŜna za ich pomocą odnaleźć dowolny obiekt o znanych współrzędnych. Dokładność kół pozostaje w bezpośredniej zaleŜności od dokładności wyrównania do bieguna astronomicznego. • • • • • • • • • • • Wybrać obiekt do obserwacji. Korzystając z mapy gwiazd odpowiedniej dla pory roku, upewnić się, Ŝe wybrane ciało niebieskie znajduje się ponad linią horyzontu. Po lepszym poznaniu nocnego nieba krok ten nie będzie juŜ potrzebny. Odnaleźć współrzędne gwiazdy w atlasie nieba lub odpowiednim podręczniku. Przytrzymując teleskop, odkręcić pokrętło utrzymujące deklinację. Przesuwać teleskop w deklinacji do momentu wskazania przez wskaźnik odpowiedniej współrzędnej w tej osi. Zablokować pokrętło deklinacji, aby zapobiec przypadkowemu poruszeniu się teleskopu. Przytrzymując teleskop, odkręcić pokrętło utrzymujące rektascensję. Przesuwać teleskop w rektascensji do momentu wskazania przez wskaźnik odpowiedniej współrzędnej w tej osi. Zablokować pokrętło rektascensji, aby zapobiec przypadkowemu poruszeniu się teleskopu w tej osi. Spoglądając przez szukacz, upewnić się, Ŝe obiekt został odnaleziony, a następnie wyśrodkować ciało niebieskie w szukaczu. Patrząc przez główny układ optyczny, sprawdzić, czy obiekt jest widoczny. W przypadku słabiej świecących obiektów moŜe się okazać, Ŝe nie będzie ich widać w szukaczu. JeŜeli tak właśnie jest, to warto mieć przy sobie wykaz gwiazd na tym obszarze nieba, aby moŜna było „przeskoczyć” przez pole widzenia na gwiazdę, obraną za cel. Procedurę tę moŜna co noc powtarzać dla kaŜdego obiektu astronomicznego. 22 Napęd Do śledzenia obiektów niebieskich firma Celestron oferuje napęd silnikowy regulacji w jednej osi zasilany prądem stałym, przeznaczony dla montaŜu paralaktycznego stosowanego w modelach AstroMaster. Po wyrównaniu polarnym napęd będzie poprawnie śledził obiekty poruszające się po niebie w rektascensji. Do utrzymania obiektów astronomicznych w centrum okularu na długi czas konieczne będą jedynie niewielkie poprawki deklinacji. Modele nr 21069 oraz nr 31051 stanowią standardowe wyposaŜenie tego napędu i zostały juŜ umieszczone w montaŜu, jednak naleŜy je wyjąć, aby włoŜyć baterie (aby wyjąć silnik, wystarczy wykonać procedurę odwrotną do procedury mocowania, a następnie włoŜyć baterie w sposób opisany poniŜej, potem ponownie umieścić napęd w montaŜu). Napęd jest sprzedawany jako wyposaŜenie dodatkowe (model nr 93514) do innych instrumentów. Umieszczanie Napędu – dla osób, które zakupiły go jako wyposaŜenie dodatkowe. Napęd dołącza się do montaŜu paralaktycznego AstroMaster za pomocą wygodnej złączki, przyczepianej do wałka powolnego ruchu w rektascensji oraz zacisku silnika, utrzymującego go na miejscu. W celu zamontowania napędu silnikowego naleŜy zapoznać się ze wskazówkami i zdjęciami zamieszczonymi poniŜej: 1. Sprawdzić, czy kabel powolnego ruchu w rektascensji został podłączony do wałka rektascensji w kierunku przeciwnym do podziałki szerokości kątowej. 2. Wyjąć śrubę imbusową znajdującą się z boku wałka polarnego. 3. Przesunąć otwartą końcówkę elastycznej złączki silnika w górę wałka rektascensji. Upewnić się, Ŝe śruba na elastycznej złączce silnika znajduje się ponad płaską częścią wałka rektascensji. 4. Przykręcić śrubę na złączce silnika za pomocą śrubokręta płaskiego. 5. Obracać silnik na wałku, dopóki połoŜenie wyłącznika wtykowego, znajdującego się na zacisku silnika nie zrówna się z otworem, znajdującym się na środku osi szerokości kątowej montaŜu. 6. Wsunąć śrubę imbusową przez zacisk silnika, a następnie wkręcić ją w otwór z boku osi obrotu. Potem dokręcić śrubę imbusową za pomocą klucza imbusowego. Zacisk silnika i śruba imbusowa widoczna za silnikiem Śruby mocujące Uchwyt silnika Śruba mocująca Sterowanie Napędem Napęd jest zasilany 9-woltową baterią alkaliczną. Zasilanie wystarcza nawet na 40 godzin pracy, w zaleŜności od prędkości śledzenia oraz temperatury otoczenia. Aby włoŜyć baterię, naleŜy odkręcić dwie śruby mocujące – Rysunek 4-11. Zdjąć z urządzenia tablicę kontrolną, a następnie zdjąć zacisk silnika. Teraz mamy dostęp do baterii podłączonej do kabli i moŜemy ją włoŜyć lub wymienić. Na koniec, aby na powrót umieścić silnik w montaŜu, naleŜy odwrócić całą procedurę. Napęd został wyposaŜony w regulator szybkości (Rysunek 4-11, znajduje się on ponad śrubą mocującą), który umoŜliwia silnikowi śledzenie z większą lub mniejszą prędkością. Przydaje się to podczas obserwacji obiektów nie będących gwiazdami, takich jak KsięŜyc czy Słońce, które wędrują po niebie z nieco inną prędkością niŜ gwiazdy. Aby zmienić prędkość silnika, wystarczy przesunąć suwak ON/OFF (włącz/wyłącz) do pozycji ON, a wówczas zapali się czerwona lampka, wskazująca, Ŝe zasilanie zostało włączone. Następnie przekręcić pokrętło zmiany prędkości zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, aby zwiększyć prędkość pracy silnika, lub w kierunku przeciwnym – aby ją zmniejszyć. 23 W celu określenia właściwej prędkości teleskop powinien zostać przynajmniej pobieŜnie wyrównany polarnie. W tym celu naleŜy znaleźć gwiazdę na równiku niebieskim (o deklinacji w przybliŜeniu 0º), a następnie wyśrodkować ją w okularze o małej mocy. Teraz włączyć napęd i pozostawić teleskop w stanie śledzenia przez jedną lub dwie minuty. JeŜeli po upływie kilku minut gwiazda wędruje w kierunku zachodnim, oznacza to, Ŝe silnik śledzi ją zbyt wolno, a zatem powinno się zwiększyć prędkość jego pracy. JeŜeli wędruje w kierunku wschodnim, wystarczy zmniejszyć prędkość silnika. NaleŜy powtarzać tę procedurę aŜ do momentu, gdy gwiazda przez kilka dobrych minut będzie pozostawała w centrum obrazu w okularze. Nie naleŜy brać pod uwagę zmiany połoŜenia gwiazdy w deklinacji. Napęd został równieŜ wyposaŜony w przełącznik N/S, który naleŜy odpowiednio ustawić podczas prowadzenia obserwacji na półkuli północnej (N) lub południowej (S). Obserwacja nieba Po prawidłowym skonfigurowaniu teleskop jest gotowy do prowadzenia obserwacji. W niniejszym rozdziale zawarte są wskazówki co prowadzenia obserwacji zarówno Układu Słonecznego, jak i obiektów głębokiego nieba, a takŜe ogólnych warunków, które mają wpływ na moŜliwości obserwowania. Obserwacja księŜyca Często pojawia się pokusa patrzenia na księŜyc, gdy jest w pełni. W tym czasie obserwowana powierzchnia jest całkowicie oświetlona, a jego światło moŜe być zbyt mocne. W dodatku, w tej fazie moŜe nie być moŜliwe uzyskanie wystarczającego kontrastu, o ile jakikolwiek kontrast będzie moŜliwy. Jednym z najlepszych okresów nadających się do obserwacji KsięŜyca jest czas faz częściowych (pomiędzy pierwszą a trzecią kwadrą). Wielkie połacie cienia odsłaniają wiele szczegółów na powierzchni księŜyca. Przy małym powiększeniu będą mogli Państwo zobaczyć większą część księŜycowej tarczy naraz. Zwiększenie mocy (powiększenia) pozwoli się Państwu skupić na mniejszym obszarze. Wskazówki co do obserwacji KsięŜyca • W celu zwiększenia kontrastu i obserwacji szczegółów na powierzchni KsięŜyca naleŜy zastosować filtry okularowe. Dobrze filtr Ŝółty wyraźnie zwiększa kontrast, a filtr obojętnej gęstości albo filtr polaryzujący znacząco zredukuje całkowitą jasność powierzchni KsięŜyca oraz jej blask. Obserwacja planet Do innych fascynujących celów naleŜy pięć planet widocznych gołym okiem. Mogą Państwo zaobserwować wędrówkę Wenus w fazach podobnych do księŜycowych. Mars moŜe odkryć sporo szczegółów, znajdujących się na jego powierzchni oraz jedną, albo nawet obie polarne czapy. Będą mogli Państwo ujrzeć pasy obłoków Jowisza oraz Czerwoną Plamę (o ile jest ona widoczna w czasie prowadzenia obserwacji). Ponadto będą Państwo mogli zobaczyć księŜyce Jowisza, jak krąŜą wokół tej ogromnej planety. Przy umiarkowanym powiększeniu łatwo dostrzegą Państwo Saturna wraz z wspaniałymi pierścieniami. Wskazówki co do obserwacji planet • NaleŜy pamiętać, Ŝe warunki atmosferyczne stanowią zazwyczaj czynnik, ograniczający widoczność szczegółów planet. Zatem naleŜy unikać obserwowania planet, gdy znajdują się nisko nad horyzontem lub znajdują się bezpośrednio ponad źródłem promieniowania cieplnego, takim jak powierzchnia dachu, czy komin. Przejdź rozdziału Błąd! Nie moŜna odnaleźć źródła odwołania., który znajduje się w dalszej części rozdziału. 24 • W celu zwiększenia kontrastu i obserwacji szczegółów na powierzchni planet warto wypróbować filtry okularowe Celestron. Obserwacja Słońca Mimo Ŝe wielu astronomów amatorów często o niej nie pamięta, obserwacja Słońca moŜe być satysfakcjonująca i przyjemna. PoniewaŜ jednak Słońce jest wyjątkowo jasne, podczas obserwacji naszej gwiazdy naleŜy podjąć specjalne środki ostroŜności, aby nie uszkodzić ani oczy, ani teleskopu. Nigdy nie rzutuj obrazu Słońca do wnętrza teleskopu, poniewaŜ we wnętrzu tuby optycznej moŜe nastąpić straszliwy wzrost temperatury. MoŜe to doprowadzić zarówno do uszkodzenia teleskopu, jak i wszelkich podłączonych do niego przyrządów. Ze względu na bezpieczeństwo obserwacji naleŜy stosować filtr słoneczny Celestron (patrz rozdział Błąd! Nie moŜna odnaleźć źródła odwołania.), który zmniejsza natęŜenie światła słonecznego, sprawiając, Ŝe moŜna bezpiecznie obserwować Słońce. Dzięki filtrowi mogą Państwo podziwiać plamy na Słońcu podczas wędrówki po jego tarczy oraz flokuły, tworzące jasne ścieŜki w pobliŜu jego brzegów. Wskazówki co do obserwacji Słońca • Porą najlepiej nadającym się do obserwacji Słońca jest wczesne rano i późne popołudnie, ,gdy powietrze staje się chłodniejsze. • W celu wyśrodkowania Słońca bez konieczności spoglądania w okular, naleŜy obserwować cień tuby teleskopu, aŜ stanie się okrągły. • W celu uzyskania właściwej prędkości śledzenia w modelach GT naleŜy włączyć prędkość słoneczną. Obserwacja obiektów głębokiego nieba Obiekty głębokiego nieba to po prostu obiekty znajdujące się poza granicami Układu Słonecznego. NaleŜą do nich skupiska gwiazd, mgławice planetarne, mgławice ciemne, gwiazdy podwójne oraz inne galaktyki poza naszą Drogą Mleczną. Większość obiektów głębokiego nieba ma duŜą wielkość kątową. Dlatego aby je zobaczyć, wystarczy małe lub średnie powiększenie. Pod względem obserwacyjnym są one zbyt słabo widoczne, aby moŜna było zobaczyć kolory, które moŜna podziwiać na fotografach zrobionych techniką długiego naświetlania. Widoczne są jako obiekty czarno-białe. A ze względu na niewielką jasność ich powierzchni naleŜy je oglądać z miejsca, gdzie niebo jest ciemne. Zanieczyszczenie świetlne wokół rozległych obszarów miejskich skutecznie ukrywa większość mgławic, co sprawia, Ŝe są one trudne, jeŜeli nie niemoŜliwe, do zaobserwowania. Filtry redukujące zanieczyszczenie świetlne pomagają zmniejszyć jasność tła nieba, co zwiększa kontrast. Obserwacja obiektów głębokiego nieba Obiekty głębokiego nieba to po prostu obiekty znajdujące się poza granicami Układu Słonecznego. NaleŜą do nich skupiska gwiazd, mgławice planetarne, mgławice ciemne, gwiazdy podwójne oraz inne galaktyki poza naszą Drogą Mleczną. Większość obiektów głębokiego nieba ma duŜą wielkość kątową. Dlatego aby je zobaczyć, wystarczy małe lub średnie powiększenie. Pod względem obserwacyjnym są one zbyt słabo widoczne, aby moŜna było zobaczyć kolory, które moŜna podziwiać na fotografach zrobionych techniką długiego naświetlania. Widoczne są jako obiekty czarno-białe. A ze względu na niewielką jasność ich powierzchni, naleŜy je oglądać z miejsca, gdzie niebo jest ciemne. Zanieczyszczenie świetlne wokół rozległych obszarów miejskich skutecznie ukrywa większość mgławic, co sprawia, Ŝe są one trudne, jeŜeli nie niemoŜliwe, do obserwacji. Filtry redukujące zanieczyszczenie świetlne pomagają zmniejszyć jasność tła nieba, co zwiększa kontrast. Warunki do prowadzenia obserwacji Warunki do prowadzenia obserwacji mają istotny wpływ na to, co moŜna zobaczyć za pomocą teleskopu w czasie sesji obserwacyjnej. Do warunków naleŜy przezroczystość, jasność nieba i widoczność. Zrozumienie warunków obserwacji oraz skutków, jakie wywierają na prowadzeniu obserwacji pomoŜe moŜliwie najlepiej wykorzystać teleskop. 25 Przezroczystość Przezroczystość to czystość atmosfery, na którą wpływ mają chmury, wilgoć i wszelkie inne cząsteczki znajdujące się w powietrzu. Grube cumulusy są całkowicie nieprzezroczyste, podczas gdy cirrusy mogą być cienkie, co pozwala przebić się światłu z najjaśniejszych gwiazd. Niebo zamglone pochłania więcej światła niŜ niebo czyste, co sprawia, Ŝe obiekty emitujące mało światła są trudniejsze do obserwacji i zmniejsza kontrast jaśniejszych obiektów. Aerozole wpuszczane do wyŜszych warstw atmosfery wskutek wybuchów wulkanów równieŜ mają wpływ na przezroczystość. Najlepsze warunki występują wtedy, gdy nocne niebo jest czarne jak atrament. Jasność nieba Ogólna jasność nieba, wynikająca ze światła KsięŜyca, zórz, naturalnej poświaty niebieskiej oraz zanieczyszczenia świetlnego mają znaczący wpływ na przezroczystość. ChociaŜ nie jest to problemem w przypadku jaśniejszych gwiazd czy planet, to jasne niebo zmniejsza kontrast odległych mgławic, co sprawia, Ŝe ich obserwacja jest trudna, jeśli nie wręcz niemoŜliwa. Aby maksymalnie zwiększyć moŜliwości oglądania, naleŜy ograniczyć czas obserwacji obiektów głębokiego nieba do bezksięŜycowych nocy z dala od zanieczyszczeń świetlnych, powstających wokół rozległych obszarów miejskich. Dzięki filtrom redukującym zanieczyszczenie świetlne moŜna zwiększyć moŜliwości oglądania obiektów głębokiego nieba poprzez eliminację niechcianego światła i przepuszczanie światła pochodzącego z pewnych obiektów głębokiego nieba. Z drugiej strony moŜna obserwować planety i gwiazdy w strefach zanieczyszczenia świetlnego, gdy KsięŜyc jest niewidoczny. Widoczność Widoczność określa stabilność atmosfery, która ma bezpośredni wpływ na liczbę moŜliwych do zaobserwowania drobnych szczegółów odległych obiektów. Powietrze naszej atmosfery działa jak soczewka, która załamuje i zniekształca przychodzące promienie świetlne. Stopień załamania zaleŜy od gęstości powietrza. Zmieniające się warstwy temperatury mają róŜną gęstość, dlatego w róŜnym stopniu załamują światło. Promienie świetlne, pochodzące z tych samych obiektów, docierają do nas nieco przesunięte, tworząc niedoskonały czy zamazany obraz. Te zaburzenia atmosferyczne są róŜne w róŜnych porach i miejscach. Porównanie ilości powietrza w atmosferze do obiektywu określa widoczność. Przy dobrej widoczności na jaśniejszych planetach, takich jak Jowisz czy Mars, moŜna zaobserwować wspaniałe szczegóły, a gwiazdy widać jako wyraźne punkty. Przy słabej widoczności obrazy są zamazane, a gwiazdy widać jako plamki. Opisane tu warunki mają znaczenie zarówno w przypadku obserwacji wzrokowych, jak i fotograficznych. Rys. 5-1 Rysunek 5-1. Widoczność bezpośrednio wpływa na jakość obrazu. PowyŜsze rysunki przedstawiają punktowe źródła światła (to znaczy, gwiazdy) przy złej (po lewej), średniej oraz doskonałej widoczności (po prawej). Najczęściej widoczność sprawia, Ŝe jakość obrazu kształtuje się gdzieś pomiędzy tymi ekstremalnymi przypadkami. 26 Astrofotografia Seria teleskopów Powerseeker przede wszystkim do obserwacji. Po zapoznaniu się z obserwacją nieba moŜesz nabrać chęci, by je sfotografować. MoŜesz za pomocą swojego teleskopu przeprowadzić kilka form fotografii nieba i obiektów naziemnych. PoniŜej krótka informacja na temat moŜliwych metod fotografii, na których temat pełne informacje znajdziesz w ksiąŜkach poświęconych temu zagadnieniu. Wymogiem podstawowym jest posiadanie aparatu cyfrowego lub lustrzanki 35mm. Sposób mocowania do teleskopu: • Kompaktowy aparat cyfrowy – będzie Ci potrzebny uniwersalny adapter do aparatu cyfrowego (# 93626). Adapter umoŜliwia zamocowanie aparatu na sztywno do teleskopu. • Lustrzanka 35mm – konieczne jest zdjęcie obiektywu aparatu i umieszczenie T-Ring’u dedykowanego do Twojego aparatu. Potrzebny jest jeszcze T-Adapter (# 93625), aby umocować do niego z jednej strony T-Ring, a z drugiej strony tubus teleskopu. Istnieje teraz moŜliwośc robienia zdjęć. Fotografowanie z krótkim czasem naświetlania Fotografia z krótkim czasem naświetlania jest najlepszym sposobem by zacząć przygodę z robieniem zdjęć obiektów astronomicznych. MoŜna to zrobić poprzez zamocowanie do teleskopu aparatu jak jest to opisane powyŜej. Kilka rad, o których warto pamiętać: • Wyrównaj polarnie teleskop i uruchom opcjonalny napęd dla śledzenia obiektów na niebie. • MoŜesz robić zdjęcia KsięŜyca oraz jaśniejszych planet. Będziesz musiał poeksperymentować z wieloma ustawieniami i czasami naświetlania. DuŜo informacji moŜesz uzyskać z instrukcji obsługi do Twojego aparatu co moŜe być ciekawym dodatkiem do informacji zawartych w ksiąŜkach poświęconych tematowi. • Zdjęcia rób w maksymalnie zacienionym miejscu. Fotografia „nakładana” Stosuje się ją w teleskopach 70EQ, 80EQ, 114EQ, oraz 127EQ poprzez umocowanie aparatu na szczycie tubusu teleskopu. Stosując tę metodę moŜesz uchwycić całe konstelacje i sfotografować duŜe połacie nieba. Aparat przykręcasz do śruby (Rys. 61) znajdującej się na szczycie pierścienia wykorzystywanego do mocowania tubusu (aparat ma od spodu otwór, który będzie pasował do tej śruby). Wyrównaj polarnie teleskop i uruchom opcjonalny motor, by śledzić obiekt na niebie. Rys. 6-1 Fotografowanie planet i KsięŜyca za pomocą specjalnych systemów przetwarzania obrazu W przeciągu ostatnich kilku lat nowa technologia rozwinęła się, co sprzyja stosunkowo łatwemu robieniu zdjęć planet i KsięŜyca przy jednoczesnym uzyskaniu znakomitych efektów. Celestron oferuje NexImage (# 93712), który jest formą aparatu I wraz z dołączonym oprogramowaniem pozwala na obróbkę obrazów. MoŜesz uchwycić obrazy planet juŜ pierwszego wieczoru, a dorównują one zdjęciom robionym przez profesjonalistów za pomocą duŜych teleskopów jeszcze kilka lat temu! Robienie zdjęć CCD obiektom głębokiego nieba Do robienia tego typu zdjęć zostały wynalezione specjalne aparaty. Ewoluowały one w przeciągu ostatnich kilku lat, stały się tańsze i bardziej przystępne dla amatorów. Napisano wiele ksiąŜek poświęconych tej tematyce. Technologia nadal rozwija się, a na rynku pojawia się coraz więcej ciekawych i prostszych w obsłudze produktów. 27 Fotografia obiektów naziemnych Twój teleskop daje Ci takŜe moŜliwość robienia znakomitych zdjęć obiektów naziemnych. MoŜesz fotografować róŜne malownicze widoki, dziką przyrodę itp. Będziesz musiał poeksperymentować z ustawianiem ostrości, czasem wyzwalania migawki itp. Aby uzyskać najbardziej poŜądane zdjęcie. MoŜesz skorzystać ze wskazówek umieszczonych powyŜej. Konserwacja teleskopu ChociaŜ teleskop nie wymaga wielu czynności konserwacyjnych, to jednak naleŜy pamiętać o kilku rzeczach, dzięki którym teleskop zawsze będzie działał doskonale. Dbałość o optykę i jej czyszczenie Czasem pył oraz wilgoć mogą pojawić się na obiektywie teleskopu. W czasie czyszczenia jakichkolwiek przyrządów naleŜy zachować szczególną ostroŜność, aby nie uszkodzić optyki. JeŜeli pył pojawił się na płytce korekcyjnej, to naleŜy usunąć go pędzelkiem (z wielbłądziego włosia) lub strumieniem powietrza z puszki spręŜonym powietrzem. NaleŜy skierować strumień pod kątem na soczewkę na mniej więcej dwie do czterech sekund, Potem naleŜy zastosować roztwór do czyszczenia powierzchni optycznych oraz białą bibułę w celu usunięcia wszelkich pozostałych zanieczyszczeń. Następnie nawilŜyć bibułę roztworem, a potem przyłoŜyć ją do soczewki. Leciutko przyciskając bibułę, wykonywać ruchy skierowane od środka soczewki do brzegów. NIE naleŜy wykonywać ruchów kołowych! MoŜna zastosować kupne rozwiązanie do czyszczenia soczewek lub sporządzić własne. Dobrym roztworem czyszczącym jest alkohol izopropylowy, zmieszany z wodą destylowaną. Roztwór powinien zawierać 60% alkoholu izopropylowego oraz 40% wody destylowanej. MoŜna teŜ płynu do mycia naczyń rozcieńczonego w wodzie (kilka kropel płynu na litr wody). Aby ograniczyć konieczność czyszczenia teleskopu, po zakończeniu korzystania z instrumentu naleŜy na powrót umieścić osłony na soczewki. Kolimacja teleskopu Newtona Jakość optyczną teleskopu zwierciadłowego Newtona w razie potrzeby moŜna polepszyć poprzez ponowną kolimację (zestrojenie) optyki teleskopu. Kolimacja teleskopu polega po prostu na właściwym ułoŜeniu elementów optycznych. Słaba kolimacja prowadzi do aberracji i zniekształceń obrazu. Przed skoligowaniem teleskopu naleŜy poświęcić czas na zaznajomienie się z tworzącymi go elementami. Zwierciadło główne to duŜe lustro znajdujące się na końcu tuby optycznej teleskopu. Jego połoŜenie reguluje się, odkręcając lub dokręcając trzy śruby znajdujące się z tyłu teleskopu w odległości 120 stopni od siebie. Zwierciadło wtórne (małe lustro eliptyczne, umieszczone z przodu tuby optycznej pod układem ogniskującym) równieŜ posiada trzy śruby regulujące (procedura kolimacyjna wymaga narzędzi optycznych, które zostaną opisane niŜej). Aby stwierdzić, czy teleskop wymaga kolimacji, najpierw naleŜy skierować teleskop na jasną ścianę lub pogodne niebo, jeŜeli znajdują się Państwo na zewnątrz. Regulacja zwierciadła wtórnego PoniŜej przedstawiamy opis procedury kolimacyjnej teleskopu, wykonywanej za dnia za pomocą przyrządu kolimacyjnego Newtona (nr 94183), oferowanego przez firmę Celestron. W celu skolimowania teleskopu bez przyrządu kolimacyjnego naleŜy zapoznać się ze znajdującym się poniŜej podrozdziałem dotyczącym kolimacji przeprowadzanej w nocy. Do precyzyjnego przeprowadzenia procedury kolimacyjnej słuŜy dostępny opcjonalnie okular kolimacyjny 1 ¼”, równieŜ oferowany przez firmę Celestron (nr 94182). JeŜeli w układzie ogniskującym znajduje się okular, to naleŜy go zdjąć. Za pomocą pokręteł kolimacyjnych naleŜy całkowicie schować tubę optyczną; czynność tę przeprowadzać do momentu, aŜ srebrna tuba układu przestanie być widoczna. Za chwilę będą Państwo spoglądać przez układ optyczny na odbicie zwierciadła wtórnego, rzutowane przez zwierciadło główne. W trakcie wykonywania tej czynności nie naleŜy zwracać uwagi na odbicie kształtu ze zwierciadła głównego. Umieścić zakrywkę kolimacyjną w układzie optycznym, a następnie spojrzeć przez układ. Po ustawieniu największej moŜliwej ostrości w zwierciadle wtórnym powinno być widoczne odbicie całości zwierciadła głównego. JeŜeli zwierciadło główne nie znajduje się w centrum zwierciadła 28 wtórnego, naleŜy odpowiednio wyregulować śruby kolimacyjne zwierciadła wtórnego, odkręcając lub dokręcając je aŜ do chwili, gdy obwód zwierciadła głównego znajdzie się w centrum pola widzenia. NIE NALEśY odkręcać ani przykręcać środkowej śruby znajdującej się we wsporniku zwierciadła wtórnego, poniewaŜ utrzymuje ona zwierciadło we właściwej pozycji Regulacja zwierciadła głównego Teraz moŜemy przejść do regulacji śrub zwierciadła głównego, aby ponownie wyśrodkować odbicie małego zwierciadła wtórnego, tak aby odbicie jego sylwetki znalazło się w centrum zwierciadła głównego. Przy spojrzeniu poprzez układ optyczny odbicia zwierciadeł powinny być koncentryczne. NaleŜy powtarzać obie czynności do uzyskania tego stanu. Zdjąć zakrywkę kolimacyjną, a następnie spojrzeć przez układ optyczny, w którym w zwierciadle wtórnym powinno być widoczne oko patrzącego. Widok kolimacji teleskopu newtonowskiego - widok przez wizjer Primary mirror needs adjustment. Secondary mirror needs adjustment. Secondary Mirror Primary Mirror Mirror Clip Both mirrors aligned with the collimating cap in the focuser. Both mirrors aligned with your eye looking into the focuser. Rys. 7-1 PowerSeeker 114EQ 29 Kolimacja za pomocą gwiazd nocnego nieba Po udanym przeprowadzeniu kolimacji za dnia, gdy tuba teleskopu znajduje się na montaŜu i została skierowana na jasną gwiazdę, moŜna przejść do kolimacji za pomocą gwiazd nocnego nieba poprzez precyzyjną regulację zwierciadła głównego. Teleskop powinno się ustawić w nocy, a obraz początkowy naleŜy obserwować w powiększeniu średnim lub duŜym (moc 30-60 na kaŜdy cal obiektywu). W razie wystąpienia niesymetrycznego konturu przy odpowiedniej ostrości obrazu, być moŜe wystarczy ponowna kolimacja zwierciadła głównego. Procedura (Prosimy przed rozpoczęciem opisanych niŜej czynności uwaŜnie przeczytać cały podrozdział): Aby przeprowadzić kolimację względem gwiazdy na półkuli północnej, naleŜy skierować teleskop na gwiazdę stałą, taką jak Gwiazda Polarna. Na nocnym niebie moŜna ją znaleźć ponad linią horyzontu w odległości równej szerokości geograficznej, na której się Państwo znajdują. Jest to równieŜ ostatnia gwiazda dyszla Małego Wozu. Gwiazda Polarna nie jest najjaśniejszą gwiazdą na niebie, a niekiedy moŜe być nawet przyćmiona, w zaleŜności od warunków obserwacji nieba. W przypadku półkuli południowej naleŜy skierować teleskop na gwiazdę o nazwie Sigma Octantis. Przed przystąpieniem do kolimacji zwierciadła głównego naleŜy odnaleźć śruby kolimacyjne, znajdujące się w tylnej części tuby optycznej teleskopu. Na tylnej komorze (widocznej na Rys. 7-1) znajdują się trzy duŜe śruby główkowe (w niektórych modelach rodzaj śrub moŜe być inny), słuŜące do kolimacji, oraz trzy małe śruby główkowe, słuŜące do utrzymania zwierciadła w ustalonej pozycji. Śruby kolimacyjne odpowiadają za nachylenie zwierciadła głównego. Procedura rozpoczyna się od niewielkiego, częściowego odkręcenia małych śrub blokujących. Zazwyczaj zmiana następuje nawet po wykonaniu 1/8 obrotu, w przypadku duŜych śrub kolimacyjnych 1/2 lub 3/4 obrotu maksymalna zmiana, która moŜe okazać się konieczna. NaleŜy kręcić tylko jedną śrubą kolimacyjną naraz, obserwując za pomocą przyrządu kolimacyjnego lub soczewki, jak ruch wpływa na kolimację teleskopu (prosimy zapoznać się z poniŜszym akapitem). Czynność ta wymaga nieco eksperymentów, ale w końcu z pewnością uda się osiągnąć właściwe wyśrodkowanie. Najlepiej do tego celu uŜyć dodatkowego narzędzia kolimacyjnego lub okularu kolimacyjnego. NaleŜy spojrzeć przez układ optyczny i zobaczyć, czy odbicie zwierciadła wtórnego przesunęło się w stronę centrum głównego zwierciadła. Gdy Gwiazda Polarna, lub inna jasna gwiazda, znajdzie się w centrum pola widzenia, naleŜy wyostrzyć obraz za pomocą zwykłego okularu lub okularu o największej mocy, to znaczy, okularu o najkrótszej ogniskowej podawanej w milimetrach, takiego jak 6 mm lub 4 mm. Inny sposób to uŜycie okularu o dłuŜszej ogniskowej w połączeniu z soczewką Barlowa. JeŜeli obraz gwiazdy jest ostry, powinna ona być widoczna jako wyraźny punkt światła. JeŜeli podczas ustawiania ostrości gwiazda ma nieregularny kształt lub na jej brzegu widoczna jest smuga, oznacza to, Ŝe zwierciadła teleskopu nie są zestrojone. JeŜeli zauwaŜą Państwo smugę światła gwiazdy, która pozostaje stale w jednym miejscu, tak jak podczas zwiększania lub zmniejszania ostrości obrazu, to dzięki ponownej kolimacji obraz będzie ostrzejszy. Po uzyskaniu właściwej kolimacji naleŜy dokręcić małe śruby blokujące. Rys. 7-2 Nawet jeŜeli kontur gwiazdy wygląda podobnie po obu bokach centrum pola widzenia, to są one asymetryczne. Ciemna przeszkoda jest przekrzywiona w kierunku lewej strony konturu dyfrakcji, co oznacza słabą kolimację. Warto zwrócić uwagę na kierunek smugi świetlnej. Na przykład, jeŜeli smuga, widoczna na obrazie, biegnie w kierunku godziny trzeciej, to naleŜy przekręcić odpowiednią śrubę lub kilka śrub, tak aby przesunąć obraz gwiazdy w kierunku smugi. W tym przykładzie warto przesunąć obraz gwiazdy widoczny w okularze za pomocą śrub kolimacyjnych w kierunku, wskazywanym przez godzinę trzecią. Być moŜe wystarczające okaŜe się przesunięcie obrazu gwiazdy ze środka pola widzenia w kierunku jego skraju o połowę, albo nawet mniej (gdy korzysta się z okularu o duŜym powiększeniu). Regulację kolimacji najlepiej jest przeprowadzać, obserwując pozycję gwiazdy w polu widzenia, obracając jednocześnie śruby kolimacyjne. W ten sposób moŜna dokładnie zaobserwować, w jaki sposób następuje ruch. Do tego zadania moŜe się przydać współpraca dwóch osób: jedna z nich obserwuje i mówi, którą śrubę i jak bardzo naleŜy obrócić, a druga przeprowadza regulację. WAśNE: Po wykonaniu pierwszej regulacji, a takŜe następnych czynności regulacyjnych naleŜy ponownie ustawić tubę teleskopu, tak aby gwiazda znów znalazła się na środku. Jakość obrazu gwiazdy moŜna później ocenić pod względem symetrii, zmniejszając lub zwiększając ostrość względem właściwej ostrości obrazu i przyglądając się konturowi gwiazdy. Po prawidłowym przeprowadzeniu czynności regulacyjnych powinno nastąpić widoczne polepszenie jakości obrazu. PoniewaŜ istnieją aŜ trzy śruby, do odpowiedniej zmiany pozycji zwierciadła moŜe okazać się konieczne przekręcenie co najmniej dwóch z nich. Akcesoria dodatkowe Przekonają się Państwo, Ŝe dodatkowe akcesoria zwiększą przyjemność oglądania i rozszerzą zastosowanie teleskopu. Aby łatwo je było odnaleźć, akcesoria zostały opisane w porządku alfabetycznym. Mapy nieba (nr 93722) – Mapy Nieba Celestron to fantastyczny przewodnik do poznawania nocnego nieba Nie wyruszyliby Państwo w drogę bez mapy dróg; tak samo nie muszą Państwo próbować poruszać się po nocnym niebie. Nawet jeśli Państwo juŜ znają drogę do większych gwiazdozbiorów, to te mapy pomogą Państwu odnaleźć wszelkie fascynujące obiekty astronomiczne. • OMNI Plössl – Okulary Plössl posiadają soczewkę, składającą się z czterech elementów, do prowadzenia obserwacji w zakresie powiększenia od małego do duŜego. Okulary Plössl dają niezwykle wyostrzony obraz w całym polu widzenia, nawet na granicach! Przy średnicy 1 – ¼'' dostępne są soczewki o następujących ogniskowych: 4 mm, 6 mm, 9 mm, 12,5 mm, 15 mm, 20 mm, 25 mm, 32 mm oraz 40 mm. Soczewka Barlowa OMNI 1,25'' (nr 93326) – Dwukrotnie wzmocnij powiększenie dowolnego okularu Celestrona za pomocą tej wielopowłokowej, nisko profilowej soczewki Barlowa. Filtr księŜycowy (nr 94119-A) – Filtr księŜycowy Celestron to ekonomiczny filtr okularowy do zmniejszania jasności KsięŜyca i zwiększania kontrastu tak, aby na powierzchni KsięŜyca było widać więcej szczegółów. Szerokość filtra to 21 mm, a przepuszczalność – około 18%. Filtr redukujący zanieczyszczenie świetlne – LPR (nr 94123) – Filtry te zostały zaprojektowane w celu zwiększenia widoczności obiektów astronomicznych głębokiego nieba w obszarach miejskich. Filtry redukujące zanieczyszczenie świetlne wybiórczo zmniejszają dopływ fal świetlnych w pewnych zakresach długości, zwłaszcza emitowanych przez sztuczne źródła oświetlenia. Dotyczy to lamp rtęciowych oraz nisko- i wysokopręŜnych lamp sodowych. Oprócz tego blokują one niepoŜądane światło naturalne (blask nieba) spowodowany emisją obojętnego tlenu w atmosferze. Latarka Night Vision (nr 93588) – Latarka firmy Celestron, w której do emisji światła zastosowano dwie czerwone diody, zapewniające lepszą widoczność w nocy, niŜ filtry czy jakiekolwiek inne urządzenia. Jasność moŜna regulować. Do pracy potrzebuje jednej baterii 9 V (dołączonej w zestawie). Przyrząd kolimacyjny (nr 94183) – Ten przydatny przyrząd bardzo ułatwia precyzyjną kolimację teleskopu Newtona. Zawiera szczegółową instrukcję. Okular kolimacyjny – 1.25” (nr 94182) – Okular kolimacyjny doskonale nadaje się do precyzyjnego kolimowania teleskopów Newtona. Przejściówka do aparatu cyfrowego – Uniwersalna (nr 93626) – Uniwersalna podstawka montaŜowa, umoŜliwiająca wykonywanie aparatem cyfrowym zdjęć techniką afoklaną (zdjęcia przez okular teleskopu) z zastosowaniem okularu 1.25”. T-adapter (nr 93625) – pozwala na podłączenie 35 mm lustrzanki do teleskopu NexStar o niezwykle ostrym obrazie. Jest to uniwersalna przejściówka w kształcie litery T 1¼''. Pasuje do kaŜdego typu teleskopu z szukaczem 1¼'' lub adapterem typu visual back (wsuwane). Napęd (# 93514) – Napęd ruchu w jednej osi (rektascensji), przeznaczony do teleskopów PowerSeeker, niweluje skutki obrotu ziemi, utrzymując obiekt astronomiczny w polu widzenia okularu, co wydatnie zwiększa komfort prowadzenia obserwacji i eliminuje konieczność korzystania z ręcznych narzędzi do powolnej zmiany ustawień teleskopu. POWERSEEKER Specyfikacja techniczna 21043 21037 21048 21045 21049 Description PS 60EQ PS 70EQ PS 80EQ PS 114EQ PS 127EQ Optical Design Refractor 60mm (2.4") Refractor 70mm (2.8") Refractor 80mm (3.1") Newtonian 114mm (4.5") Newtonian 127mm (5") Focal Length 900mm 700mm 900mm 900mm 1000mm Focal Ratio f/15 Fully Coated f/10 Fully Coated f/11 Fully Coated f/8 Fully Coated f/8 Fully Coated 5x24 5x24 5x24 Diagonal 1.25" Erect Image Erect Image Erect Image 5x24 n/a 5x24 n/a Eyepieces 1.25" 20mm (45x) 20mm (35x) 20mm (45x) 20mm Erect 20mm Erect 4mm (225x) Image (45x) 4mm (225x) Image (50x) 4mm (250x) Model Number Aperture Optical Coatings Finderscope 4mm (225x) 4mm (175x) Barlow Lens 1.25" 3x yes yes yes yes yes Angular Field of View w/20mm eyepiece 1.1° 1.4° 1.1 ° 1.1° 1.0° 58 74 58 58 53 Equatorial Linear FOV w/20mm eyepiece -ft/1000yds Mount Equatorial Equatorial Equatorial Equatorial RA & DEC Setting Circles yes yes yes yes yes RA & DEC Slow-Motion Cables yes yes yes yes yes CD-ROM "The Sky" Level 1 yes yes yes yes yes Highest Useful Magnification 142x 165x 189x 269x 300x Limiting Stellar Magnitude 11.4 11.7 12.0 12.8 13.0 Resolution -- Raleigh (arc seconds) 2.31 1.98 1.73 1.21 1.09 Resolution -- Dawes Limit " " 1.93 1.66 1.45 1.02 0.91 Light Gathering Power 73x 100x 131x 265x 329x 2 lbs. (0.9kg) 4 lbs. (1.8kg) 4 lbs. (1.8kg) 6 lbs. (2.7kg) 1at 6 lbs. (2.7kg) & 1at 2lbs. (0.9kg) 38” (97cm) 30” (76cm) 37” (94cm) 35” (89cm) 18” (46cm) 14 lbs. (6.4kg) 14 lbs. (6.4kg) 18 lbs. (8.2kg) 19 lbs. (8.6kg) 22 lbs. (10.0kg) Counterweight(s) – approximate weight (rounded) Optical Tube Length Telescope Weight Note: Specifications are subject to change without notice or obligation
