Elementy Prawa

Elementy Prawa
Prawo jest to system norm postępowania pochodzących od państwa zabezpieczonych
możliwością legalnego użycia przez państwo przymusu którego celem jest podporządkowanie
postaw życia społecznego, gospodarczego i politycznego.
Przepis prawny : to najmniejsza redukcyjna część aktu prawodawczego np.; artykuł, ustęp.
Norma prawna: jest to wypowiedź zawierająca żądanie władzy publicznej , aby w
określonych w niej okolicznościach Ci do których jest adresowana , zachowali się w
wyznaczony w niej sposób.
Norma musi zawierać
 Określonego adresata [hipotezę]
okoliczności, zdarzenia w których łamany jest przepis prawa
 Obowiązek , określonego zachowania się , postępowania które adresat ma spełniać
(jakiś nakaz bądź zakaz)[dyspozycje]
 określa też negatywne następstwa, jakie spotkają adresata jeśli zachowa się w sposób
niezgodny z zasadą wyróżnioną w dyspozycji. [ sankcja]
np.:
„ [Kto rzuca kamieniami, lub innymi przedmiotami w pojazd mechaniczny będący w
ruchu,]- hipoteza {podlega karze aresztu, ograniczenia wolności, albo grzywny} sankcja
A dyspozycja jest domyślna czyli nie wolno rzucać kamieniami w samochody ;p
System prawa- zespół różnego rodzaju norm
1. system prawa stanowionego ( civil law) [ nadawane przez władzę ale oparty na
tradycji], prawem jest to co znajduje się w akcie prawnym, ustalonym przez
odpowiednie organy władzy.
2. system prawa precedensowego ( commoon law) [nadawane na przykładzie
pewnego zdarzenia, lub orzeczenia sądu są wydawane na przykładzie przypadku
który już kiedyś miał miejsce]
3. wyznaniowe – oparty na panującej religi np. Watykan
4. hybrydalne- mieszany czyli stanowione + precedensowe ( Szkocja, Japonia)
Najstarsze rodzaje praw
a) naturalne – jest to nas system wartości , moralności , są one przestrzegane bez
względu na decyzje władz np. prawo do życia
b) zwyczajowe – wynikające z tradycji , to normy akceptowane przez państwo a
wynikające z tradycji ( Afryka, Azja)
c) stanowione – wszystkie normy nadawane przez państwo w postaci aktów prawnych
Prawo stanowione
 publiczne- reguluje stosunki pomiędzy państwem a obywatelami (prawo administracyjne)
opiera się na zasadzie podporządkowania jednych podmiotów drugim
 prywatne- reguluje stosunki pomiędzy jednostkami, osobami fizycznymi i prawnym
(prawo cywilne) opiera się na zasadzie równorzędności podmiotów,
Prawo:
a) materialne –(konkretne) przepisy z których interpretujemy normy w jaki sposób mamy się
zachowywać, musimy lub nie możemy ( reguluje dziedziny życia)
b) formalne (procesowe) – normy dotyczące procesu sądowego, administracyjnego
(regulują proces)
Dziedziny prawa
Materialne (konkretne) są to spisane prawa dotyczące bezpośrednio społeczeństwa czyli
Prawo cywilne, karne, pracy
PROCEDULARNE- określa typ postępowania przed sądem lub organem państwa
Gałęzie prawa:
 prawo wewnętrzne powszechnie obowiązujące na terytorium danego państwa
---- publiczne reguluje stosunki między organami władzy a obywatelem
Prawo konstytucyjne – głównym aktem jest Konstytucja, fundamentalne zasady
funkcjonowania państwa
Prawo Administracyjne – Kodeks Postępowania Administracyjnego
Prawo Karne – dotyczy przestępstw : materialne i formalne
Prawo Wykroczeń – materialne i formalne
Prawo Karne Skarbowe – (nie płacenie podatków): materialne i formalne
Prawo Celne
Prawo Cywilne – materialne: Kodeks Cywilny, formalne: Kodeks Postępowania Cywilnego
Prawo Podatkowe
Prawo Rodzinne i opiekuńcze
Prawo Gospodarczego
Prawo Pracy
Prawo spadkowe
Prawo rzeczowe
Prawo kościelne
Prawo zewnętrzne
 --- międzynarodowe reguluje stosunki między państwami, wywiera wpływ na prawo
wewnętrzne państw, podstawowymi źródłami międzynarodowego prawa publicznego
są umowy międzynarodowe, zwyczaj międzynawowy, a także orzecznictwo sądów
międzynarodowych.

Prawo międzynarodowe – reguluje to co dzieje się na arenie międzynarodowej

Prawo krajowe – [Akty prawna powszechnego na terytorium Polski]
Konstytucja – Ustawa Zasadnicza
Ustawy K.C, K.K itp.
Delegacje ustawowe Hierarchia
Rozporządzenia
Umowy Międzynarodowe ratyfikowane przez Prezydenta za zgoda
Sejmu
Rozporządzenia Prezydenta RP z mocą ustawy
[Akty prawa powszechnego na określonym terenie]:
- uchwały gmin
- prawo wewnętrzene – zarządzenia ( prawo administracyjne, resortowe)
 Prawo Międzynarodowe:
- Umowy ratyfikowane przez Prezydenta za/bez zgody Sejmu
- Umowy zawierane przez Radę Ministrów
 Prawo Wspólnotowe (UE)
a) pierwotne
- traktaty założycielskie
- traktaty akcesyjne
b) wtórne
- rozporządzenia
- dyrektywy
- decyzje (kierowane do konkretnego państwa, grup państw)
-opinie -zalecenia
Cechy formalne aktu prawnego:
Publikatory
- Dziennik Ustaw (ustawy, rozporządzenia, zmiany Konstytucji, rozporządzenia
Trybunału Konstytucyjnego)
- Dziennik Urzędowy UE
- Wojewódzki Dziennik Urzędowy (akty prawa miejscowego)
- Monitor Polski ( zarządzenia)
- Dzienniki Resortowe
Ustanie aktu prawnego:
- zapis w ustawie
- derogacje – akt wydany później powoduje ustanie aktu wcześniejszego
Rozporządzenie umiera z ustawą
Budowa aktu prawnego:
1. Nazwa
Data uchwalenia
Tytuł
Sygnatura
Preambuła
Przepis (ogólne, szczegółowe, zmieniające, kolizyjne, końcowe)
Funkcje prawa
 Ochronna – zapewnia bezpieczeństwo obywatelom
 Regulacja reguluje funkcjonowanie naszego państwa
 Kontrolna – kontroluje społeczeństwo
 Represyjna wymierza sankcje prawną
 Wychowawcza kształtuje świadomość
 Stabilizacyjna wprowadza ład i porządek
 Integracyjna wszyscy muszą przestrzegać prawa.
Ważne
a) akt normatywny tekst w którym są przepisy prawne
b) stosunek prawny każdy stosunek społeczny który jest regulowany za pomocą norm
prawnych
c) zdarzenie prawne pewna sytuacja do której dochodzi nie zależnie od naszej woli
d) podmiot prawa każdy człowiek jest podmiotem prawa od urodzenia aż do śmierci
e) osoby prawne to korporacje, fundacje (związki osób)
f) czynność prawna to zachowanie ludzkie świadome i zgodne z przepisami prawa
g) osoba fizyczna to każdy człowiek od urodzenia do śmierci który posiada zdolność
prawną i zdolność do czynności prawnej ;
* ograniczona od 13 lat
* pełna 18 lat
h) osoba prawna tam gdzie jest większa grupa osób która posiada zdolności prawną i do
czynności prawnej.
Wykładnia( interpretacja) prawa czyli jak mamy się zachować
j. naturalny to język którym mówimy
j. prawniczy to język adwokatów
Wykładnie dzielimy ze względu na
a) dokonanie
 autentyczna dokonywana przez prawodawcę ( nie może być w Polsce)
 formalna- dokonywana przez organy państwa
 legalna- dokonywana przez organ(inny niż ten który ten akt uchwalił, ma moc
wiążącą) któremu prawodawca przyznał kompetencje do interpretowania
prawa
 operatywna – dokonana przez organy stosujące prawo( sądy, prokuratorzy,
organy administracji)
 doktrynalna- dokonywana przez autorytety ( profesorów) z dziecinny prawa,
obecnie nie ma mocy wiążącej
 nieoficjalna jest to wykładnia którą może wykonać każdy
b) efekt
 wiążąca- wiąże ona wszystkie inne przepisy , zapytania do Sądu Najwyższego
 nie wiążąca – taka która nikogo nie wiąże można przestawić argumenty ukazujące
odmienny tok myślenia
c) przyjęte metody
 językowa zrozumienie tekstu
 systemowa- w jakim systemie prawa obowiązuje
 funkcjonalna- uwzględnia cel jaki dany przepis powinien zrealizować ( czemu ma
to służyć)
PRAWO KARNE
przestępstwo – czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego
popełnienia a popełniony przez człowieka zawiniony o społecznej szkodliwości większej niż
znikoma.
Czyn zabroniony to działanie nie zgodne z obowiązującym prawem, zagrożone sankcją karną.
Czynny zabronione dzielimy na przestępstwa(zbrodnie i występek) i wykroczenia.
a) wykroczenia czynny zabronione pod karą
 nagany (pracodawca pracownik)
 grzywny od 20 – 5 tys zł
 ograniczenia wolności do 1miesiąca
 areszt od 5- 30 dni (śledczy domowy)
np.; wykroczenia drogowe, graffiti , żebractwo
b) występek
 grzywna 20zł -5 ty
 ograniczenie wolności do 1 roku
 pozbawienie wolności od 3 miesięcy do 12 lat
np.:
bójka, wymuszenia, zniewagi
c) przestępstwo
Kara:
grzywna
stawka x wysokość stawki ( (10-540) x (10- 2000))
ograniczenie wolności
prace społeczne (20-40 h miesięcznie, 1-2 miesiące)
pozbawienia wolności
1mc - 15lat
pozbawienie wolności 25 lat
pozbawienie wolności dożywotnio
Kontratypy – okoliczności wyłączające popełnienie przestępstwa
a) obrona konieczna
b) stan wyższej konieczności
c) eksperyment
recydywa – osoba skazana za przestępstwo która odsiedziała co najmniej 6 miesięcy i w
okresie 5 lat powtórzyła podobne przestępstwo
Srodki probacyjny:
*- okres zawieszenia kary: 2 – 5 lat
warunkowe umożenie postępowania
warunkowe przedterminowe zwolnienie
Środki kary:
a) majątkowe:
nawiązka
obowiązek naprawy szkody,
przepadek przedmiotów, świadczeń pieniężnych
b) zakazu: zakaz prowadzenie pojazdu, zakaz wykonywania zawodu
c) inne: podanie wyroku do publicznej wiadomości, pozbawienie praw publicznych,
umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym
Zasady prawa karnego
Zasada odpowiedzialności karnej za czyn
Zasada winy (każdy czyn zabroniony)
Zasada domniemania niewinności
Zasada odpowiedzialności indywidualnej
Zasada nullum crimen sine lege ( nie ma przestępstwa bez ustawy)
Zasada humanizmu ( dobre warunki w więzieniach)
Formy popełniania przestępstw
sprawstwo 1 konkretna osoba
współsprawstwo 2 lub więcej
sprawstwo kierownicze (mózg ten kto kieruje operacja np. planuje kradzież)
podżeganie nakłanianie innej osoby do popełnienia czynu zabronionego
pomocnictwo pomaganie w dokonaniu przestępstwa
Kara łączna – podsumowanie kryminalnej działalności 1- 10 lat,
Przedawnienie- nie przedawniają się zbrodnie najcięższe. Wola ustawodawcy. 10 lat pod
odbyciu kary następuje przedawnienie, nie podlega temu pedofilstwo.
Prawo cywilne:
Zasady:
równości – zasady równe wobec wszystkich
ochrony praw wg społeczno- gospodarczego ich przeznaczenia oraz zasad współżycia
społecznego
ochrona dobrej wiary( domniemania niewinności)
ochrona dóbr osobistych nasza wolność , tajemnica korespondencji, nietykalność osobista,
cielesna
swoboda umów
wykonywania zobowiązań
pierwszeństwo dziedziczenia testamentowego przez ustawowych
Równości- nikt nie może być dyskryminowany, zasady dla wszystkich, równa ochrona
każdego prawa.
( jeżeli spadek ma długi możesz dziedziczenie na rzecz państwa- państwo przyjemnie)
Pacta Sunt Servanda zobowiązałeś się do czegoś musisz to wykonać
Podmioty prawa cywilnego
 osoby fizyczne człowiek
 osoby prawne – skarb państwa ,jednostki organizacyjne którym przepisy tą osobowość
nadają np; spółki akcyjne
 ułomne osoby prawne ; jednostki organizacyjne nie mają osobowości prawnej, ale
mają jakieś cele np. : wspólnota mieszkaniowa, spółka jawna
ZDOLNOŚĆ PRAWNA ( każdy człowiek od urodzenia do śmierci)
- zdolność do czynności prawnej to możliwość nabywania praw i obowiązków w wyniku
własnego działania ., to zdolność do dysponowania swoimi prawami.
Pełna czynność do czynności prawnych ;
Mają osoby które ukończyły 18 lat ( oraz kobiety od 16n roku życia , jeśli zawarły
małżeństwo) i nie są ubezwłasnowolnione.
Ograniczona :
Mają osoby małoletnie które ukończyły13 lat , oraz osoby częściowo
ubezwłasnowolnione. ( wyjątek dziecko kupuje coś w sklepie dochodzi do transakcji
kupna i sprzedaży)
Brak zdolności
Charakteryzuje osoby poniżej 13 roku życia oraz osoby całkowicie
ubezwłasnowolnione. ( wyjątek można przekazać na dziecko w łonie matki
darowiznę)
Ubezwłasnowolnienie
Ubezwłasnowolnieniem określa się częściowe lub całkowite pozbawienie zdolności
do czynności prawnych. O ubezwłasnowolnieniu może orzekać jedynie sąd na
podstawie decyzji biegłych.
 Całkowite np.; choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe, alkoholizm
narkomania
 Częściowe np.; lżejsze upośledzenie umysłowe, oraz zaburzenia natury
psychicznej.
Osoby fizyczne
Miejsce zamieszkania – zameldowania
Os. Prawna
Siedziba (KRS)
Podział prawa cywilnego
 RZECZOWE
Czyli dotyczy namacalnych, materialnych przedmiotów.
Rzecz
nieruchome(coś na trwałe)
ruchome
części składowe
przynależność
pożyczki
budowlane
gruntowe
(kawałek ziemni)
Prawa majątkowe
Prawo autorskie i własności intelektualnej
Zawieranie umów
Zgoda dwóch stron, oświadczenie woli
W skład prawa cywilnego wchodzą
Rzeczowe
Spadkowe
Rodzinne i opiekuńcze
Handlowe ( dotyczy spółek)
Lokalowe ( określa ono rodzaje mieszkań oraz prawa i obowiązki właściciela i najemców)
AKTY PRAWA CYWILNEGO TO KODEKSY
Postępowanie cywilne
a) nie procesowe ( sąd wydaje postanowienia)
wydawane na podstawie wniosków, lub z urzędu ( jest bez udziału ławników)
w sprawach np. przyjęcia spadku , ogłoszenia testamentu, przysposobienia (adopcji)
b) procesowe( sąd wydaje wyrok)
sporne występuje pomiędzy dwoma stronami sporu
powód – osoba rozpoczynająca proces ( dostarcza pozew do sądu)
pozwany – to osoba wobec której prowadzony jest proces.
PRAWO SPADKOWE
Spadek
Spadkodawcy
Spadkobiercy
Sposób dziedziczenia
1. ustawowe- zachodzi wtedy gdy zmarły nie pozostawi po sobie testamentu. W
pierwszej kolejności dzieci i współmałżonek, jeśli jest brak rodziny to wtedy Skarb
Państwa
2. testament- stanowi jednostronne oświadczenie woli w którym osoba dysponuje
swoim majątkiem na wypadek śmierci.
Spadek – cały majątek + zobowiązania
w ciągu 6mc od dowiedzenia się że nabyłeś spadek musisz zrobić jedną z 3 czynności
- oświadczenie o przyjęciu spadku
- przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza (do wartości majątku)
- odrzucenie spadku
Po upływie 6mc od śmierci spadkodawcy automatycznie spadkobierca przyjmuje spadek.
Osoba nieletnia oraz chora psychicznie przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Dziedziczność ustawowa:
1. dzieci i małżonek=(nie mniej niż ¼)
2. Jeżeli nie ma dzieci: małżonek 1/2 a rodzice po 1/3
3. Rodzeństwo
4. Dziadkowie => wujostwo
5. Gmina/ Skarb Państwa
osoba uznana za niegodnego do dziedziczenia jeżeli:
- popełniła przestępstwo przeciwko spadkodawcy
- w sposób bezprawny ingerowała w testament
- świadomie korzystała z testamentu, który został sporządzony w sposób bezprawny
Dziedziczność testamentowa:
1. Testament ręczny (holograficzny)
2. Notarialny
testament zwyczajny
3. Alograficzny dla analfabetów
4. Ustny( rychła obawa śmierci)
5. Podróżny
testament szczególny: ważny przez pół
6. Wojskowy
roku
Holograficzny – osoba pełnoletnia, własnoręcznie spisać, (data, oświadczenie woli, podpis)
Notarialny – spisany przez notariusza
Allograficzny – przed szefem jednostki samorządu terytorialnego i 3 świadków
Ustny – 1)rychła obawa śmierci, 2) wyjątkowe sytuacje uniemożliwiające sporządzenie
testamentu zwyczajnego. 3 osoby4,
Podróżny – na polskim statku morskim, statku powietrznym przed kapitanem tego statku i w
obecności światków 3
Wojskowy – tylko przez żołnierz w trakcie działań wojennych, 2 świadków
Wydziedziczenie ;
Osoba nie zachowuje się nie żyje z godnie z społeczeństwem
Np.; narkoman
- nie utrzymuje kontaktów z rodziną
- popełnia czyn przeciw spadkodawcy.
Nie masz prawa do zachowku jeśli jesteś wydziedziczony.
Terminy przedawnień
10 lat
okresowe 3 lata
zawieszenie i wydłużenie
stan siły wyższej
Prawo rzeczowe:
własność
użytkowanie wieczyste
ograniczone prawa rzeczowe
Strona pozytywna:
- własność rzeczy
- rozporządzanie rzeczą
Strona negatywna:
- używać niezgodnie z prawem
Nabycie i utrata własnościprzeniesienie tej własności ( umowa sprzedaży)
Zasiedzenie w dobrej wierze przez 3 lata( rzeczy ruchome)
Znalezienie rzeczy zgubionej
nieruchomości w dobrej wierze 20 lat
nieruchomości w złej wierze 30 lat
Roszczenia:
windykacyjne- moje roszczenia w celu przywrucenia
negatoryjne – ochrona nieruchomości
uzupełniające( odszkodowanie za zużycie, wynagrodzenie za korzystanie, rozliczenie
nakładów)
Współwłasność:
ułamkowa ( każdy z właścicieli ma prawo do równego posiadania i korzystania z rzeczy co
jest praktycznie niemożliwe)
łączna np. małżeństwo- majątek dorobkowy
Sposoby zniesienia współwłasności:
a) jeden z współwłaścicieli może kupić, pozostałe części
b) sprzedaż i rozdzielenie uzyskanej kwoty na współwłaścicieli
c) skierować sprawę do sądu
użytkowanie wieczyste dotyczy tylko nieruchomości publicznych należących do państwa lub
samorządu terytorialnego. Teraz rezygnuje się z tego prawa zamieniając na prawo własności.
Trwa minimum 40 lat, a zwykle jest to umowa na 99 lat
W sytuacji gdy skarb państwa sprzedaje swoje grunty, użytkownicy mają prawo pierwokupu.
Użytkownik nie jest w pełni właścicielem nie może zmienić jego funkcji.
OGRANICZONE PRAWA RZECZOWE
użytkowe np. pożyczki; osoba może użytkować rzecz ale nie jest właścicielem
służebność – to obciążenie nieruchomości prawem do korzystania z niej przez inne
osoby(np. korzystanie z drogi biegnącej przez posiadłość innej osoby)
-nieruchomość władnąca
- nieruchomość obciążona
DROGA PUBLICZNA
\
==
\
==
\
\
~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~
~~~ nieruchomość władnąca
== nieruchomość obciążona
\\\ droga konieczna
Służebność osobista: do końca życia,
dożywotnia służebność
Służebność przesyło : potrzebna jest umowa. Obowiązuje od 2005 r.
Zastaw tylko na rzeczy ruchomej
-to zabezpieczenie roszczeń częścią majątku dłużnika, na wypadek gdyby nie wywiązał się ze
swoich zobowiązań wobec wierzyciela
Hipoteka na nieruchomości
To zabezpieczenie roszczeń pieniężnych na nieruchomości. Pozwala ona wierzycielowi
dochodzić swoich roszczeń z nieruchomości
Kredytobiorca----------------->
<------------------ Bank
100000
150 000
DOM
spółdzielcze własnościowe prawo imituje prawo własności ale różnicą jest obowiązek
należności do spółdzielni. Występuje wtedy gdy właścicielem lokalu jest spółdzielnia , a
osoba, której to prawo przysługuje może dysponować lokalem.
ZOBOWIĄZANIA:
czynność prawna
akty administracyjne np. wywłaszczenie
czyny niedozwolone np. odpowiedzialność odszkodowawcza
bezpodstawne wzbogacenie
Czynności jednostronne- jedna osoba składa oświadczenie swojej woli.
Czynności wielostronne co najmniej 2 osoby
Wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien to świadczenie spełnić.
Samo świadczenie może polegać na działaniu albo zaniechaniu.
Czyn niedozwolony – przestępstwo, szkody powstałe przez dzieci itp.,
bezpodstawne wzbogacenie się – zwiększenie aktywów/ zmiejszenie pasywów bez podstaw
Podział umów
Umowy handlowe (profesjonalne) i konsumenckie:
- handlowe – pomiędzy dwoma przedsiębiorstwami (kopalnia dostarcz hucie surowca)
- konsumencka – jedna ze stron nie prowadzi przedsiębiorstwa
Przedsiębiorca os fizyczna, prawna która wykonuje jakąś działalność
konsument – osoba która zawiera umowę nie prowadząc działalności
Umowy publiczne i prywatne:
- publiczna; przynajmniej jedna ze stron jest podmiotem publicznym, dysponuje środkami
publicznymi
- prywatna; żadna ze stron nie jest podmiotem publicznym dysponuje środkami publicznymi
Umowy nazwane i nienazwane
- nazwana; zawarte w Kodeksie Cywilnym, np: sprzedaży, najmu, pożyczki
- nie nazwane; nie zawarte w KC, np: franczyzy
Czynności prowadzące do zawarcia umowy
Składanie oferty
Prowadzenie negocjacji ( oświadczenia nie są wiążące, trzeba się dogadać co do wszystkich
warunków umowy)\
Jeżeli jedna ze stron prowadzi negocjacje w złej wierze powstaje szkoda to musi zapłacić
odszkodowanie za strate)aukcja na allegro obowiazuje do końca naszej oferty.
Przetarg, ( zgłoszenie przetargu nie jest objęte tajemnica kto zgłasza)
 Aukcja organizator będzie organizował aukcje (kiedy się odbędzie, gdzie, lista uczestników)
B) aukcja na Allegro obowiązuje do końca naszej oferty.
Umowa przedwstępna – umowa o umowę,- musi zawierać najważniejsze warunki umowy,
które ta umowa ma zawierać. Jak nie zostanie zawarta strona może liczyć na naprawienie
szkody)
2) w formie umowy przyrzeczonej, ( właściwa)
zaliczka – bezzwrotna, zapłata z góry za coś (bezpodatkowe wzbogacenie)
zadatek – forma zabezpieczenia umowy, może być zwrotny x2, a jeżeli nie wywiążemy się z
umowy osoba ma prawo żądać od nas całości pieniędzy + bieże zadatek
Forma umowy:
- pisemna; 1) forma pisemna do celów dowodowych, 2) warunek zawarcia umowy; akt
notarialny, ..
- ustna
- dorozumiana
Kwalifikowane
Akt notarialny (sprzedaż nieruchomości) forma pisemna poświadczona urzędowo
Odpowiedzialność dłużnika:
szkoda kontraktowa
1) musi wystąpić szkoda
2) musi istnieć związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem dłużnika a szkodą
3) musi być wina (działanie zawinione)
szkoda:
a) straty które ponieśliśmy
b) korzyści utracone
 naprawa szkody:
a) przywrócenie stanu poprzedniego
b) zwrot należności
Zadość uczynienia – za straty moralne, np.
Kara umowna – można wpisać do świadczenia niepieniężnego, np. o dzieło, budowlanka,
odsetki – ustawowe- 13%, umowne – zapisane w umowie,
PRAWO PRACY
Praca – wykonywanie określonej pracy w odpowiednim miejscu, czasie, pod nadzorem, za
wynagrodzeniem,
Pracownik – osoba fizyczna, która będzie wykonywać pracy,
Pracodawca – każdy podmiot; osoba fizyczna lub prawna,
Pragmatyk – >>>>>>>>>>><<<<<<<<<<<<<<<<<<<<’
Zasady pracy:
- prawo do pracy
Mobbing – prześladowanie w
- brak przymusu do pracy
pracy, molestowanie
- prawo swobody podejmowania stosunku pracy
- poszanowanie dóbr osobistych
- zakaz dyskryminacji
- prawo do godziwego wynagrodzenia
- prawo do wypoczynku
- BHP
- zapewnienie potrzeb socjalno- bytowych
- umożliwienie podnoszenie kwalifikacji
- zasada uprzywilejowania pracownika
Informacje dla pracodawcy:
- imie, nazwisko
- imiona rodziców
- adres
- data i miejsce urodzenia
- pesel
Umowa o prace
- na czas nie określony
- na czas określony
- na czas wykonania określonej pracy
- na czas zastępstwa
- na czas próbny (do 3mc.)
-Rodzaj pracy
-miejsce
-wymiar czasu
-wynagrodzenie
-termin rozpoczęcia pracy
Ustanie stosunku pracy:
- śmierć pracownika
- rozwiązanie:
- za porozumieniem stron
- z wypowiedzeniem
- bez zachowania wypowiedzenia
Okres wypowiedzenia:
2 tygodnie – krócej niż 6 mc,
1 miesiąc – co najmniej 6mc
3 miesiące – co najmniej 3 lata
Kiedy można rozwiązać bez wypowiedzenia:
- ciężko naruszone obowiązki pracownicze
- przestępstwo które spowoduje utratę uprawnień
- z naszej winy
- bez naszej winy:
- jeżeli chorujemy dłużej niż 3miesiące
- nieobecność w pracy dłużej niż 1miesiąc
Ochrona pracownika:
- kobieta w ciąży
- okres wypowiedzenia
Wynagrodzenia za prace i inne świadczenia:
- wynagrodzenie
- premie okresowe
- premie uznaniowe
Podróż służbowa
Potrącenia z wynagrodzenia:
- alimenty
- podatki,
- inni wierzyciele
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi
Obowiązki pracownika:
- wykonywać prace zgodnie z doświadczeniem, przepisami bhp
- wykonywać prace w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę
- przestrzegać przepisów BHP
Obowiązki pracodawcy:
- wypłacać wynagrodzenie
- zapewnić narzędzia do pracy
- zapewnić bezpieczne miejsce pracy
- udostępnić przepisy prawa pracy
Regulamin pracy:
- określa się warunki pracy, w jakim czasie, miejscu,
- czas wypoczynku wliczony w czas pracy (w ciągu 8h – 30minut, 1godz przy komputerze –
5minut)
- odpowiedzialność porządkowa
- kary pieniężne
Czas pracy:
- 40 h tygodniowo
- 8 h dziennie
Prawo administracyjne
Postępowanie administracyjne
Postępowanie sądowniczo- administracyjne
Postępowanie karne
Postępowanie cywilne 90% spraw sądowych w Polsce obejmują { obejmują wszystkie
aspekty życia }
Postępowanie dyscyplinarne
Zasady postępowania
a) zasada prawdy materialnej (karne) – sąd ma obowiązek dojść jak zdarzenie naprawdę
wyglądało.
b) Zasada prawdy formalnej (cywilne) – to co konkretna strona jest w stanie udowodnić
c) Zasada jawności- można przyjść na każdą rozprawę chyba ze jest prowadzona „za
zamkniętymi drzwiami’
d) Zasada tajności – nie możesz ujawniać tego co było usłyszałaś na rozprawie stosowane
na w sprawach gwałtu dotyczy też rozpraw za zamkniętymi drzwiami
e) Zasada ustności- zeznania świadków, oświadczenia oskarżonego
f) Zasada pisemności— w trakcie każdej rozprawy pisany jest protokół
g) Zasada skargowości- zdane sąd nie wyda wyroku jeżeli nie będzie skargi
h) Zasada kontradyktoryjności- organ rozpatruje spór dwóch stron, strony mają obowiązek
stawić się w procesie ( rozpatruje ale nie angażuje sąd)
i) Zasada inkwizycyjności – odpowiedni organ ma obowiązek aktywnie uczestniczyć
szukać dowodów i dokonywać ustaleń właściwych.
Akty organów administracyjnych
a) decyzja jest skierowana do konkretnego adresata i postrzyga konkretną sprawę.
b) postanowienie- nie rozstrzyga ono konkretnej sprawy i dotyczy kwestii proceduralnej
(zasady postępowania)
 Środki odwoławcze od decyzji urzędniczych
(odwołanie od decyzji w ciągu 14 dni [ kolegia odwoławcze,]
Zażalenia (wnosi się w ciągu 7 dni )
Stwierdzenie nieważności decyzji
Wznowienie postępowania
Sądy
kasacja
Sąd rejonowy I instancji(spr alimenty)
Sąd Najwyższy
apelacja
Sąd okręgowy II instancji
Kasacja powrotem do I instancji
Sąd Okręgowy I instancji ( rozwód)
Sąd Apelacyjny II instancja
Kasacje mogą wnieść prawnicy
Rzecznik praw obywatelskich
Minister sprawiedliwości
A apelacje my
75 tys sądów rejonowych
Więcej okręgowych rozwód separacja ubezwłasnowolnienie
Postępowanie cywilne (sąd jest konieczny) – występuje wyrok a przysługuje apelacja.
Proces
Nie proces
Nabycie spadku, podział majątku, postanowienia , --II- apelacyjne, sądy odwoławcze
Sąd II instancji zmienia orzeczenie uchyla i kieruje do ponownego rozpatrzenia uznaje
środek odwołania za bez zasadniczy a orzeczenie utrzymuje w mocy.
Kwestia o pieniądze
Opłaty
5% od tego co chcemy ale max płaci się 100 tys
Rozwód
300 zł jak się dogadają a jak dojdzie do sprawy to 600zł
Jak nas nie stać to wniosek o zwolnienie z kosztów
Jeśli sprawę wygramy nasz przeciwnik procesowy musi zwrócić koszty
Musi zapłacić koszt odwołania , to co zapłaciliśmy sądowi, jak dojechaliśmy do sądu tez
musi zwrócić
Opłaty do apelacji też musimy wpłacić.
Rodzaje egzekucji
Klauzura egzekucyjna
Tytuł egzekucyjny
Komornik
ZABEZPIECZENIE
Możemy żądać zabezpieczenia sąd bierze je do depozytu.
Prawo handlowe
Spółka – jednostki organizacyjne w celu komercyjnym
Podział spółek:
a) handlowe
1. Osobowe: jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo - akcyjna
2. Kapitałowe
- z o.o.
- akcyjna
b) cywilne
Prokura – specjalne pełnomocnictwo( które pozwala na kierowanie spółką działanie) dla
spółek handlowych. Prokurnet ten co ma prokurę 
Spółki handlowe musza być wpisane do rejestru sadowego.
Spółka jawna – podstawowa forma spółki handlowej, umowa podpisana przez partnerów,
spółka nie posiada osobowości prawnej, wymagany jest wkład, każdy wspólnik odpowiada
całym swoim majątkiem za działalność spółki, rejestracja w KRS, musi posiadać nazwę z s.j.
Spółka partnerska – może być założona przez osoby wykonujące wolne zawody, każdy
odpowiada za swoje zobowiązania, można powołać zarząd,
Spółka komandytowa – co najmniej 1 wspólnik, który będzie
komplementariuszem(odpowiada całym swoim majątkiem), co najmniej jeden musi być
komandytariuszem (odpowiada tylko swoim wkładem).
Spółka komandytowo – akcyjna – są tylko komplementariusze i akcjonariusze, musi być
kapitał, musza być emitowane akcje, organem jest rada nadzorcza->kontroluje działanie
komplementariuszy, zgromadzenie spółki k-a ->decyduje o najważniejszych sprawach.
Cechy spółek kapitałowych: posiadają zdolność praną, brak odpowiedzialności wspólników
za działalność spółki,
Spółka z o.o. – łatwa do prowadzenia, może być założona przez 1 osobę, firma, siedziba,
przedmiot działalności spółki, wysokość kapitału zakładowego, jaka jest liczba i wartość
nominalna podziałów, czas trwania spółki, zawarcie umowy, KRS, kapitał zakładowy 5000zł
Wszyscy wspólnicy maja jednakowe prawa i obowiązki. Niektórzy mogą mieć uprawnienia
uprzywilejowane (inna liczba głosów), dywidendy - podział zysku spółki. zarząd, walne
zgromadzenie wspólników, rada nadzorcza
Spółka akcyjna – najważniejszy rodzaj spółki, wkład 50 000 zł, akcje mogą być imienne albo
na okaziciela, określa się wartość nominalną jednej akcji, akcja złota – uprzywieljowana (glos
x2, dywidendy, walne zebrania akcjonariuszy -> rada nadzorcza -> zarząd
Spółka cywilna (spółka) – cel gospodarczy
Umowa wkładu
Na czas określony lub nie określony.