Analiza finansowa Pekao S.A.(18 stron)

Wstęp
W warunkach gospodarki rynkowej niemal każda decyzja gospodarcza, finansowa
lub inwestycyjna zawiera w sobie elementy niepewności i ryzyka. W konsekwencji proces
decyzyjny potrzebuje ciągłego dopływu informacji i wykonywania na ich podstawie analiz
ekonomiczno-finansowych
należących
do podstawowych
elementów
zarządzania
strategicznego.
Podstawowymi
materiałami
do
przeprowadzenia
analizy
finansowej
są:
zweryfikowane bilanse i rachunki wyników za lata poprzednie. Głównym celem analizy
finansowej jest ocena realności założeń firmy na okres kredytowania w zakresie
efektywności finansowej (planowanej wielkości sprzedaży, kosztów i zysku) oraz sytuacji
majątkowo-płatniczej (przewidywanej wartości majątku trwałego i obrotowego oraz
przewidywanych zobowiązań wobec banku i pozostałych wierzycieli).
Analiza finansowa może przebiegać w różnych kierunkach, a mianowicie może być
prowadzona jako analiza porównawcza, analiza strukturalna oraz analiza wskaźnikowa
wielkości wykonanych (ex post) oraz przede wszystkim wielkości prognozowanych (ex
ante). Analizy te mają głównie na celu ustalenie trendów kształtowania się danych
finansowych, porównanie pozycji firmy z sytuacją w branży.
Analiza
porównawcza,
polega
na
porównaniu
poszczególnych
danych
sprawozdawczych między sobą w kolejnych okresach (np. kształtowanie się w kolejnych
latach wielkości sprzedaży). Ten sposób analizy w polskich warunkach musi jednak
uwzględniać wskaźniki inflacji, może bowiem okazać się, że np. 15% zwiększenie
sprzedaży - przy 20% inflacji - oznacza realny jej spadek.
Analiza strukturalna bilansu i rachunku wyników polega na określeniu udziału
poszczególnych części składowych w łącznej wartości sprawozdania, np. procentowy
udział w aktywach produkcyjnego majątku trwałego w okresie kolejnych lat.
Analiza wskaźnikowa służy do określenia pozycji finansowej firmy, poprzez:

porównanie aktualnego i przyszłego poziomu współczynników do osiąganych w
przeszłości,

poziomu
wskaźników
osiąganych
przez
firmę
do
wskaźników
innych
przedsiębiorstw z danej branży,

Przy
poziomu wskaźników osiąganych przez firmę do założeń planu.
przeprowadzaniu
analizy
wskaźnikowej
ocenie
poddaje
się
działalność
przedsiębiorstwa pod kątem:
1. efektywności finansowej, rozumianej jako zdolności do generowania zysku netto
wystarczającego na finansowanie potrzeb bieżących i rozwojowych,
2. płynności płatniczej, czyli zdolności firmy do terminowej spłaty bieżących
zobowiązań,
3. sytuacji majątkowej (wielkość majątku i źródła jego finansowania).
Do najczęściej wyliczanych przez bank wskaźników przy ocenie sytuacji finansowej
przedsiębiorstwa należą:
1. wskaźniki rozwoju działalności, określające tempo przyrostu poszczególnych
wielkości w kolejnych okresach (np. tempo wzrostu sprzedaży, zysku, kapitału),
2. wskaźniki rentowności, określające udział zysku w osiąganej sprzedaży czy też
kosztach,
3. wskaźniki sprawności operacyjnej - mające wskazać, czy firma optymalnie
wykorzystuje swoje środki (cykl rozliczeniowy należności, wskaźnik
rotacji
zapasów, cykl rozliczeń zobowiązań),
4. wskaźniki płynności, informujące o możliwości firmy do wywiązywania się z
bieżących zobowiązań (porównanie bieżących aktywów - wg różnego stopnia
płynności - z bieżącymi pasywami),
5. wskaźniki struktury majątku i kapitału informują o stopniu ryzyka wierzycieli
zaangażowanych w finansowanie działalności firmy oraz charakteryzują strukturę
majątku i strukturę pasywów.
Kluczową dla banku analizą jest prognoza przepływu środków pieniężnych. Analiza
bilansu (majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego finansowania) oraz rachunku wyników
(zestawienie przychodów i kosztów) nie dostarcza niestety informacji potrzebnych do
oceny
płynności
finansowej
przedsiębiorstwa,
a
więc
rzeczywistej
możliwości
terminowego regulowania zobowiązań. Jedną z podstawowych wielkości wpływających na
płynność jest zysk, jednakże osiąganie zysku nie zawsze jest równoznaczne z
posiadaniem zadowalającej płynności. Przepływy pieniężne są zestawieniem faktycznych
wpływów (źródeł pochodzenia - skąd) i wydatków (zastosowania - na co) środków
pieniężnych w danym okresie.
Celem niniejszej pracy było przeprowadzenie analizy finansowej dla Banku Pekao
S.A.
Praca składa się z trzech rozdziałów.
Rozdział pierwszy mówi nam o historii polskiej bankowości. Sięgając do jej korzeni
mamy ogólny pogląd na system bankowy w Polsce w czasach jego powstawania oraz w
czasach współczesnych.
W rozdziale drugim przedstawione zostały dzieje Banku Pekao S.A..
Rozdział trzeci i ostatni jest prezentacją analiz finansowych sporządzonych dla
Banku Pekao S.A. Omówione zostaną zagadnienia związane z oceną standingu Banku na
podstawie jego sprawozdań finansowych oraz przeprowadzona analiza wskaźnikowa.
ANALIZA SYTUACJI FINANSOWEJ
BANKU PEKAO S.A.
1
Syntetyczne sprawozdania finansowe
Źródłem informacji do przeprowadzenia analizy są syntetyczne sprawozdania
finansowe, do których należą:



1.1
bilans;
rachunek zysków i strat:
sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych.
Bilans. Aktywa i Pasywa.
W bilansie banku zestawia się:

w aktywach: zasoby majątkowe banku według ich form podstawowych;

w pasywach: fundusze zgromadzone z różnych źródeł.
W bilansie znajdują odzwierciedlenie skutki finansowe decyzji podjętych w okresie
sprawozdawczym. Ujawniają się one w zmianach stanów poszczególnych pozycji i w
sumie bilansowej.
Bilans banku jest zestawieniem źródeł funduszy i kierunków ich przeznaczenia na
dany moment.
Dla poprawności analizy i prawidłowości interpretacji wyników niezbędna jest
znajomość pozycji bilansu.
1.1.1 Aktywa
Aktywa w bilansie banku są zestawione według ich płynności: od najbardziej
płynnych do trwałych – najmniej płynnych.
Tabela 1: Zestawienie aktywów w bilansie Banku Pekao S.A.
Aktywa
(dane w mln PLN)
Kasa
i
środki
w
Banku
Na
Na
Na
Na
Na
31.12.94
31.12.95
31.12.96
31.12.97
30.06.97
515,0
1.115,4
1.263,7
1.860,0
1.763,1
1,6
10,9
12,9
11,0
12,8
Centralnym
Dłużne
papiery
wartościowe
uprawnione do redyskontowania
w Banku Centralnym
Należności od innych instytucji
4.722,8
3.927,2
4.231,4
5.745,8
5.028,7
384,2
894,4
1.241,7
97,7
1.535,7
4.338,6
3.032,8
2.989,7
5.648,1
3.493,0
1.704,2
2.729,9
4.326,4
6.684,8
6.381,7
8.977,3
10.594,3
11.956,3
12.664,7
10.979,5
331,2
380,9
370,5
242,4
48,2
56,6
162,4
315,7
160,5
67,2
84,2
90,1
94,3
91,2
0,0
0.0
0,0
0,0
0,0
26,2
57,3
60,1
68,4
54,9
479,6
561,9
638,1
700,4
658,8
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
262,6
603,3
1.112,4
188,8
127,5
0,1
0,7
1,2
0,5
262,5
602,6
1.111,2
188,3
12,6
133,1
34,1
24,2
17.148,
20.253,
24.258,4
28.600,5
5
0
finansowych
-
a vista
-
terminowe i inne
Należności od klientów i sektora
budżetowego
Dłużne papiery wartościowe
Inne
akcje,
udziały
i
papiery
451,2
wartościowe o zmiennej kwocie
dochodu
Akcje i udziały w jednostkach
zależnych
Akcje i udziały w jednostkach
stowarzyszonych
Akcje
i
udziały
jednostkach
o
w
innych
stałej
kwocie
dochodu
Wartości niematerialne i prawne
Rzeczowy majątek trwały
Akcje własne i udziały do zbycia
Inne aktywa
-
przejęte aktywa – do zbycia
-
pozostałe
Rozliczenia międzyokresowe
Aktywa razem
1,0
126,5
36,3
25.746,
2
Źródło: Opracowanie na podstawie Prospektu Emisyjnego Banku Pekao S.A.
Gotówka obejmuje środki pieniężne w kasie i na rachunkach w banku centralnym.
Są one traktowane jako rezerwy podstawowe płynności. Pozostałe pozycje tej grupy,
łącznie z depozytami w innych bankach, pełnią funkcję rezerw płynności. Na ogół są to
jednak aktywa niedochodowe lub niskodochodowe i banki starają się utrzymywać ich
stany na możliwie najniższym poziomie.
Dłużne papiery wartościowe uprawnione do dyskontowania w banku
centralnym są to papiery wartościowe szybko zbywalne, które mogą być traktowane
jako rezerwy płynności tzw. drugiej linii. Zalicza się do nich weksle skarbowe, weksle do
redyskonta oraz długoterminowe obligacje skarbowe, które mogą stanowić zastaw pod
oprocentowany kredyt w banku centralnym.
Należności od instytucji finansowych. Ta grupa aktywów obejmuje: środki na
rachunkach bieżących w bankach krajowych i zagranicznych; lokaty środków w bankach
krajowych i zagranicznych; inne należności od instytucji kredytowych.
Lokaty
międzybankowe
na
krajowym
rynku
pieniężnym
są
formą
zagospodarowania nadwyżki płynności banku. Mogą być krótkoterminowe, począwszy od
jednodniowych, i terminowe, w granicach 360 dni.
Należności od klientów i sektora budżetowego obejmuje kredyty i pożyczki
dla
podmiotów
niefinansowych
oraz
kredyty
udzielone
przez
banki
jednostkom
budżetowym. W tej grupie aktywów wykazywane są także należności z tytułu leasingu.
Kwota jest pomniejszana o rezerwy celowe na straty. W wyniku tego otrzymuje się
wartość kredytów netto. W większości banków kredyty stanowią główną pozycję
aktywów, przynoszącą zwykle najwyższe dochody, ale także największe ryzyko.
Inwestycje kapitałowe stanowią na ogół znacząca grupę aktywów dochodowych.
Wartości niematerialne i prawne są to odroczone koszty poniesione przy
powstawaniu lub przejęciu banki. Nie mają wartości rynkowej. Dlatego w analizach sumę
aktywów pomniejsza się o kwotę tej pozycji w bilansie banku.
Rzeczowy
majątek
trwały
obejmuje
urządzenia
trwałe
i
wyposażenie
warunkujące działalność banku. Są to aktywa niepłynne, trudne do zbycia ze względu na
specjalistyczny charakter. Majątek trwały w banku traktuje się jak aktywa nie
przynoszące bezpośrednio dochodów. W bilansie wykazuje się wartość netto majątku
trwałego.
1.1.2 Pasywa
Pasywa są zestawiane w bilansie banku według ich stabilności, poczynając od
najbardziej
pulsujących
zobowiązań,
do
najbardziej
stabilnych,
gwarantujących
funkcjonowanie banku.
Tabela 2: Zestawienie pasywów w bilansie Banku Pekao S.A.
Pasywa
(dane w mln PLN)
Zobowiązania
wobec
Banku
Na
Na
Na
Na
Na
31.12.94
31.12.95
31.12.96
31.12.97
30.06.97
922,3
692,2
596,0
1.039.8
530,1
1.520,8
2.292,3
2.306,5
2.427.5
2.644,0
394,7
643,6
684,9
284,9
936,2
1.126,1
1.648,7
1.621,6
2.142,6
1.707,8
Centralnego
Zobowiazania
wobec
instytucji
finansowych
-
a vista
-
terminowe
Zobowiązania wobec klientów i 13.531,5
15.162,9
18.315,4
22.570,9
20.242,0
25,5
78,4
89,1
138,4
110,6
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
25,5
78,4
89,1
138,4
110,6
13.506,0
15,084,5
18.226,3
22.432,5
20.131,4
- a vista
5.033,8
5.558,7
6.851,4
7.770,7
7.205,7
- terminowe
8.472,2
9.525,8
11.374,9
14.661,8
12.925,7
4.9
13,8
13,8
13,8
134,4
736,6
1.333,2
499,,3
469,4
310,1
273,1
328,5
402,3
373,4
49,0
46,7
47,4
55,4
63,5
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Kapitał podstawowy
40,0
40,0
137,7
137,7
137,7
Kapitał zapasowy
20,0
20,0
20,0
45,0
45,0
584,1
677,4
916,5
1.100,6
1.088,5
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
31,4
298,0
243,4
308,2
138,8
17.148,
20.253,
24,258,4
28.600,5
25.746,
5
0
sektora budżetowego
Lokaty oszczędnościowe
- a vista
- terminowe
Pozostałe
Zobowiązania z tytułu papierów
13,8
wartościowych
Fundusze
specjalne
i
inne
pasywa
Rozliczenia
międzyokresowe
i
przychody przyszłych okresów
Rezerwy
Zobowiązania podporządkowane
Fundusze rezerwowe
Nie
podzielony
zysk
lub
nie
pokryta strata z lat ubiegłych
Zysk
(strata)
netto
bieżącego
roku obrotowego
Pasywa razem
2
Źródło: Opracowanie na podstawie Prospektu Emisyjnego Banku Pekao S.A.
Zobowiązania wobec banku centralnego obejmuje formy finansowania banku
przez: redyskonto weksli handlowych; dyskonto rządowych papierów wartościowych;
kredyt lombardowy; inne kredyty refinansowe.
Zobowiązania wobec
innych instytucji
finansowych
dotyczą:
banków
komercyjnych z tytułu przejętych lokat; kredytów międzynarodowych agencji.
Zobowiązania wobec klientów i sektora budżetowego stanowią dominującą
grupę pasywów banku. W bilansie są przedstawione według typów depozytów.
Zobowiązania z tytułu papierów wartościowych dotyczą wyemitowanych przez
bank
własnych
obligacji
i
innych
długoterminowego kapitału obcego.
papierów
wartościowych
dla
pozyskania
Zobowiązania podporządkowane obejmują długoterminowe pożyczki, które nie
mogą być wycofane przed zadeklarowanym terminem. Uznaje się je za stabilne źródło
finansowania banku.
Fundusz własny podstawowy jest w bilansie prezentowany w następujących
pozycjach:

kapitał podstawowy pomniejszony o zadeklarowane, a nie wniesione wkłady;

kapitał zapasowy pozyskany
Kapitał rezerwowy stanowią: rezerwy rewaluacyjne wynikające z przeszacowania
aktywów do aktualnej wartości rynkowej; rezerwy na ogólne ryzyko bankowe wynikające
z potencjalnego zagrożenia kredytów.
Nie podzielony wynik finansowy z lat ubiegłych – są to zyski lub straty z
poprzednich
okresów
sprawozdawczych
po
zweryfikowaniu
przez
audytorów
i
uwzględnieniu wszystkich płatności.
Wynik finansowy netto roku bieżącego. Jest to wynik finansowy osiągnięty w
roku sprawozdawczym, obliczony w rachunku zysków i strat, nie zweryfikowany przez
audytora zewnętrznego i przed podziałem.
1.2
Rachunek zysków i strat.
Rachunek zysków i strat jest sprawozdaniem z osiągniętych dochodów w okresie
obrachunkowym. Dane liczbowe są prezentowane w rachunku narastającym, dotyczą
bowiem strumieni przychodów, kosztów, zysków i strat. Rachunek zysków i strat jest
uzupełnieniem informacji ujętych w bilansie, pozwalającym na rozpoznanie wzajemnej
zależności między zasobami a wynikami finansowymi banku. Ocena kondycji finansowej
banku musi się opierać na analizie obu sprawozdań.
Obowiązująca konstrukcja rachunku zysków i strat pozwala na ustalenie wyników
finansowych w podstawowych sferach działania banku. Taki układ rachunku znacznie
ułatwia czynności analityczne.
Tabela 3: Rachunek zysków i strat Banku Pekao S.A.
Rok kończący się
6-miesięcy
kończące
się
31.12.9
31.12.9
4
5
31.12.96
31.12.97
30.06.97
(dane w mln PLN)
Przychody z tytułu odsetek
1.200,7
1.650,1
1.881,1
2.504,5
1.168,0
Koszty odsetek
845,4
1.143,6
1.296,5
1.723,3
803,6
Wynik z tytułu odsetek
355,3
506,5
584,6
781,2
364,4
Przychody z tytułu prowizji
148,8
154,7
243,5
368,7
184,5
19,2
21,1
27,4
56,5
29,5
129,6
133,6
216,1
312,2
155,0
3,0
3,1
4,0
98,3
34,1
Wynik na operacjach finansowych
19,0
16,5
128,3
27,3
10,3
Wynik z pozycji wymiany
85,8
141,3
115,3
125,3
38,4
592,7
801,0
1.048,3
1.344,3
602,2
Pozostałe przychody operacyjne
34,3
21,2
42,2
66,1
36,2
Pozostałe koszty operacyjne
70,3
38,3
39,0
66,3
20,3
257,1
367,5
495,8
637,6
285,8
30,7
45,7
61,4
81,0
35,9
aktualizacja
365,1
185,5
228,0
227,5
89,2
Rozwiązania rezerw i zmniejszenia
143,6
117,5
155,2
103,1
45,2
Różnica wartości rezerw i aktualizacji
-221,5
-68,0
-72,8
-124,4
-44,0
Wynik z działalności operacyjnej
47,4
302,7
421,5
501,1
252,4
0,0
0,0
-0,1
0,1
0,1
- zyski nadzwyczajne
0,5
0,4
0,6
0,6
0,4
- straty nadzwyczajne
0,5
0,4
0,7
0,5
0,3
Zysk (strata) brutto
47,4
302,4
421,4
501,2
252,5
Zysk (strata) netto
31,4
298,0
243,4
308,2
138,8
Koszty z tytułu prowizji
Wynik z tytułu prowizji
Przychody z akcji, udziałów i innych
papierów wartościowych
Wynik na działalności bankowej
Koszty działania banku
Amortyzacja środków trwałych oraz
wartości niematerialnych i prawnych
Odpisy na rezerwy i
wartości
dotyczące aktualizacji
Wynik
na
operacjach
nadzwyczajnych
Źródło: Opracowanie na podstawie Prospektu Emisyjnego Banku Pekao S.A.
1.3
Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych.
Tradycyjne sprawozdania finansowe – bilans oraz rachunek zysków i strat
podmiotów gospodarczych – nie zawierają dostatecznych informacji do zarządzania
działalnością.
W
gospodarce
rynkowej
niezbędnym
warunkiem
egzystencji
przedsiębiorstwa i jego pozycji na rynku jest płynność i wypłacalność. Dodatni wynik
finansowy wykazywany w rachunku zysków i strat na zasadzie „memoriałowej” ewidencji
przychodów i kosztów świadczy tylko o zdolności do generowania zysku z posiadanych
aktywów.
Do
zachowania
płynności
i
wypłacalności
niezbędna
jest
zdolność
do
generowania gotówki. Szybkość i sprawność działania – niezwykle istotna w warunkach
dużej konkurencji – jest uzależniona od stopnia dyspozycyjności zasobów pieniężnych. Z
tego względu sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych należy traktować jako
cenne źródło informacji, weryfikującej ocenę sytuacji finansowej banku na podstawie
bilansu oraz rachunku zysków i strat.
Konstrukcja sprawozdania z przepływu środków pieniężnych przedstawiona w
Ustawie
o
rachunkowości1
polega
na
podziale
przepływów
pieniężnych
według
podstawowych sfer działalności banku:

przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej;

przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej;

przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej.
Ustalenie wielkości przepływów środków pieniężnych w każdej z tych sfer pozwala
na określenie udziału w wyniku kasowym i wpływu na pozycję finansowa banku.
Tabela 4: Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych Banku Pekao S.A.
Rok kończący się
31.12.94
31.12.95
31.12.96
31.12.97
Przepływy środków pieniężnych
z działalności operacyjnej
Wynik finansowy netto
31,371,2
(zysk/strata)
30.689,8
Amortyzacja
85.849,4
Zyski/straty z tytułu różnic
Odsetki i dywidenty otrzymane i
zapłacone
Podatek dochodowy naliczony od
inwestycyjnej
1
DZ. U. 1994, nr 121, poz. 591.
57.643,0
115.323,2
92.675,2
125.259,4
3.993,1
200.328,8
3.068,0
56.676,0
98.271,3
24.365,1
71.691,3
20.023,3
79.093,4
14,0
15.963,0
0,0
3.372,4
178.047,8
4,747,1
95.464,0
90.414,0
143,2
Wynik na sprzedaży i likwidacji
składników działalności
73.390,0
3.006,5
zysku brutto
Podatek dochodowy zapłacony
308.239,
6
141.324,7
Rezerwy na należności
Inne rezerwy
243.376,7
2
Korekty o pozycje:
kursowych
297.985,
193.018,6
198.672,7
919,2
1.077,7
2.516.839,4
78.9
1.562.111,0
1.291.567,
446.689,2
Zmiana stanu dłużnych papierów
1.219.634,3
8
48.163,4
wartościowych
Zmiana stanu należności od innych
2.421.126,
528.636,0
instytucji finansowych
1.307.104, 1.613.141,5
8
Zmiana stanu należności od klientów
i sektora budżetowego
4
2.420.083,
290.647,5
892.339,4
61.805,7
4
Zmiana stanu akcji, udziałów i
innych papierów wartościowych o
334.739,2
zmiennej kwocie dochodu
Zmiana stanu zobowiązań wobec
38..341,5
3.672.496,4
instytucji finansowych
Zmiana stanu zobowiązań wobec
klientów i sektora budżetowego
międzyokresowych
3.152.572,0
4.872,1
394.555,9
564.825,0
15,5
1.631.401,
179.686,2
7
109.788,0
Zmiana stanu innych zobowiązań
Zmiana stanu rozliczeń
238.606,3
541.402,0
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu
papierów wartościowych
81.950,1
2
16.056,4
8.955,8
3.365,0
54.850,8
85.849,4
Zmiana stanu przychodów
4.255.414,
14,2
2.947,6
86.256,6
115.323,2
58.397,0
9.977,5
891,0
73.820,2
141.324,7
118.852,7
przyszłych okresów
Inne pozycje
Środki pieniężne netto z
56.097,2
działalności operacyjnej
1.603.63
317.616,7
6,7
313.984,
6
Przepływy środków pieniężnych
z działalności inwestycyjnej
Nabycie/sprzedaż wartości
niematerialnych i prawnych
6.175,0
31.111,0
2.853,0
14.556,1
135.290,8
132.472,0
147.492,0
117.378,9
0,0
25.439,0
100.949,0
158.416,5
462,0
0,0
10.431,0
4.415,2
19.254,7
317.262,2
147.88,3
373.423,9
3.006,5
3.068,0
3.993,0
98.271,3
Nabycie/ sprzedaż składników
rzeczowego majątku trwałego
Nabycie/sprzedaż akcji i udziałów w
podmiotach zależnych
Nabycie/sprzedaż akcji i udziałów w
podmiotach stowarzyszonych
Nabycie /sprzedaż innych akcji,
udziałów i papierów wartościowych
Otrzymane dywidendy
Środki pieniężne netto z
157.252,0
działalności inwestycyjnej
503.216,
109.843,7
569.919,
2
3
Przepływy środków pieniężnych
z działalności finansowej
Zaciągnięcie/ spłata
długoterminowych kredytów wobec
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
50.657,0
24.500,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
97.650,0
0,0
3.000,0
14.000,0
23.535,0
29.000,0
3.000,0
14.000,0
23.458,0
53.500,0
104.154,8
1.086.42
231.231,0
309.434,
banków
Zaciągnięcie/spłata
długoterminowych pożyczek,
emisja/wykup obligacji lub innych
papierów wartościowych wobec
innych instytucji finansowych
Zmiana stanu zobowiązań
podporządkowanych
Płatności dywidend i innych wypłat
na rzecz właścicieli
Dywidendy wypłacone udziałowcom
mniejszościowym
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu
umów leasingu finansowego
Wpływy z emisji akcji i udziałów
własnych oraz dopłat do kapitału
Nagrody dla załogi
Środki pieniężne netto z
działalności finansowej
Zmiana
stanu
środków
pieniężnych netto
0,5
7
Źródło: Opracowanie na podstawie Prospektu Emisyjnego Banku Pekao S.A.
1.4
Analiza wskaźnikowa
Rozwinięciem wstępnej analizy sprawozdań finansowych jest analiza wskaźnikowa.
Wachlarz wskaźników, jakie mogą być obliczone na podstawie sprawozdań finansowych
jest szeroki. W zależności od potrzeb i zainteresowań, poszczególne grupy odbiorców
analizy wskaźnikowej ograniczają zakres wskaźników wykorzystywanych w analizie.
Wskaźniki finansowe można podzielić na trzy grupy:
 efektywności – określające, na ile efektywna ekonomicznie jest działalność
banku;

wypłacalności i płynności – określające, czy bank jest wypłacalny i czy jest w
stanie regulować swoje zobowiązania w terminie;

jakości i aktywów – mierzące, w jakim stopniu posiadane przez bank aktywa są
bezpieczne.
1.4.1
Wskaźniki efektywności
Klasyczne wskaźniki efektywności można podzielić na cztery grupy:
1. wskaźniki rentowności;
2. wskaźniki marży;
3. wskaźniki obciążenia wyniku;
4. wskaźniki efektywności zatrudnienia.
Wskaźniki rentowności to podstawowe wskaźniki służące ocenie standingu
banku. Pierwszy z nich – ROA- pozwala na oszacowanie stopnia rentowności aktywów
posiadanych przez bank, drugi zaś – ROE – rentowności kapitałów określeniu, jaką
rentowność mogą osiągnąć właściciele banku, a także w jakim stopniu bank może
odtworzyć
swoją
bazę
kapitałową.
Poniżej
przedstawiam
definicje
podstawowych
wskaźników:
wynik finansowy
ROA =
aktywa
wynik finansowy
ROE =
kapitał własny
Pojęcie marży jest najczęściej kojarzone z marżą odsetkową, jednak grupa
wskaźników marży obejmuje nie tylko wskaźniki marży odsetkowej, ale i inne. Definicje
dwóch podstawowych wskaźników tej grupy są następujące:
wynik odsetkowy
marża odsetkowa =
aktywa (odsetkowe)
przychody odsetkowe
rozpiętość odsetkowa =
koszty odsetkowe
-
aktywa odsetkowe
pasywa odsetkowe
W odniesieniu do konstrukcji powyższych wskaźników należy zaznaczyć, iż
podobnie jak ROA i ROE muszą być annualizowane i powinny w mianownikach
uwzględniać wartości średnie. Oba wskaźniki marży można interpretować jako nadwyżkę
oprocentowania aktywów nad oprocentowaniem pasywów, aczkolwiek taka interpretacja
najbardziej odpowiada wskaźnikowi rozpiętości odsetkowej.
TABELA 5: Wskaźniki efektywności obliczone dla Banku Pekao S.A.
Na
Na
Na
31.12.94
31.12.95
31.12.96 31.12.97
(ROA) (%)
0,2
1,6
1,1
1,2
1,1
Zwrot na średnim kapitale (ROE) (%)
6,5
43,1
26,9
26,1
23,7
Rozpiętość odsetkowa netto (%)
3,4
3,4
3,9
3,9
Marża odsetkowa netto (%)
3,2
3,2
3,6
3,5
40,1
36,8
44,2
41,9
39,5
43,4
45,9
47,3
47,4
47,5
1,9
2,0
2,2
2,4
2,2
33,8
1,6
42,2
38,5
45,1
Efektywność
Na
Na
30.06.97
Zwrot na średnich łącznych aktywach
Dochód
nieodsetkowy/wynik
na
działalności bankowej (%)
Koszty operacji/wynik na działalności
bankowej (%)
Koszty operacji/średnie łączne aktywa
(%)
Realna stopa podatku (%)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych finansowych Banku.
Porównanie wskaźników rentowności Pekao S.A., wskazuje na zmniejszenie ich
wartości w latach 1996 i 1997 w porównaniu z 1995r. Znaczne obniżenie w 1996r. i w
1997r. stopy zwrotu z kapitału nie oznacza zmniejszenia efektywności działalności Banku.
To zjawisko spowodowane było głównie nierównomiernym obciążeniem podatkowym
Pekao S.A. w latach 1995-96. Zysk brutto Pekao S.A. wzrósł z 47,4 milionów PLN w
1994r. do 302,7, 421,4 i 501,2 milionów PLN odpowiednio w latach 1995r., 1996r. i w
1997r.
Spadek marży odsetkowej netto w roku 1996 dotyczył głównie części walutowej
bilansu Banku. Od 1996r. marża na obligacjach denominowanych w USD, których
równowartość w PLN na 31 grudnia 1995r. wynosiła 5.054 mln (co stanowiło 32%
aktywów odsetkowych) została obniżona z 2% do 0,5%. Utrzymanie rozpiętości
odsetkowej netto w latach 1995 i 1996 na porównywalnym poziomie wynikało ze wzrostu
udziału kredytów w aktywach odsetkowych. Wzrost marzy odsetkowej netto w roku 1997
spowodowany jest głównie wzrostem udziału kredytów w aktywach, a także wzrostem
dochodowości aktywów odsetkowych.
1.4.2 Wskaźniki wypłacalności i płynności
Wskaźniki z tej grupy powinny umożliwić ocenę stopnia wypłacalności oraz
płynności banku. Przed przedstawieniem wskaźników tej grupy należy określić, co
będziemy rozumieć pod pojęciami: „wypłacalność” i „płynność”. Przyjmujemy, ze bank
jest:

wypłacalny wtedy, gdy wartość rynkowa jego aktywów jest co najmniej równa
wartości jego zobowiązań;

płynny, jeżeli posiada zdolność do terminowego regulowania zobowiązań.
Najczęściej stosowanymi wskaźnikami tej grupy są:
-
współczynnik wypłacalności;
-
wskaźnik płynności w ujęciu bilansowym;
-
wskaźnik płynności w ujęciu strumieniowym.
Definicja wskaźnika umożliwiającego pomiar wypłacalności (R) jest następująca:
fundusze własne
R=
aktywa i zobowiązania pozabilansowe ważone ryzykiem
Jest to jedyny wskaźnik, w stosunku do którego określono poziom minimalny w
regulacjach ostrożnościowych (zapis ustawowy). Przyjęto, iż każdy bank powinien
wykazywać współczynnik wypłacalności co najmniej w wysokości 8%. Jeżeli bank
rozpoczyna działalność, to w pierwszym roku współczynnik nie powinien być niższy od
15%, w drugim zaś – od 12%.
Współczynnik
ten
określa
stopień
zabezpieczenia
aktywów
i
zobowiązań
pozabilansowych funduszami własnymi banku. Im wyższy poziom tego wskaźnika, tym –
teoretycznie – bank wykazuje większe bezpieczeństwo. Należy pamiętać jednak o tym, że
zbyt wysoki poziom współczynnika wypłacalności świadczy o mniejszej zdolności do
wypracowania wysokiej efektywności, co w dłuższej perspektywie wpływa niekorzystnie
na sytuację banku i obniża jego bezpieczeństwo.
Dla celów pomiarów płynności zdefiniowano dwa wskaźniki. W przypadku obu
wskaźników
konieczne
jest
dokonywać pomiaru płynności.
określenie
przedziału
czasowego,
dla
którego
mamy
Pierwszy wskaźnik w ujęciu bilansowym:
gotówka+ krótkoter.należności + łatwo zbywalne papiery wart.
płynność 1 =
krótkoter. zobowiązania
Drugi wskaźnik w ujęciu strumieniowym:
aktywa zapadalne w danym przedziale czasu
płynność 2 =
pasywa wymagalne w danym przedziale czasu
Pierwszy ze wskaźników płynności pozwala na zbadanie relacji między płynnymi
aktywami banku a najbardziej „gorącymi” pasywami.
Do płynnych aktywów zaliczono
gotówkę i jej substytuty, krótkoterminowe należności lub łatwo zbywalne papiery
wartościowe. „Gorące” pasywa to krótkoterminowe zobowiązania banku, czyli wszelkiego
rodzaju rachunki bieżące oraz inne zobowiązania.
Drugi wskaźnik bada relację między aktywami zapadalnymi w danym przedziale
czasowym a pasywami wymagalnymi w danym przedziale czasowym.
Interpretacja
obu
przedstawionych
wskaźników
powinna
odnosić
się
do
stwierdzenia, czy jest zachowana równowaga między „płynnymi” aktywami a najbardziej
wymagalnymi pasywami. Przyjmuje się, że równowaga jest zachowana, jeżeli wskaźniki
przyjmują wartość zbliżoną do jedności.
TABELA 6:
Wskaźniki płynności i wypłacalności obliczone dla Banku Pekao S.A.
Na
Na
Na
Na
Na
31.12.94
31.12.95
31.12.96 31.12.97
Współczynnik wypłacalności (%)
14,2
11,3
10,1
8,5
10,2
Wskaźnik płynności 1
1)
2,13
1,48
1,00
1,28
1,35
Wskaźnik płynności 22)
1,67
1,13
1,00
1,09
1,14
38,7
33,3
30,0
33,7
33,6
38,9
43,8
43,6
47,3
47,0
9,9
13,5
17,8
23,4
24,8
30.06.97
Gotówka i należności od instytucji
finansowych w tym NBP/zobowiązania
wobec klientów i sektora budżetowego
Płynne
aktywa/zobowiązania
klientów i sektora budżetowego
Kredyty netto/aktywa razem
1)
wobec
Relacja aktywów zapadalnych do 1 miesiąca do pasywów wymagalnych do 1
miesiąca;
2)
Relacja aktywów zapadalnych do 3 miesięcy do pasywów wymagalnych do 3
miesięcy;
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych finansowych Banku.
Zmniejszanie się współczynnika wypłacalności w kolejnych latach wynika ze zmian
w strukturze aktywów i związanego z tym szybszego wzrostu kredytów niż funduszy
własnych. Dynamiczny rozwój akcji kredytowej umożliwia efektywne wykorzystanie
funduszy
Banku,
przy
zachowaniu
współczynnika
wypłacalności
na
bezpiecznym
poziomie.
Licząc
wskaźniki
płynności
należy
zaznaczyć,
że
do
dłużnych
papierów
wartościowych o terminie zapadalności do jednego miesiąca zostały zaliczone papiery
wartościowe (m.in. obligacje i bony skarbowe) o terminie zapadalności od 1 miesiąca do
10 lat. Pomimo, że terminy są odległe, papiery te są łatwo zbywalne i istnieje płynny
rynek międzybankowy, na którym dokonywany jest obrót tymi instrumentami. W grupie
środków o terminie zapadalności/wymagalności
do 1 miesiąca
Bank wykazuje dobry
poziom płynności zabezpieczający działalność operacyjną. Powyższe wskaźniki świadczą o
wysokim dopasowaniu okresów zapadalności aktywów i wymagalności pasywów, dobrze
zabezpieczającym działalność operacyjną.
1.4.3 Wskaźniki jakości aktywów
Wskaźniki jakości aktywów umożliwiają określenie, czy dana grupa aktywów
posiadanych przez bank jest bezpieczna i pewna.
TABELA 6:
Wskaźniki jakości aktywów obliczone dla Banku Pekao S.A.
Na
Na
Na
Na
Na
31.12.94
31.12.95
31.12.96 31.12.97
3,8
4,3
14,8
15,0
13,1
96,3
95,7
85,2
85,0
86,9
788,1
722,1
734,3
780,4
774,5
578,6
445,3
461,8
523,5
489,8
73,4
61,7
62,9
67,1
63,2
30.06.97
Kredyty dla klientów indywidualnych/
kredyty łącznie (%)
Kredyty dla przedsiębiorstw i
jednostek budżetowych/kredyty
łącznie (%)
Kredyty nieregularne (mln PLN)
Rezerwy celowe na kredyty
nieregularne (mln PLN)
Rezerwy na kredyty
nieregularne/kredyty nieregularne
(%)
40,7
25,2
16,5
11,4
11,9
122,4
97,9
68,4
60,8
62,4
Kredyty nieregularne łącznie/kredyty
razem
Kredyty nieregularne/fundusze własne
(%)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych finansowych Banku.
Zakończenie
Finansowa analiza bilansu i rachunku zysków i strat ma zasadnicze znaczenie dla
zrozumienia słabych i mocnych stron działalności banku. Gruntowna analiza bieżącej
pozycji finansowej banku umożliwia kierownictwu określić miejsce i stan firmy w świetle
zamiarów
na
sprawozdań
zewnętrznych
przyszłość
finansowych
(takich
oraz
w
pozwala
porównaniu
na
jak zmiany stóp
ocenę
do
konkurentów.
potencjalnego
procentowych,
Ponadto,
wpływu
zmiana w
analiza
czynników
polityce banku
centralnego i innych agend państwowych, pojawienie się nowych konkurentów, rozwój
nowych usług bankowych) na bieżącą i przyszłą finansową kondycję banku.
Dlatego tak ważne jest zapoznawanie się z tym zagadnieniem i bliższe jego
przeanalizowanie. Dzięki takiej pracy jak ta, możemy zrozumieć cel jaki niesie analiza
działalności firmy.
Skupiliśmy swoją uwagę na jednym z największych polskich banków jakim jest
Bank Pekao S.A. Sytuacja finansowa Banku na koniec 1997 roku ma się następująco:
zysk netto - 308,2 w mln PLN, wynik odsetkowy netto wyniósł - 781,2 mln PLN, wynik
operacyjny - 501,1 mln PLN. Najistotniejszy wpływ na osiągnięty zysk netto miał wysoki
koszt tworzonych rezerw, będących wynikiem konserwatywnej metody wyceny aktywów.
Bank zakłada na rok 2000, czyli obecny następujące cele biznesowe: wynik
finansowy netto na poziomie 550 mln zł, wskaźnik zwrotu na kapitale na poziomie
12,3%, relacja kosztów do dochodów na poziomie nie wyższym niż 68% oraz
współczynnik wypłacalności na poziomie 12,%. Oceniając na podstawie powyższych
danych uważam, że sa to założenia w pełni realistyczne.
Bank w Pekao S.A. systematycznie poprawia swoje wyniki finansowe, pragnie
zwiększyć swą efektywności oraz maksymalnie obniżyć koszty.