9. Tydzień Mózgu w Poznaniu 13-17 marca 2017 r. Dr hab. Maciej

9. Tydzień Mózgu w Poznaniu
13-17 marca 2017 r.
Dr hab. Maciej Figiel
Zakład Neurobiologii Molekularnej
Instytut Chemii Bioorganicznej PAN
SESJA: CHOROBY I WADY ROZWOJOWE MÓZGU
WTOREK – 14 marca 2017 r., g. 18.00
KOMÓRKI MACIERZYSTE I REGENRACJA CHOREGO MÓZGU
Bardzo obiecującym narzędziem do badania i terapii chorób mózgu są komórki
macierzyste. Największą ich zaletą jest fakt, że mogą one przekształcić się w każdy
innym typ komórek ciała. Ta cecha komórek macierzystych nazywa się
pluripotencjalnością. Z komórek macierzystych mogą powstawać także neurony
podobne do tych, które występują w mózgu. Szczególnym typem komórek
macierzystych są indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste (iPSC). Ich
wielką zaletą jest fakt, że naukowcy potrafią je produkować w laboratorium ze
„zwykłych” komórek ciała pacjentów. Na przykład, można wyprodukować
komórki macierzyste z komórek skóry, dlatego do pozyskania pluripotencjalnych
komórek macierzystych nie są już potrzebne ludzkie zarodki. Stało się więc
możliwe aby odwrócić proces różnicowania za pomocą pewnych narzędzi
genetycznych. Polega to na pobraniu komórek skóry od pacjenta chorego na
chorobę neurodegeneracyjną, taką jak choroba Huntingtona lub Alzheimera,
następnie przekształcenie tych komórek w komórki macierzyste a dalej w
neurony, które z kolei mogą regenerować mozg tego pacjenta. Takie podejście
terapeutyczne nazywamy autologiczną terapią komórkową mającą na celu z jednej
strony regenerację mózgu na dwa sposoby: poprzez zastąpienie utraconych
neuronów i poprzez ochronę, i wsparcie dla pozostałych komórek mózgu.
Zarodkowa natura komórek macierzystych może także pomóc w odpowiedzi na
pytanie o początek i przebieg choroby neurodegeneracyjnej. W naszych badaniach
odkryliśmy tożsame z komórkami zarodkowymi komórki iPSC wyprowadzone z
myszy i pacjentów cierpiących na chorobę Huntingtona (HD), posiadające zmiany,
które są charakterystyczne dla późnej choroby neurodegeneracyjnej [1]. Może to
świadczyć o tym, że choroby neurodegeneracyjne w stadium bezobjawowym
zaczynają się bardzo wcześnie, nawet na początku rozwoju człowieka.
Wykład przedstawi również postępy zastosowania komórek iPCS nie tylko w
terapii oraz biomedycynie i biotechnologii. Dodatkowym tematem wykładu będą
specjalne genetyczne choroby neurologiczne, choroby poliglutaminowe (polyQ)
oraz mysie modele tych chorób. Ich badanie pozwala nam zrozumieć uszkodzenia
i regenerację mózgu.
LITERATURA
[1] Szlachcic, W. J., Switonski, P. M., Krzyzosiak, W. J., Figlerowicz, M. and Figiel, M.. Huntington disease iPSCs
show early molecular changes in intracellular signaling, the expression of oxidative stress proteins and the p53
pathway. Dis. Model. Mech. 2015, 8, 1047–1057