potencjalne źródła surowcowe do produkcji biogazu w

POTENCJALNE ŹRÓDŁA SUROWCOWE DO PRODUKCJI BIOGAZU
W REGIONIE ŚWIĘTOKRZYSKIM
1.
CO MOŻE BYĆ SUROWCEM ?
Do fermentacji metanowej mogą służyć wszystkie produkty pochodzenia organicznego produkowane specjalnie
na ten cel lub odpady pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i przemysłowego. O tym co będzie wykorzystane
decydować będzie rachunek ekonomiczny. Logicznym wydaje się, że najpierw powinny być wykorzystane odpady
organiczne, które w procesie fermentacji trzeba uzupełnić potrzebną ilością biomasy.
Celowa produkcja roślinna biomasy na gruntach ornych z uwagi na koszty produkcji zakładana jest na razie
teoretycznie, ale należy się spodziewać, że nie długo taka produkcja będzie racjonalna, zarówno z punktu widzenia
ekonomicznego i rolno– agrotechnicznego.
W produkcji roślinnej wiele odpadów produkcyjnych może być różnie zagospodarowana w gospodarstwie bo
nie wszystko jest to uregulowane przepisami.
Odpady powstające w produkcji zwierzęcej, jak również w przemyśle rolno-spożywczym muszą być właściwie
zagospodarowane, a tą właściwą drogą może być
właśnie fermentacja i produkcja biogazu. Ten sposób
zagospodarowania charakteryzuje jednak wymóg koncentracji biomasy, co w warunkach rozdrobnionej produkcji
w naszym województwie nie jest wcale łatwą sprawą.
Uregulowania prawne narzucające obowiązek gospodarki odpadami wskazują na potrzebę zagospodarowania
odpadów poprzemysłowych.
2.
ODPADY POPRZEMYSŁOWE
Głównym producentem odpadów w przemyśle rolno-spożywczym w naszym województwie, wymuszającym
konieczność ich organizacyjnego zagospodarowania jest przemysł mięsny, a głównie zakłady ubojowe.
W województwie prowadzony jest ubój bydła w 21 zakładach, trzody chlewnej 44 zakładach, koni w 1 zakładzie.
Według szacunków Wojewódzkiej Inspekcji Sanitarnej w zakładach tych powstaje około 400 ton odpadów
tygodniowo. Ponad 21 zakładów prowadzi ubój drobiu i w zakładach tych powstaje około 38 ton odpadów
tygodniowo. Wszystkie ubojnie muszą odpady zagospodarować, a na terenie województwa nie ma żadnego zakładu
utylizacyjnego.
Województwo obsługują trzy zakłady z województw ościennych. Nie wszystkie odpady poubojowe,
a głównie pochodzące od przeżuwaczy można poddać fermentacji. Również koszty dowozu odpadów od niektórych
zakładów dostarczających swoje odpady do dotychczasowych zakładów utylizacyjnych mogą być niższe aniżeli do
zakładów fermentacyjnych. Biorąc to pod uwagę można przyjąć, że tylko 50 % tych odpadów tj. około 220 ton
można kierować do fermentacji.
Szacunkowa ilość odpadów poubojowych i dotychczasowe ich zagospodarowanie
Zakłady uboju w województwie świętokrzyskim
Lp
Nazwa zakładu
Gatunek zwierząt
Adres
B
1
Ubojnia Zwierząt Rzeźnych - Hersztek Henryk
2
3
Ubój i Wyrób Wędlin - Urszula Cieloch
Przetwórstwo Mięsa - Zbigniew Chrobot
4
Ubojnia Zwierząt Rzeźnych - Wieslaw Jawór
5
6
Ubojnia Zwierząt Rzeźnych "JĘDRZEJ" - Andrzej Bożek
Ubojnia Zwierząt "POL-MIES" - Małgorzata Lech Kwiecień
Ubojnia Bydła i Trzody - Ludwik Andrzej Stapór
Ubojnia Zwierząt -Wanda Dzierżak
Ubojnia Zwierzat Rzeźnych - Stanislaw Mańka
7
8
9
11
Zakład Rolny i Przetwórstwa Mięsnego JANPOL Jan i Grażyna Słomka s.j.
Zakład Przetwórstwa Mięsnego - Ryszard Hochel
12
PPHU Ubój Zywca, Przetwórstwo Mięsa - Józef Kamiński
13
Zakład Masarski z Ubojnia - Jerzy Jankowski i S-ka
10
ilość
28-133 Pacanów,
Książnice 44
28-160 Wiślica, Koniecmosty 82
28-160 Wiślica,
Łatanice 132
28-340 Sędziszów,
Mierzyn 3
28-330 Wodzisław, Ludwinów 3
28-300 Jedrzejów, Rakowska 4
25-315 Kielce, Domaszowice 112
28-112 Pierzchnica, Wierzbie 9
26-008 Górno
Leszczyny 32
26-020 Chmielnik, Wincentego
Witosa 39
26-065 Piekoszów Micigózd,
Czestochowska 6
27-550 Łagów,
ul. Opatowska 30
26-067 Strawczyn,
Ruda Strawczynska 95
T
K
[t/tyg]
x
0,6
x
0,9
x
1,7
x
2,0
x
6,0
x
6,0
x
x
9,0
2,0
x
2,0
x
x
1,8
x
x
x
x
2,0
x
x
2,0
x
x
x
70
14
Zakład Masarski - Henryka Zychowicz
15
Gospodarstwo Rolne – Hodowla, Ubój Trzody - Bandura
Ryszard
RSP w Lasocinie - Ubojnia Trzody Chlewnej
Handel Mięsem-Ubój i Rozbiór Mięsa - Henryk Brela
"WIR Euro- Ubojnia" , Sp. z o.o.
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Zakład Rzeźniczo-Wędliniarski - B. W. Miller Spółka
Jawna
"SMAK-POL" Ubojnia i Zakład Przetwórstwa Mięsnego
S.C. Agnieszka i Sławomir Cybula
Ubój i Przetwórstwo Mięsno-Wędliniarskie - Marek
i Przemysław Kędziora
Zakład Przetwórstwa Mięsnego - Brunon Sadowski
Gospodarstwo Rolne we Włostowie - Ankurowski
Władysław
Prywatna Ubojnia i Masarnia - Małgorzata Stojek
Ubojnia Zwierząt Rzeźnych z Masarnią - Jolanta Kalita
27
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe
"ANKAZ" - Kazimierz Pustuła
Ubojnia Zwierzat- Piotr Różalski
28
29
"ESKULAP" Michał Zielinski, Mariusz Zielinski s.c
PPHU Białczyk Ryszard
30
Ubojnia Świn i Bydła - Jan Lech
31
Zakład Masarski - Stanisław Boros
26
26-021 Daleszyce, ul. Kościelna
14
28-112 Pierzchnica, Ujny 13
x
4,0
x
2,0
x
x
2,0
4,5
x
20
x
2,0
x
0,6
x
x
2,2
x
x
1,6
x
x
1,0
x
x
1,8
x
x
2,0
x
x
1,8
x
x
3,5
x
7,0
x
1,2
x
3,0
x
0,4
26-070 Łopuszno, Lasocin
26-024 Suków, Papiernia
26-070 Łopuszno,
ul. Konecka 7 A
26-200 Końskie,
Browarna 20
27-500 Opatów Marcinkowice 68
27-500 Opatów,
ul. Lipowska 10
27-676 Iwaniska,
ul. Zaldowska 26
27-645 Włostów
27-558 Gołoszyce 56
27-500 Opatów,
Nikisiałka Duża
27-415 Kunów,
ul. Partyzantów 46
28-400 Pinczów, II Republiki
Pinczowskiej 12
28-440 Dzialoszyce, Iżykowice 10
28-411 Michałów,
Zagajów 24
26-115 Skarżysko Kościelne,
Brzozowa 1
26-110 Skarżysko-Kamienna, 3go Maja 313
x
32
Zakład Wyrobów Wędliniarskich - Alfred Markiewicz
33
Mięso Wędliny Wyrób i Sprzedaż Jan Skorek
34
CONSTAR S.A.
35
36
Przedsiebiorstwo Wielobranzowe "BUDZYŃ" - Tomasz
Budzyń
Zaklad Uboju i Produkcji Wedlin - Wiesław Dyl
37
Zakład Uboju i Produkcji Wędlin - Teresa Gajek
38
39
Produkcja Wędlin i Wyrobów Wędliniarskich - Kazimierz
Zaliński
Zakład Rzeźniczo-Wędliniarski - Maciej Radkowski
40
Zaklad Uboju Zwierząt Rzeźnych i Produkcji Wędlin
41
Masarnia - Wyrób i Sprzedaż Mięsa i Wędlin - Edward
Drzymalski
"MARBOJ" Ubój Trzody i Bydła , Przetwórstwo Mięsa ,
Marek Suliga
Delczyk i Spólka , Ubój
i Przetwórstwo Mięsne "DOBROMIES" s.j.
Zakład Handlowo-Usługowy "WIM" - Wiktor Wołowiec
42
43
44
B - bydło, T- trzoda, K – konie
26-130 Suchedniów, Berezów 44
B
26-115 Skarżysko Kościelne, ul.
Iłżecka 172
27-200 27-200 Starachowice
Starachowice, ul. Krańcowa 4
27-230 Brody,
Krynki, ul. Górna 70
28-200 Wiśniowa Staszów,
Czajków Pólnocny 62
28-200 Staszów Wola
Wisniowska 83 C
28-230 Polaniec,
ul. Ogrodowa 1
28-200 Staszów,
ul. Kolejowa 66
28-236 Rytwiany,
Sichów Duży 12a
28-221 Osiek,
ul. Wolska 11
29-100 Wloszczowa Konieczno
12
29-120 Kluczewsko,
Kolonia Łapczyna Wola 9
25-385 Kielce,
ul. Prosta 153
Razem:
x
0,5
x
0,3
x
200
x
2,0
x
0,9
x
1,5
x
0,9
x
x
1,5
x
x
1,6
x
x
0,8
x
3,5
x
x
5,5
x
x
12
21
44
x
x
1
397,6
Zakłady uboju drobiu
Lp
Nazwa
Zakład
Drobiarski
Eksport
Import
Stanisław Bik
1
2 Ubojnia Drobiu "PAKDRÓB"- Lucjan Pakuła
Przedsiebiorstwo Produkcyjno-Handlowe "KIELDRÓB" S.C. 3
Ryszard Zapała
4 Zakład Produkcyjno-Handlowy - Stanisław Stepien
5 PPHU "Daris" Ubojnia Drobiu
6 PPHU Grzegorz Boszczyk - Ubojnia Drobiu
"Markur" Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Ubojnia Kur Grażyna
7
Zapała
8 Ferma Drobiu Ubój i Sprzedaż - Adam Bandura
9 Skup - Ubój- Sprzedaż Drobiu - Adam Sokołowski
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Uslugowo-Handlowe
10
"KANAREK" - Ubojnia Drobiu
11 Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe "Foksdrob" Sp. Z o.o.
Ubojnia Drobiu - Saladra Bogumiła, Saladra Stanisław Spółka
12
Jawna
13 Ubojnia Drobiu "BIS" - Marian Deja
14 Ubojnia Drobiu "EUROQR"
Ubojnia Drobiu "Drób-Pol" S.C. Krzysztof, Leszek i Bartłomiej
15
Piwowarczyk
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Sp.zo.o. "MARLEJ" Zakład
16
Uboju i Przetwórstwa Drobiowego
17 Ubojnia Drobiu "KULJASZ" S.J. Wojciech, Szymon Kulińscy
18 P.P.H.U. S.C. "ZEJ-DROB" Ubojnia Drobiu
Ubojnia Drobiu "Smak-Drób - Józef Stepień , Krystyna Stepień ,
19
Marta Stepień s.j.
20 Ubojnia Drobiu "ŻAK" - Andrzej Żak
Adres
28-300 Jędrzejów, Dygasińskiego 132
28-300 Jędrzejów, Sudól 96
26-050 Zagnańsk, Bartków 71 A
Ilość[t/tyg]
80 *
1,0
26-065 Piekoszów, ul. Wolności 43
26-067 Strawczyn, Oblęgor 24
26-026 Morawica, Bilcza ul. Bukowa 2
26-067 Strawczyn , Chełmce 96
1,6
1,0
1,0
28-112 Pierzchnica, Ujny 1 A
28-112 Pierzchnica, Ujny 8
26-065 Piekoszów, ul.Słoneczna 22
1,0
2,0
26-050 Zagnańsk Kajetanów 110
26-085 Miedziana Góra, Przyjmo 22
4,0
26-234 Słupia k. Końskich, Pijanów 7
26-212 Smyków Salata 12 B
26-140 Łączna k. Suchedniowa, Zagórze 78A
1,0
2,0
26-140 Łączna k. Suchedniowa, Zagórze 77
1,8
5,0
4,0
1,6
1,0
1,8
26-110 Skarżysko-Kamienna, ul. Rzeźniana 9
27-230 Brody Iłżeckie, Adamów 74 A
29-105 Krasocin Oleszno, ul. Parkowa 2
2,0
1,0
25-648 Kielce, ul. Batalionów Chłopskich 234
Razem:
1,0
37,8
4,0
Rejonizacja zakładów utylizacyjnych w woj. świętokrzyskim
Lista powiatów
buski
jędrzejowski
kazimierski
Kielce
kielecki
konecki
opatowski
ostrowiecki
pińczowski
sandomierski
skarżyski
starachowicki
staszowski
włoszczowski
Zakład Utylizacyjny
SARIA
SARIA
SARIA
SARIA
SARIA
SARIA (DANIELÓW)
ZASTAWIE
ZASTAWIE
SARIA
ZASTAWIE
ZASTAWIE (DANIELÓW)
ZASTAWIE
SARIA
SARIA (DANIELÓW)
SARIA - Oddział Wielkanoc - 32-075 Gołcza, tel 012 387 30 60, fax 012 387 30
Województwo Małopolskie
ZASTAWIE - PPP Bacutil Oddział w Zastawiu - ul. Dęblińska 18, 24-100 Puławy, tel/fax. 081 882 47 27
Województwo Lubelskie
DANIELÓW – zakład utylizacyjny kategorii 3, ZPR Danielów, Danielów 5, 97-360 Kamieńsk, tel. 044 681 75
86, fax. 044 681 75 81
Województwo Łódzkie
Trzeba zwrócić uwagę, że takie zakłady jak Constar S.A. w Starachowicach, który jest producentem prawie
połowy dotychczasowych odpadów, czy wkrótce zakład Euroubojnia w Jędrzejowie będą produkowały
wystarczającą ilość odpadów by w tych rejonach mogły powstać samodzielne zakłady fermentacji.
Odpady produkcji zwierzęcej są wysokowydajnym surowcem i można by uzupełnić je innymi mniej
wartościowymi odpadami.
3.
ODPADY PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ
W wielkofermowym rolnictwie państw zachodnich w dużym stopniu obornik i gnojowica poddawane są
fermentacji. Dotyczy to głównie gnojowicy, bo preferowany jest tam system chowu bezściołowego. W warunkach
naszego województwa, gdzie strategia jego rozwoju zakłada promocje rolnictwa ekologicznego i nie są preferowane
duże fermy tuczu, fermentownie tych odpadów na pewno nie będzie tak szeroko stosowane. Uwzględniając fakt, że
część gospodarstw będzie stosować fermentacje gnojowicy to przyjęto do wyliczeń gospodarstwa, które w roku 2002
(wg danych Powszechnego Spisu Rolnego) miały powyżej 7 ha ze stadem krów powyżej 5 sztuk. Takich gospodarstw
było 2690 i znajdowało się w nich 20 tyś krów. W gospodarstwach tych następuje szybka koncentracja produkcji
i przewiduje się że w ciągu 5 lat podwoją one stan bydła. Analogicznie gospodarstwa z produkcją trzody chlewnej.
Takich gospodarstw powyżej 7 ha i posiadających więcej niż 20 sztuk trzody było 4360 i znajdowało się w nich
238,6 tyś sztuk trzody. W warunkach naszego województwa zakładamy, że produkcja odbywa się na ściołach,
a produktem ubocznym, jest obornik i gnojówka. Wobec powyższego można przyjąć, że obornik skierowany będzie
jak dotychczas na pola, a gnojówka w ilości około 1,2 mln m3 można by kierować na fermentację. Prawidłowe
i racjonalne gospodarowanie obornikiem i gnojówką jest podstawą dobrej praktyki rolniczej.
4.
ODPADY PRODUKCJI ROŚLINNEJ
Produkcja i zagospodarowanie słomy
W województwie uprawiamy 270 tyś hektarów zbóż przy średnich plonach ziarna 2,9 t/ha co daje zbiory
na poziomi około 783 tyś ton. Przyjmując plon słomy w stosunku 1:0,9 do plonu ziarna produkcja słomy wynosi
około 700 tyś ton. Stan zwierząt wynosi 260 tyś sztuk dużych (SD) – z czego zakładamy, że bydło i trzoda stanowią
po połowie, czyli po 130 tyś SD. Zakładając dalej, że na SD bydła przypada 6 kg słomy (ścioły i pasza) na dzień,
to zapotrzebowanie na słomę wynosi 284 tyś ton. Przy zapotrzebowaniu dla trzody wynoszący 2 kg słomy na dzień
na SD na ścioły dla trzody potrzeba 94,9 tyś ton słomy. Łącznie uwzględniając inne gatunki zwierząt potrzebujemy
około 400 tyś ton.
Ze względu na ograniczenie hodowli zwierząt obserwuje się rosnący deficyt substancji organicznej
w środowisku glebowym. Powiększa się brak równowagi pomiędzy racjonalnymi potrzebami nawozowymi, a ilością
wytwarzanego obornika. Nawet do poziomu naruszenia żelaznego zapasu substancji organicznej w glebie.
Jest to gospodarowanie krótkowzroczne i w dłuższym okresie czasu spowoduje pogorszenie naturalnej żyzności gleb.
W województwie mamy 480 tyś ha GO, Gdybyśmy stosowali obornik co 4 lata i tylko w dawce 20 t/ha
to zapotrzebowanie wyniesie 2,4 mln ton, przy produkcji wynoszącej 1,8 mln ton. Niedobór 600 tyś ton powinien
być uzupełniany poprzez zostawienie pociętej słomy po zbiorze na polu na przyoranie, lub w mirę możliwości słomę
tą można skierować do przerobu fermentacyjnego i uzyskać kompost, który zostanie wykorzystany do nawożenia.
Popyt i podaż na słomę różnie się układa, ale w skali województwa istnieje możliwość skierowania nadwyżki słomy
do fermentacji.
Oprócz słomy do produkcji biogazu w rolnictwie można wykorzystać wiele innych odpadów organicznych.
Rozdrobnienie naszego rolnictwa skutecznie utrudnia wykorzystanie wszystkich powstających odpadów z uwagi na
fakt, że powstają one przy różnej produkcji i w różnym czasie, a nie ma urzędowego przymusu ich
zagospodarowania. W najbliższej perspektywie czasowej może pojawić się w dużej ilości produkt, który może
znaleźć zastosowanie do produkcji biogazu. Rozszerzające się zainteresowanie produkcją estrów oleju rzepakowego
do produkcji biopaliw spowoduje, że przy okazji wystąpi duża produkcja makuchu rzepakowego. Część makuchu
zostanie zużyta do produkcji pasz, ale zasadnicza masa będzie musiała być wykorzystana w inny sposób.
Zagospodarowanie ich do produkcji biogazu wydaje się być idealnym
rozwiązaniem w tym przypadku.
Ze 100 kg rzepaku można uzyskać około 36 kg oleju. Pozostałość 64 kg to właśnie makuchy – czyli 64%.
Z uwagi na warunki glebowe, jak i zainteresowanie rolników województwo ma realne szanse na podjęcie
produkcji rzepaku na powierzchni około 40 tyś ha. Przyjmując plon rzepaku na poziomie 2,5 t/ha powinniśmy
wyprodukować około 100 ton rzepaku, co da 64 tyś ton makuchów. Gdyby połowę wykorzystać na cele paszowe to
pozostaje 32 tyś ton cennego surowca energetycznego. Pozostaje jeszcze słoma rzepakowa, która rzeczywiście też
może być wykorzystywana do produkcji biogazu.
Myślę, że uwzględniając fakt, że słoma rzepakowa o wiele szybciej się biodegraduje od słomy zbożowej, nadaje
się bardziej na przyoranie.
5.
PRODUKCJA BIOMASY W UPRAWIE POLOWEJ
CZYM DYSPONUJEMY?
Powierzchnia gruntów oraz struktura ich użytkowania:
Powierzchnia ogółem:
w tym:
 użytki rolne
 lasy i grunty leśne
 pozostałe grunty
1 145 300 ha – 100%
629 300 ha – 54,9%, w tym:
 grunty orne 475 800 ha – 41,5%
 sady
25 400 ha – 2,2%
 łąki
107 000 ha – 9,3%
 pastwiska
21 100 ha – 1,8%
324 300 ha – 28,3%
191 700 ha – 16,7%
Powierzchnia gruntów ornych oraz struktura ich użytkowania:
Powierzchnia ogółem:
w tym:
 grunty pod zasiewami
 odłogi
 ugory
 pozostałe
475 800 ha – 100%
376 552 ha – 79,1%
78 767 ha – 16,5%
19 345 ha – 4,0%
1 136 ha – 0,23%
Powierzchnia gruntów ornych pomniejszona o powierzchnię gruntów ogródków przydomowych, upraw pod osłonami
i wikliny – zgodnie z metodologią EUROSTATU.
Grunty orne wg klasyfikacji gleb [w ha] (łącznie z sadami):
Klasa I
II
III a
III b
IV a
IV b
V
VI
VI z
13 698 - 3,2%
53 758 – 9,2%
78 300 – 13,4%
55 511 – 9,5%
95 830 – 16,4%
89 987 – 15,4%
113 360 - 19,4%
73 041 – 12,5%
5 843 – 1,0%
Praktycznie nie istnieje problem technologiczny maksymalizacji upraw roślin na cele energetyczne. Można by
uprawiać je na całym areale gdyby tylko przyniosły one wyższy efekt ekonomiczny w stosunku do innych kierunków
upraw - oczywiście gdyby znajdowały pełny zbyt. Wielkość powierzchni uprawy tych roślin determinuje
racjonalność agrotechniczna i oczywiście wspomniane źródła zbytu.
Uprawa roślin pod produkcję biogazu na glebach lepszych gdzie musiałaby konkurować, z intensywną
produkcją towarową (tj. owoce, warzywa, rośliny przeznaczone do konsumpcji lub na pasze) z punktu widzenia
ekonomicznego nie jest jeszcze opłacalne. Na pewno należy brać pod uwagę rośliny mniej wymagające glebowo,
ale mogące dać dużą masę. Potencjał energetyczny roślin jest bardzo zbliżony i oscyluje na poziomie około 410 m3
z tony suchej masy, a więc decydować tu będzie produkcja suchej masy z hektara.
Wśród obiecujących nowych gatunków traw, jak miskant cukrowy lub spartina preriowa, ale jeszcze nie
dostatecznie sprawdzonych pod względem wydajności zarówno masy z hektara jak i biometanu z suchej masy,
właściwą wydaje się uprawa w naszych warunkach buraków półcukrowych, ziemniaków, kukurydzy a nawet
topinamburu. Są to gatunki niewymagające specjalnie dobrych gleb, bo można je uprawiać na glebach IVb i V.
Takich gleb mamy w województwie prawie 200 tyś ha i stopniowo produkcję tych roślin na cele energetyczne można
zwiększać. Decydować o tym będzie rachunek ekonomiczny.
Na dzień dzisiejszy rezerwa biomasy, po którą można bardzo szybko sięgnąć, to niewykorzystane użytki
zielone. W województwie mamy ogółem 128 tyś ha, z czego tylko 76,8 tyś jest użytkowana. Na pozostałych 50 tyś
ha użytków zielonych możliwe byłoby podjęcie produkcji biomasy. Z uwagi jednak na niezbyt wysoką wydajność
masy z 1 ha, aby produkcja ta była ekonomicznie uzasadniona, konieczna jest wysoka mechanizacja pracy oraz
odpowiednie nawożenie. Biorąc pod uwagę wysokie rozdrobnienie gruntów można przyjąć, że do rzeczywistej
produkcji udałoby się uruchomić tylko połowę tych gruntów. Przy wydajności 20 ton z hektara umożliwiłoby to
pozyskanie około 500 tyś ton zielonej masy.
OPRACOWAŁ:
Janusz Śledziński – Z-ca Dyrektora Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich,
Mienia i Geodezji
Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Kielce, 22 marca 2006r.