Parent Information in Polish

JULY 2017
Norweski Program Szczepień Ochronnych Dzieci
Broszura informacyjna dla rodziców w języku polskim
The Norwegian Childhood Immunisation Programme
Parent Information in Polish
The text is based on the brochure:
Vaksinasjon i barne- og ungdomsalder • Nasjonalt vaksinasjonsprogram
Published by the Norwegian Institute of Public Health
ParentInformationinEnglish
2
Whyisitimportanttovaccinate?
POLISH
LASTUPDATED:SEPTEMBER2014
Dlaczegoszczepieniasąważne?
Odurodzeniajesteśmywystawieninaciągłykontaktzogromnąilościąróżnychwirusów,bakteriii
innychsubstancjizakaźnych.Większośćznichjestnieszkodliwa,wielewpływakorzystnienanasz
organizm,alesąteżtakie,którewywołująchoroby.
Układodpornościowychroniorganizmprzedchorobamizakaźnymi.Powystawieniunakontaktz
chorobązakaźnąukładodpornościowyuruchamiareakcjemającenaceluzneutralizowanieelementu
chorobotwórczegoiograniczeniejegoszkodliwychskutków.Zachorowanienadanąchorobęzakaźną
częstopowodujewytworzeniesięodporności(ochrony)nacałeżycie,dziękiktórejczłowiekniemoże
zachorowaćnatęsamąchorobękilkakrotnie.Dziejesiętak,ponieważukładodpornościowy„pamięta”
wcześniejprzebytąchorobęzakaźną.
Prostaiskutecznaochronaprzedpoważnymichorobami
Szczepiącsięaktywujemy„pamięć”swojegoukładuimmunologicznego.Szczepieniepoleganapodaniu
organizmowiosłabionejbakteriilubwirusa,ichczęścilubelementu,któryjeprzypomina.Powodujeto
aktywacjęukładuodpornościowegobezzachorowania.Wtenprostyiskutecznysposóbmożna
zapobiecniektórympoważnymchorobomzakaźnym.Wprzypadkuniektórychchoróbszczepienie
zapewniochronęnacałeżycie,awprzypadkuinnychefektszczepieniazmniejszysięipokilkulatach
będziemusiałzostaćwzmocnionydawkąprzypominającąszczepionki.
Niemowlętadobrzetolerująszczepienia
Układimmunologicznydzieckajużnaetapieżyciapłodowegojestprzygotowywanynaochronęprzed
bakteriamiiwirusami,nakontaktzktórymidzieckobędzienarażonepourodzeniu.Szczepionki
wykorzystująjedynieniewielkączęśćzdolnościimmunologicznejdzieckaiobciążająsystem
odpornościowywzdecydowaniemniejszymstopniuniżbanalneinfekcje,jaknp.przeziębienie.Ztego
powoduniemowlętadobrzetolerująszczepienia,anawetkilkaszczepieńjednocześnie.
Odpornośćspołeczności
Kiedywiększośćpopulacjizostajezaszczepionaprzeciwkodanejchorobie,ilościosób,któremogąsię
niązarazićjestograniczona.Pozwalatonaochronęgarstkiosób,któraniezostałazaszczepiona.Dzięki
szczepionkommożliwejestcałkowitewyeliminowanieniektórychchorób.Dotejporyudałosięto
osiągnąćwprzypadkuwirusaczarnejospy.
Kalendarzszczepieńochronnychdladzieci
ZalecanykalendarzszczepieńdladzieciimłodzieżywNorwegiiobejmujeszczepieniaprzeciw
następującymchorobom:
§
§
§
§
§
§
§
§
§
§
§
§
rotawirus,
błonica,
tężec,
krztusiec,
polio,
zakażenieHaemophilusinfluenzaetypub(Hib),
wirusowezapaleniewątrobytypuB
chorobapneumokokowa,
odra,
świnka,
różyczka,
wirusbrodawczakaludzkiego(HPV),którymożepowodowaćrakaszyjkimacicy.
ENGLISH
WHY IS IT IMPORTANT TO VACCINATE • LAST UPDATED 07.17
THE NORWEGIAN IMMUNISATION PROGRAMME • PARENT INFORMATION
POLISH
2
Why is it important to vaccinate?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Niektórym dzieciom oferowane są szczepienia na gruźlicę. Wszystkie wymienione choroby mogą
potencjalnie prowadzić do śmierci lub poważnych powikłań. Poniżej znajduje się pełne
podsumowanie kalendarza szczepień.
Szczepienia rozpoczynają się z reguły, kiedy dziecko ma sześć tygodni. Z uwagi na to, że wiele z chorób
objętych kalendarzem szczepień jest najbardziej niebezpiecznych dla najmłodszych dzieci, należy
unikać jakichkolwiek opóźnień. Dawki przypominające podawane są dzieciom w wieku szkolnym.
Szczepionka na rotawirus podawana jest doustnie (w postaci płynu). Pozostałe szczepionki są
podawane w zastrzyku. Żadna ze szczepionek objętych dziecięcym kalendarzem szczepień nie ma
dodatku rtęci jako środka konserwującego.
Szczepionki skojarzone
Szczepionki skojarzone są wykorzystywane od początku wprowadzenia norweskiego kalendarza
szczepień ochronnych dla dzieci w roku 1952. Szczepionki skojarzone zawierają kilka szczepionek
przeciw wielu chorobom w jednej strzykawce. Oznacza to mniej zastrzyków dla dziecka oraz mniejsze
ryzyko skutków ubocznych niż w przypadku szczepionek na pojedyncze choroby.
Szczepienia są dobrowolne.
Kalendarz szczepień
Wiek dziecka
Szczepionka przeciw
Ilość
zastrzyków
6 tygodni
Rotawirus (podawana doustnie)
–
3 miesiące
Rotawirus (podawana doustnie)
Błonica, tężec, krztusiec, polio, Hib i wirusowe
zapalenie wątroby typu B (DTP-IPV-Hib-HepB)
Choroba pneumokokowa
–
1
1
5 miesięcy
Błonica, tężec, krztusiec, polio, Hib i wirusowe
zapalenie wątroby typu B (DTP-IPV-Hib-HepB),
Choroba pneumokokowa
11
1
12 miesięcy
Błonica, tężec, krztusiec, polio, Hib i wirusowe
zapalenie wątroby typu B (DTP-IPV-Hib-HepB),
Choroba pneumokokowa
1
1
15 miesięcy
Odra, świnka, różyczka (MMR)
1
2 klasa, około 7 roku
życia
Błonica, tężec, krztusiec, polio (DPT-IPV)
1
6 klasa, około 11 roku
życia
Odra, świnka, różyczka (MMR)
1
7 klasa, dziewczynki,
około 12 rok życia
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)
(Szczepionka przeciwko rakowi szyjki macicy),
łącznie 2 dawki
10 klasa, około 15 roku
życia
Błonica, tężec, krztusiec, polio (DPT-IPV)
1
Gruźlica (BCG) *
1
1 na dawkę
*Dla dzieci z określonych grup ryzyka (z reguły podawane w okresie niemowlęcym).
Dorosłym zaleca się przyjmowanie co 10 lat dawek przypominających szczepionki przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i
polio.
WHY IS IT IMPORTANT TO VACCINATE • LAST UPDATED 07.17
3
4
The Norwegian Childhood Immunisation Programme
Parent Information in ENGLISH
BEFORE AND AFTER VACCINATION
Przed i po zaszczepieniu POLISH
LAST UPDATED: SEPTEMBER 2014
Przed zaszczepieniem Przed zaszczepieniem pielęgniarka zapyta czy dziecko jest zdrowe i czy w przeszłości wystąpiła u niego niepożądana reakcja na szczepienia. Należy pamiętać o poinformowaniu pielęgniarki o tym, że dziecko ma alergię lub inne problemy zdrowotne. Również należy powiedzieć pielęgniarce, jeśli dziecko niedawno przyjęło lek lub szczepionkę nieobjętą dziecięcym kalendarzem szczepień. Szczepienie przeziębionego lub nieznacznie osłabionego dziecka nie jest niebezpieczne. Natomiast zwykle przekłada się szczepienie, jeśli dziecko ma ostry stan chorobowy lub gorączkę powyżej 38 ˚C. Dzieci, u których wystąpiły niepożądane reakcje na szczepienia w przeszłości oraz dzieci chorujące na poważne lub chroniczne choroby , powinny zostać zbadane przez lekarza przed otrzymaniem szczepionki. W przypadku niektórych dzieci uzasadnione może okazać się odstąpienie od kalendarza szczepień. Po zaszczepieniu Większość dzieci nie doświadcza żadnych reakcji po szczepieniu lub są one bardzo łagodne. . Gorączka powyżej 39 ˚C oraz/lub obniżony stan ogólny może być objawem poważnej choroby i niekoniecznie musi być reakcją na szczepionkę. Dlatego zawsze należy skontaktować się z lekarzem, jeśli u dziecka pojawią się niepokojące objawy. Reakcje niepożądane na szczepionkę (skutki uboczne) §
§
§
§
§
U niektórych dzieci po zaszczepieniu pojawia się zaczerwienienie, obrzęk i bolesność miejsca
ukłucia, które mogą utrzymać się przez kilka dni.
U 1. na 10 dzieci po zaszczepieniu pojawia się nieznacznie podwyższona temperatura, płacz,
senność, niepokój, obniżone samopoczucie lub brak apetytu. Gorączka powyżej 39 ˚C
występuje rzadko.
U małych dzieci szybko rosnąca gorączka może prowadzić do wystąpienia drgawek
gorączkowych. Same drgawki gorączkowe nie są niebezpieczne, ale w przypadku ich
wystąpienia należy zasięgnąć porady lekarza, aby wyeliminować inne poważne choroby.
Bladość, złe samopoczucie lub omdlenia występują częściej u starszych dzieci niż u niemowląt i
z reguły spowodowane są reakcją dziecka na zastrzyk oraz/lub ból z nim związany lub na całą
sytuację.
Reakcja alergiczna na szczepionkę zdarza się rzadko. Najbardziej niebezpieczne reakcje
alergiczne mają miejsce w krótkim czasie po szczepieniu i z tego powodu dziecko powinno
odczekać dwadzieścia minut po szczepieniu w placówce służby zdrowia.
TEXT BASED ON THE BROCHURE: CHILDHOOD AND ADOLESCENCE VACCINATION • NATIONAL VACCINATION PROGRAMME
PUBLISHED BY THE NORWEGIAN INSTITUTE OF PUBLIC HEALTH
P. O. BOX 4404 NYDALEN, 0403 OSLO
TELEPHONE: +47 21 07 70 00
WWW.FHI.NO
ENGLISH
BEFORE AND AFTER VACCINATION • LAST UPDATED 09.14
THE NORWEGIAN IMMUNISATION PROGRAMME • PARENT INFORMATION
POLISH
BEFORE AND AFTER VACCINATION
2
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Krajowy rejestr szczepień SYSVAK SYSVAK jest centralnym, elektronicznym krajowym rejestrem szczepień regulowanym przez norweską ustawę o systemach gromadzenia danych osobowych dotyczących zdrowia oraz przepisów dotyczących rejestru SYSVAK. Celem rejestru SYSVAK jest monitorowanie stanu szczepień osób indywidualnych oraz pomoc w uzupełnianiu szczepień na skalę krajową. Dla służby zdrowia rejestr stanowi natomiast narzędzie do zapewnienia wszystkim dzieciom odpowiedniego kalendarza szczepień. Wszystkie podane szczepienia muszą zostać zapisane w rejestrze SYSVAK. Nie ma możliwości odmówienia zapisania w rejestrze szczepionki podanej w ramach dziecięcego kalendarza szczepień. Wcześniejsze szczepienia, niezapisane w rejestrze, zostaną w nim również odnotowane. W SYSVAK rejestruje się: imię i nazwisko, norweski numer PESEL, szczepionkę i datę szczepienia. Wszystkie zapisane informacje są przechowywane zgodnie ze stosownymi przepisami z zakresu ochrony medycznych danych osobowych. Internetowa usługa Mine vaksiner Poprzez usługę Mine vaksiner, znajdującą się pod adresem www.helsenorge.no, rodzice dzieci poniżej 16 lat mają wgląd do informacji o szczepieniach otrzymanych przez ich dzieci. Po osiągnięciu 16 roku życia nabywa się prawo do samodzielnego wglądu w swoje dane o szczepieniach. Do zalogowania się do systemu Mine vaksiner potrzebny jest elektroniczny dokument tożsamości. Można również wydrukować podsumowanie informacji o szczepieniach w języku norweskim lub angielskim. BEFORE AND AFTER VACCINATION • LAST UPDATED 09.14
ENGLISH
5
Parent Information in English
6
ROTAVIRUS VACCINE
Szczepienie przeciwko chorobie rotawirusowej POLISH
LAST UPDATED: SEPTEMBER 2014
Choroba rotawirusowa Rotawirusy są przyczyną mniej więcej połowy przypadków występowania biegunki i wymiotów u niemowląt i małych dzieci. Zarazić się rotawirusem jest niezwykle łatwo. Często dziecko zaraża się poprzez włożenie rąk do ust po dotknięciu obiektu zanieczyszczonego cząsteczkami rotawirusa. Cząsteczki wirusa wydalane są z kałem zarówno przed, w trakcie, jak i po chorobie. Przebycie infekcji rotawirusowej daje jedynie częściową ochronę przed ponownym zachorowaniem. Dlatego też u większości dzieci choroba ta powtarza się wielokrotnie w okresie dzieciństwa. Dbanie o higienę rąk może zmniejszyć ryzyko zakażenia, jednak nie może go całkowicie wyeliminować. Choroba rotawirusowa daje często silniejsze objawy niż pozostałe infekcje żołądkowo-­‐jelitowe. U większości dzieci choroba mija bez powikłań, u niektórych jednak konieczne okazuje się leczenie w związku z nadmierną utratą płynów (odwodnieniem). Jeśli leczenie rozpocznie się zbyt późno, choroba może prowadzić do śmierci, jednak w naszej części świata zdarza się to niezwykle rzadko. Przed wprowadzeniem szczepionki przeciwko rotawirusom do programu szczepień ochronnych dzieci, choroba rotawirusowa była przyczyną blisko 2/3 wszystkich przypadków hospitalizacji małych dzieci z powodu wymiotów i biegunki. Każdego roku 700-­‐1100 dzieci trafiało do szpitala z powodu choroby rotawirusowej. Większość z nich stanowiły dzieci poniżej drugiego roku życia. ENGLISH
VACCINATION AGAINST ROTAVIRUS • LAST UPDATED 09.14
POLISH
THE NORWEGIAN IMMUNISATION PROGRAMME • PARENT INFORMATION
2
Why is it important to vaccinate?
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
SZCZEPIONKA PRZECIWKO ROTAWIRUSOM Szczepionka przeciwko rotawirusom zawiera żywe, osłabione cząsteczki rotawirusa. Cząsteczki wirusa wchodzące w skład szczepionki nie powodują choroby rotawirusowej u zdrowych dzieci. Szczepienie ma wysoką skuteczność, chroni niemal w 100% przed wystąpieniem poważnej infekcji rotawirusowej. Szczepionka przeciwko rotawirusom podawana jest doustnie i ma słodki smak. Szczepionkę włączoną do programu szczepień ochronnych dzieci podaje się w 2 dawkach. Pierwszą dawkę należy podać najwcześniej po 6 tygodniu, a najpóźniej w 12 tygodniu życia dziecka. Drugą dawkę należy podać w 3 miesiącu życia, najpóźniej do 16 tygodnia życia. Odporność uzyskana po przyjęciu szczepienia utrzymuje się przynajmniej przez 3-­‐4 lata. Jest to wystarczająca ochrona dla najmłodszych dzieci, które są najbardziej podatne na tę infekcję. Jeśli dziecko w ostatnim czasie przyjmowało leki, ma alergię lub inne problemy zdrowotne, należy poinformować o tym przychodnię. Zaleca się przełożenie szczepienia na późniejszy termin, jeśli dziecko cierpi na ostrą infekcję, której towarzyszy gorączka powyżej 38°C lub ostrą infekcję żołądkowo-­‐jelitową, wywołującą biegunkę lub wymioty. Najczęściej występujące działania niepożądane: Najczęściej występujące działania niepożądane w przypadku szczepionki włączonej do programu szczepień ochronnych dzieci (Rotarix) to: Drażliwość, luźny stolec – występują u maksymalnie 1 na 10 zaszczepionych dzieci. Bóle brzucha, wzdęcia, reakcje skórne – występują u maksymalnie 1 na 100 zaszczepionych dzieci. Znanym, choć rzadkim schorzeniem występującym u niemowląt, jest wgłobienie jelita. Część odcinka jelita wsuwa się wtedy do innego, leżącego poniżej. W Norwegii rocznie z powodu wgłobienia jelita hospitalizowanych jest 35-­‐40 dzieci poniżej 1 roku życia. Badania wykazały, że ta liczba może nieco wzrosnąć po wprowadzeniu szczepienia przeciwko rotawirusom (do 1 dodatkowego przypadku na 20 000 zaszczepionych), zwłaszcza jeśli szczepionka podawana będzie powyżej określonego wieku. Dlatego też pierwszą dawkę należy podać najpóźniej w 12 tygodniu życia dziecka, a drugą dawkę najpóźniej w 16 tygodniu życia. TEXT BASED ON THE BROCHURE: CHILDHOOD AND ADOLESCENCE VACCINATION • NATIONAL VACCINATION PROGRAMME
PUBLISHED BY THE NORWEGIAN INSTITUTE OF PUBLIC HEALTH
P. O. BOX 4404 NYDALEN, 0403 OSLO
TELEPHONE: +47 21 07 70 00
WWW.FHI.NO
VACCINATION AGAINST ROTAVIRUS • LAST UPDATED 09.14
ENGLISH
7
8
VACCINE AGAINSTDIPHTHERIA, TETANUS, WHOOPING COUGH,
POLIOMYELITIS,HIB INFECTION AND HEPATITISB
POLISH
LASTUPDATED: DECEMBER 2016
SZCZEPIONKAPRZECIWBŁONICY,TĘŻCOWI,KRZTUŚCOWI,
POLIO,ZAKAŻENIUHIBI WIRUSOWEMU ZAPALENIU WĄTROBY
TYPU B (WZW B)
BŁONICA
jestinfekcjąnosaigardławywołanąprzezbakteriębłonicy.Tabakteriawytwarzatoksyny,które
mogązaatakowaćtkankiserca,nerekinerwów.Chorobamożebyćśmiertelna.Wtrakcieiwokresie
tużpoIIwojnieświatowejwNorwegiiwybuchałyepidemiebłonicy.Natomiastpowprowadzeniu
szczepieńw1952rokuodnotowanojedyniekilkaprzypadkówzachorowanianabłonicęzwiązanychz
zakażeniempozagranicamikraju.BłonicanadalwystępujewniektórychczęściachEuropyorazw
innychczęściachświata.
TĘŻEC
powodowanyjestbakteriąwystępującąwglebie.Dozakażeniamożedojść,gdybakteriadostaniesię
dorany.Tężecniejestchorobązaraźliwą.Bakteriatężcawytwarzatoksyny,któreatakująukład
nerwowypowodującsztywnośćmięśniibolesneskurcze.Chorobatajestwysoceśmiertelna.
WystępujeonaczęściejwcieplejszychregionachświataniżwNorwegii.
KRZTUSIEC(KOKLUSZ)
todługotrwałainfekcja(6-12tygodni)drógoddechowychzostryminapadamikaszlu.Krztusiecmoże
doprowadzićdouszkodzeniamózguzpowoduniedotlenieniawtrakcieatakukaszluiwrzadkich
przypadkachdośmierci.Chorobamożebyćbardzoniebezpiecznadlamałychdzieci,szczególnie
niemowląt.Ustarszychdzieciidorosłychmożeutrzymywaćsięprzezdługiczasibyćkłopotliwa,ale
rzadkośmiertelna.Chorobajestbardzozaraźliwa–blisko100%osóbzarażałosięprzedrozpoczęciem
programuszczepień.
POLIOMYELITIS(POLIO)
jestwirusowąchorobązakaźnąpowodującązwykleobjawyprzeziębienia,bóleciałalubbiegunkę.
Możespowodowaćzapalenieoponmózgowychiprowadzićdotrwałegoparaliżu.Zdarzająsię
przypadkiśmiertelne.Zanimrozpoczętoszczepieniaw1957roku,corokuwybuchałyepidemiepolio
wNorwegiiisetkidziecioraznastolatkówdoznawałowichwynikutrwałychparaliżów.Około10%z
nichumierało.Odwprowadzeniaszczepionki,chorobautrzymywanajestpodkontrolą,zarównow
Norwegii,jakiwszereguinnychkrajów.W2002r.Europazostałauznanazawolnąodpolio,alew
dalszymciąguchorobatawystępujewkrajachAfrykiiAzji.Osobynieszczepionemogązarazićsięw
trakciepodróży,apopowrociemogązarazićinneniezaszczepioneosoby.
ZAKAŻENIEHIB
WNorwegii,przedudostępnieniemszczepionki,bakteriaHaemophilusinfluenzaetypub(Hib)była
najczęstszympowodemzapaleniaoponmózgowychudzieciponiżej5lat.Hibmożetakże
spowodowaćinneciężkiezakażenia,takiejakzapaleniepłuc,zapaleniestawówczyzapalenienagłośni.
Powprowadzeniuszczepieńw1992r.,zakażeniaHibwNorwegiiprawieniewystępują.
TEXT BASED ON THE BROCHURE: CHILDHOOD AND ADOLESCENCE VACCINATION • NATIONAL VACCINATION PROGRAMME
PUBLISHED BY THE NORWEGIAN INSTITUTE OF PUBLIC HEALTH • P. O. BOX 4404 NYDALEN, 0403 OSLO • TEL: +47 21 07 70 00
WWW.FHI.NO
ENGLISH
VACCINATION AGAINST DIPHTHERIA, TETANUS, WHOOPING COUGH, HIB INFECTION AND HBV • LAST UPDATED 12.16
THE NORWEGIAN IMMUNISATION PROGRAMME • PARENT INFORMATION
POLISH
VACCINE AGAINST DIPHTHERIA, TETANUS, WHOOPING COUGH ANDHIBINFECTION
2
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
WIRUSOWEZAPALENIEWĄTROBYTYPUB(WZWB)
jestzapaleniemwątrobyspowodowanymwirusemzapaleniawątrobytypuB(HBV).Wirusznajduje
sięwekrwiizawierającychkrewpłynachustrojowych.Niemożeonprzeniknąćprzezciągłąskórę.Do
zakażeniadochodziwwynikunaruszeniaciągłościskórylubbłonśluzowych,naprzykładpoprzez
ukłuciezakrwawionąstrzykawką,transfuzjękrwilubkontaktyseksualne.Jeżelimatkacierpinatę
chorobę,dzieckomożezostaćniązarażonepodczasciążylubporodu.
Ponad90%zakażonychniemowlątbędziecierpiećnachronicznąinfekcjęistaniesięnosicielami
wirusa,jeżelidzieciniezostanąpoddaneprofilaktycznemuleczeniu.Ryzykostaniasięchronicznym
nosicielemwirusazmniejszasięwokresiedzieciństwaiwynosiponiżej5%dlaosób,którezostały
zarażonewwiekudorosłym.OsobyzzespołemDowna,zewzględunaosłabienieukładu
odpornościowego,sąnarażoneprzezcałeżycienastaniesięchronicznyminosicielamiwirusaHBV,
jeżelizostanązarażone.
Przewlekłystannosicielstwamożeprowadzićdomarskościwątroby(cirrhosishepatis)lubraka
wątroby.ChroniczninosicielesąrównieżgłównymźródłemzarażeńwzwB.Dlategoważnejest
zmniejszenieliczbynowychnosicieliwtakdużymstopniu,jaktotylkomożliwe.´
Dzieciurodzoneprzezmatki,któresąnosicielkamiwirusaHBVmusząprzestrzegaćwłasnego
programuszczepień,któryrozpoczynasięwprzeciągu24godzinodnarodzindziecka.Jeżelimatka
wie,iżjestnosicielkąwirusa,ważnejest,bypoinformowałaotympielęgniarkę.
SZCZEPIONKA6w1PRZECIWKOBŁONICY,TĘŻCOWI,KRZTUŚCOWI,POLIO,ZAKAŻENIOM
WYWOŁANYMPRZEZHibORAZWIRUSOWEMUZAPALENIUWĄTROBYTYPUB
Szczepionkiprzeciwkobłonicyitężcowiopartesąnatoksynach,któreprodukująbakterie,leczich
trującedziałaniezostałousunięte.Szczepionkaprzciwkokrztuścowizawieraoczyszczoneczęści
bakteriikrztuśca.Szczepionkaprzeciwkopoliozawierazabitewirusypoliotrzechtypów,któremogą
wywołaćchorobęuludzi.SzczepionkaprzeciwkozakażeniomHibzawieraczęściotoczki
polisacharydowejsprzężonejzbiałkami.SzczepionkaprzeciwkowzwBzawieraczęściwirusaHBV.
Żadenzkomponentówszczepionkiniejestżywy.
Potrzechdawkachszczepionki,takjaktoprzewidujeprogram,dzieckozostajeuodpornionena
zawszeprzedzakażeniamiHibiwzwB.Innechorobywymagajądawekuzupełniających,które
podawanesąwwiekuszkolnym.
Możliweniepożądaneodczynyposzczepienne:
Niepokój,drażliwość,płacz,niedomaganie,senność,utrataapetytulubzłesamopoczucieprzez
pierwsze1-2dobyposzczepieniuwystępujeu1nadziesięćzaszczepionychdzieci.Woddzielnych
przypadkachtrudnojeststwierdzić,czytegorodzajuobjawyspowodowanezostałyszczepionką,czy
innymiokolicznościami.
Zaczerwienienie,obrzękibólwmiejscuukłuciawystępująrównieżu1na10zaszczepionychdziecii
mogęutrzymywaćsięprzezkilkadni.Duże,bolesnereakcjewystępująrzadko.
Krótkotrwałagorączkawystępujeuwięcejniż1na10zaszczepionychdzieciwprzeciągupierwszych
dniposzczepieniu.Mniejniż1dzieckona100dostajegorączkipowyżej39,5˚C.Wtakichprzypadkach
należyskontaktowaćsięzlekarzem,ponieważgorączkamogłazostaćspowodowanainnąprzyczyną,
którawymagaleczenia.
CZTEROSKŁADNIKOWASZCZEPIONKAPRZECIWBŁONICY,TĘŻCOWI,KRZTUŚCOWIIPOLIO
Szczepionkaskojarzonaprzeciwbłonicy,tężcowi,krztuścowiipoliojestdostępnajakodawka
przypominającawwiekuwczesnoszkolnym,zreguływ2klasie.Zczasemochronasłabnieiztego
powodukolejnądawkęprzypominającąoferujesiędzieciomw10klasie
VACCINATION AGAINST DIPHTHERIA, TETANUS, WHOOPING COUGH, HIB INFECTION AND HBV • LAST UPDATED 12.16
ENGLISH
9
Parent Information in ENGLISH
10
VACCINE AGAINST PNEUMOCOCCAL DISEASE
POLISH
LAST UPDATED: SEPTEMBER 2014
SZCZEPIONKA PRZECIW PNEUMOKOKOM
ZAKAŻENIE PNEUMOKOKOWE
Istnieje ponad 90 różnych szczepów bakterii pneumokokowych. Większość tych szczepów wywołuje
choroby u ludzi, najczęściej zapalenie płuc, zatok przynosowych i ucha środkowego. Czasami infekcja
może mieć poważniejszy przebieg, taki jak zakażenie krwi (sepsa) lub zapalenie opon mózgowo –
rdzeniowych.. Pneumokoki wywołują choroby zarówno u dzieci jak i dorosłych, ale różne szczepy
przeważają w różnych grupach wiekowych. Większość przypadków poważnego zakażenia
pneumokokowego występuje u najmłodszych dzieci, u osób powyżej 65 roku życia oraz u osób z grup
ryzyka.
Przed wprowadzeniem szczepienia przeciw pneumokokom, rocznie ok. 60-80 dzieci poniżej 2 roku
życia zapadało na poważne zakażenie pneumokokowe. Większość z zakażonych dzieci była odporna i
nie była szczególnie narażona na zachorowanie.
SZCZEPIONKA PRZECIW ZAKAŻENIOM PNEUMOKOKOWYM
Szczepionka zawiera część otoczki bakterii (polisacharyd) połączonej z białkami. Szczepionka
chroni przed 13. szczepami bakterii pneumokokowych. Przed wprowadzeniem szczepionki
właśnie te 13 szczepów było najczęstszą przyczyną poważnych zakażeń pneumokokowych u dzieci
poniżej 2 roku życia. Szczepionka również pomogła ograniczyć zachorowania na zapalenia ucha
środkowego wywoływane przez te szczepy. Szczepionka chroni wyłącznie przed zachorowaniem
na choroby wywoływane przez 13 szczepów pneumokoków, które zawiera. Szczepionka nie chroni
przed chorobami wywoływanymi przez inne bakterie i wirusy.
Szczepionka dla małych dzieci przeciw pneumokokom podawana jest jednocześnie ze szczepionką
skojarzoną przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, polio, wirusowe zapalenie wątroby typu B i
infekcj i Hib.
Częste skutki uboczne:
Zaczerwienienie, obrzęk, nadwrażliwość i ból w miejscu ukłucia zdarza się u ponad 10%
zaszczepionych i może trwać przez kilka dni.
U niektórych osób przez 1-2 doby po zaszczepieniu występuje niepokój, drażliwość, płacz, złe
samopoczucie, senność, obniżony apetyt lub nudności. W niektórych przypadkach trudno
rozpoznać czy objawy są spowodowane przez szczepionkę, czy przez inne czynniki.
Może wystąpić krótkotrwała gorączka.
TEXT BASED ON THE BROCHURE: CHILDHOOD AND ADOLESCENCE VACCINATION • NATIONAL VACCINATION PROGRAMME
PUBLISHED BY THE NORWEGIAN INSTITUTE OF PUBLIC HEALTH • P. O. BOX 4404 NYDALEN, 0403 OSLO • TEL: +47 21 07 70 00
WWW.FHI.NO
ENGLISH
VACCINATION AGAINST PNEUMOCOCCAL DISEASE • LAST UPDATED 07.17
VACCINE AGAINST MEASLES, MUMPS AND RUBELLA
POLISH
(MMR VACCINE)
11
LAST UPDATED: SEPTEMBER 2014
SZCZEPIONKA PRZECIW ODRZE, ŚWINCE I RÓŻYCZCE (MMR)
Odra stanowi najpoważniejszą chorobę wieku dziecięcego. Jest bardzo zaraźliwa. Wśród dzieci dorastających, w czasach przed wprowadzeniem szczepionki przeciw odrze, powyżej 99% zapadało na tą chorobę. Choroba rozpoczyna się od objawów przeziębienia i wysokiej gorączki, po których następuje wysypka. Odra często prowadzi do takich powikłań jak zapalenie płuc, oskrzeli lub zapalenie ucha środkowego. Może również prowadzić do poważniejszych chorób, takich jak zapalenie mózgu (encefalitis), trwałe uszkodzenie mózgu i nawet do śmierci. Na całym świecie rocznie umiera na odrę ok. 120 000 osób, z których większość to dzieci. Wybuchy epidemii odry prowadzące do zgonów zdarzają się również u osób nieszczepionych w naszej części świata. Świnka jest infekcją wirusową powodującą gorączkę i obrzęk ślinianek przyusznych. Najczęstszym powikłaniem jest zapalenie opon mózgowych , które z reguły mija bez trwałych uszkodzeń. Bardziej poważnym powikłaniem jest trwała utrata słuchu. Jeśli chłopcy zachorują na świnkę po okresie dojrzewania, wirus może zaatakować jądra i doprowadzić do obniżonej płodności, ale prawdopodobnie nie do bezpłodności. Różyczka stanowi łagodną chorobę z gorączką i wysypką zarówno u dzieci jak i dorosłych. Jeśli kobieta w ciąży zostanie zarażona różyczką, choroba może doprowadzić do poważnych uszkodzeń jej płodu. Ryzyko deformacji, w pierwszym trymestrze ciąży wynosi ponad 80%. Kobiety w ciąży najczęściej zarażają się różyczką poprzez kontakt z chorymi na nią dziećmi. W przeszłości, w okresie nagłych zachorowań na różyczkę, źródłami zakażenia byli niezaszczepieni mężczyźni. Dlatego bardzo ważne jest szczepienie na nią wszystkich dzieci.
TEXT BASED ON THE BROCHURE: CHILDHOOD AND ADOLESCENCE VACCINATION • NATIONAL VACCINATION PROGRAMME
PUBLISHED BY THE NORWEGIAN INSTITUTE OF PUBLIC HEALTH • P. O. BOX 4404 NYDALEN, 0403 OSLO • TEL: +47 21 07 70 00
WWW.FHI.NO
ENGLISH
VACCINATION AGAINST MMR • LAST UPDATED 09.14
12
THE NORWEGIAN IMMUNISATION PROGRAMME • PARENT INFORMATION
2
POLISH
VACCINE AGAINST MEASLES, MUMPS AND RUBELLA (MMR VACCINE)
________________________________________________________________________________________________________________________________________________
SZCZEPIONKA MMR Szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce jest znana pod nazwą szczepionki MMR. Skrót pochodzi od nazw angielskich chorób: measles (odra), mumps (świnka) i rubella (różyczka). Szczepionka jest skojarzona i składa się z żywych, ale osłabionych wirusów odry, świnki i różyczki. Już pierwsza dawka MMR, którą zwykle podaje się dziecku w 15 miesiącu życia, zapewnia u ponad 90% zaszczepionych dzieci ochronę na wiele lat, nawet na całe życie. Kolejną dawkę podaje się w wieku 12 lat dla zapewnienia ochrony pozostałym 10% oraz dla uzyskania ochrony długotrwałej. Szczepienie osoby, która przebyła już jedną lub więcej z tych chorób nie jest szkodliwe. Z uwagi na to, że szczepionka MMR zawiera osłabione, ale żywe wirusy ważne jest, aby rodzic/opiekun dziecka przed zaszczepieniem poinformował pielęgniarkę, jeśli dziecko cierpi na zaburzenia układu immunologicznego lub przyjmuje leki. Skutki uboczne: Krótkotrwałe bóle, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu ukłucia. W ciągu 1-­‐2 tygodni po szczepieniu, u niektórych dzieci mogą wystąpić łagodne objawy chorób przeciwktórym je zaszczepiono, ale ma to miejsce rzadziej niż u 1 na 20 dzieci. Najbardziej powszechnymi objawami są gorączka i wysypka. Infekcja wirusem szczepionki nie prowadzi do zarażenia. Powikłania, które pojawiają się po przebytych chorobach, po szczepieniu występują bardzo rzadko lub w ogóle. W 1997 roku powstała hipoteza, że szczepionka MMR może być przyczyną autyzmu. Od tamtego czasu przeprowadzono szereg badań, które udowodniły, że szczepionka MMR nie wywołuje autyzmu lub innej formy uszkodzenia mózgu. ENGLISH
VACCINATION AGAINST MMR • LAST UPDATED 09.14
The Norwegian Childhood Immunisation Programme
Parent Information in ENGLISH
POLISH
VACCINE AGAINST CERVICAL CANCER (HPV VACCINE)
13
LAST UPDATED: SEPTEMBER 2014
SZCZEPIONKA PRZECIW RAKOWI SZYJKI MACICY (HPV)
Zakażenie wirusem HPV i rak szyjki macicy
Rak szyjki macicy jest poważną chorobą. W Norwegii co roku około 300 kobiet zapada na tę chorobę, a
70 z nich na nią umiera. Na dodatek co roku około 3 000 kobiet zostaje zoperowanych w związku z
przedrakowymi zmianami szyjki macicy. U ciężarnych, które wcześniej przeszły taką operację może
pojawić się zwiększone ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu.
Raka szyjki macicy wywołuje wirus HVP (Human Papillomavirus – wirus brodawczaka ludzkiego).
Istnieje dużo odmian wirusa HPV. Każdy typ posiada swój własny numer. Co najmniej 12 typów
wirusa HPV może spowodować wystąpienie raka szyjki macicy. Najpowszechniejsze z nich to HPV 16 i
HPV 18. W Norwegii to właśnie te dwa typy wirusa odpowiadają za około 70 procent wszystkich
przypadków raka szyjki macicy.
Do zakażenia wirusem HPV dochodzi bardzo łatwo podczas stosunku seksualnego, co zwykle nie
powoduje żadnych objawów. Większość kobiet w ciągu swego życia co najmniej raz ulegnie zakażeniu
wirusem HPV. Najczęściej do zakażenia dochodzi w młodym wieku. W większości przypadków
zakażenie wirusem HPV przechodzi samoistnie w przeciągu paru miesięcy. Jeżeli dojdzie do
długotrwałego zakażenia wirusem HPV mogą rozwinąć się przedrakowe zmiany szyjki macicy (zmiany
w komórkach). Tego typu zmiany przedrakowe mogą się następnie przerodzić w raka szyjki macicy.
Może to potrwać 10–30 lat.
SZCZEPIONKA HPV
Szczepionka HPV składa się z białek i podobna jest do części otoczki wirusowej HPV 16 i 18.
Szczepionka nie zawiera żywego wirusa i nie może spowodować zakażenia wirusem HPV. Gdy
szczepionkę podaje się dziewczętom, które nie zostały zakażone wirusem HPV, chroni ona w
ponad 90 procentach przed rozwojem poważnych przedrakowych zmian szyjki macicy.
Pierwsze kobiety, które otrzymały szczepionkę prawie dziesięć lat temu, są w dalszym ciągu
dobrze zabezpieczone. Szczepionka posiada prawdopodobnie długotrwałą skuteczność działania,
być może przez całe życie. Obserwacja zaszczepionych osób pokaże w miarę upływu czasu, czy
będzie konieczna dawka przypominająca (tzw. booster) w późniejszym okresie życia w celu
przedłużenia ochrony.
Szczepionkę HPV proponuje się dziewczętom w 7 klasie. W celu całkowitego zaszczepienia podaje
się dwie dawki w co najmniej 6-miesięcznym odstępie czasu. Szczepionkę wstrzykuje się w ramię
strzykawką.
Szczepionka HPV ma działanie profilaktyczne i powinno się ją przyjąć przed narażeniem na
zakażenie. Dlatego w programie szczepień proponuje się szczepionkę HPV dziewczętom na długo
przed osiągnięciem wieku, który uważa się w Norwegii za przeciętny wiek inicjacji seksualnej.
Działania niepożądane:
Najczęstsze działanie niepożądane szczepionki HPV to obrzęk i ból ręki w miejscu podania
szczepionki. Objawy przechodzą w przeciągu kilku dni. Zgłoszono również inne objawy, jak
krótkotrwała gorączka, ból głowy, zmęczenie, nudności, wymioty, biegunka i ból brzucha.
Omdlenia po szczepionce nie są rzadkością i prawie zawsze stanowią reakcję na ukłucie/ból lub
daną sytuację.
VACCINATION AGAINST HPV • LAST UPDATED 07.17
14
The Norwegian Childhood Immunisation Programme
Parent Information in ENGLISH
VACCINE AGAINST TUBERCULOSIS
SZCZEPIONKA PRZECIW GRUŹLICY POLISH
LAST UPDATED: SEPTEMBER 2014
Gruźlica Gruźlica jest skutkiem zakażenia bakteriami gruźlicy. Wyłącznie nieleczona gruźlica jest zakaźna. Zazwyczaj do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, gdy chory kaszle. U około 10% zarażonych osób pojawiają się objawy, a choroba może rozwinąć się dopiero po wielu latach. Choroba atakuje przede wszystkim płuca, ale może także doprowadzić do zakażenia innych narządów, jak opony mózgowe, węzły chłonne, jelita, kości, stawy i nerki. Norwegia jest krajem, który obecnie posiada najniższy odsetek zachorowalności na gruźlicę, gdzie rocznie zgłaszanych jest 250–300 nowych przypadków. Do 1997 r. ilość zgłaszanych przypadków zachorowań na gruźlicę w Norwegii malała. W ostatnich latach, z powodu zwiększonej imigracji z krajów, w których gruźlica jest często spotykana, liczba przypadków zachorowań na tą chorobę znacznie wzrosła. . Prawie 90% chorych urodziło się w krajach z wysokim wskaźnikiem zapadalności na gruźlicę, a większość z nich zaraziła się przed przyjazdem do Norwegii. Pomimo tego, że ryzyko zachorowania na gruźlicę w Norwegii jest niskie, może się ono zwiększyć w tych środowiskach, w których istnieją powiązania z krajami o wysokiej zachrowalności na tą chorobę. Z tego powodu, ta szczepionka zalecana jest dzieciom posiadającym tego rodzaju powiązania. SZCZEPIONKA PRZECIW GRUŹLICY Szczepionka zawiera żywe, ale osłabione bakterie Bacille Calmette Guérin i nazywa się BCG. Podawana jest w lewe ramię. Z reguły po paru tygodniach, w miejscu podania, pojawia się mała krostka lub mała sącząca się rana. Ranka nie boli i po krótkim czasie ulega zagojeniu. U niektórych można zaobserwować powiększenie się węzłów chłonnych, które pod pachą odczuwane jest jako malutkie guzki. Odporność przeciw gruźlicy uzyskuje do 80% osób zaszczepionych. Rozwija się ona 1–3 miesięcy po zaszczepieniu i jest długoterminowa. Podanie szczepionki zaleca się niemowlętom w szóstym tygodniu życia. Szczepiąc niemowlęta zapewniamy im w pierwszych latach życia ochronę przed najpoważniejszymi odmianami gruźlicy. W przypadku występowania ryzyka infekcji, w związku z kontaktem ze środowiskami, w których występuje gruźlica, proponuje się szczepienie BCG również starszym dzieciom. W tym przypadku może okazać się konieczne przeprowadzenie badania przed podaniem szczepionki, aby potwierdzić, że nie miały one kontaktu z infekcją i uzyskają korzyść ze szczepienia. Jeśli dziecko jest osłabione lub bierze lekarstwa, rodzic lub opiekun dziecka musi o tym poinformować personel medyczny. Osoby zarażone wirusem HIV lub z innymi zaburzeniami układu odpornościowego z reguły nie powinny otrzymywać szczepionki BCG. Skutki uboczne: Miejscowe reakcje, większe lub bardziej długotrwałe niż oczekiwane, są rzadkie. Może wystąpić obrzęk węzła chłonnego w okolicy ukłucia. Jest to nieprzyjemne, ale nie jest niebezpieczne. W bardzo rzadkich przypadkach może wystąpić konieczność zastosowania leczenia farmakologicznego. TEXT BASED ON THE BROCHURE: CHILDHOOD AND ADOLESCENCE VACCINATION • NATIONAL VACCINATION PROGRAMME
PUBLISHED BY THE NORWEGIAN INSTITUTE OF PUBLIC HEALTH • P. O. BOX 4404 NYDALEN, 0403 OSLO • TEL: +47 21 07 70 00
WWW.FHI.NO
ENGLISH
VACCINATION AGAINST TBC • LAST UPDATED 09.14
15
Published by the Norwegian Institute of Public Health
P.O.Box 4404 Nydalen
Tel: +47 21 07 70 00
Awailabel translations: Arabic, English, French, Polish, Russian, Somali, Spanish and Urdu
Download from: www.fhi.no