Historia - Zespół Szkół nr 1 w Nowym Dworze Mazowieckim

Wymagania edukacyjne z historii i społeczeństwa w klasach IV- VI w Szkole Podstawowej
nr 7 im. Orła Białego w Nowym Dworze Mazowieckim
Wymagania programowe dla klasy IV Szkoły Podstawowej na poszczególne oceny.
Rozdział I. Ja i
moje otoczenie
Konieczny
(ocena dopuszczająca)
Podstawowy
(ocena dostateczna)
Rozszerzający
(ocena dobra)
Dopełniający
(ocena bardzo dobra)
Wykraczający
(ocena celująca)
I: 1.1, 1.2, 1.3, 1.5,
1.6, 1.7, 1.8, 1.9
II: 2.1, 2.2, 2.3, 3.1,
3.2, 3.3














Rozumie, jaką rolę
odgrywa rodzina w
życiu każdego
człowieka
Wymienia osoby, które
wchodzą w skład
społeczności szkolnej
Zna swoje szkolne
prawa i obowiązki
Rozumie pojęcia
uprzejmość i tolerancja
Tłumaczy pochodzenie
nazwy Polska
Wskazuje na mapie
Polski swoją
miejscowość
Potrafi podać daty
najważniejszych świąt
narodowych,
Recytuje tekst Mazurka
Dąbrowskiego, wie kto
jest ich autorem
Zna symbole narodowe
Odnajduje na mapie
główne regiony Polski







Wie, na czym polega
odmienność i
niepowtarzalność
każdego człowieka
Potrafi wymienić
potrzeby człowieka
Podaje przykłady praw
i obowiązków każdego
członka rodziny
Zna uprawnienia władz
szkolnych i wie, co to
jest statut szkoły
Wie, czym jest
samorząd uczniowski i
potrafi podać
przykłady działań
Wskazuje przyczyny
konfliktów między
ludźmi i potrafi podać
sposoby ich
rozwiązywania
Tłumaczy znaczenie
terminów naród,
ojczyzna, mała
ojczyzna
Wymienia korzyści,
jakie można osiągnąć





Wie, na czym polega
odmienność i
niepowtarzalność
każdego człowieka
Zna sposoby
zaspokajania
ludzkich potrzeb
Wyjaśnia znaczenie
terminów: rodzina
dwupokoleniowa,
rodzina
wielopokoleniowa
Wyjaśnia znaczenie
terminów: rada
pedagogiczna, rada
szkoły, rada
samorządu
uczniowskiego
Zna sposoby
zdobywania wiedzy
o historii małej
ojczyzny
Podaje przykłady
dzieł sztuki i
architektury, które
należą do polskiego
dziedzictwa



Tłumaczy, czym jest
rodzina niepełna i w
jaki sposób ona
powstaje
Wymienia
wydarzenia, na
pamiątkę, których
ustanowiono święta
państwowe
Rozumie, dlaczego
powinno się
okazywać szacunek
symbolom
narodowym
Omawia różnice
między szkołą
dawną a
współczesną




Opisuje kulturę i
tradycje wybranej
mniejszości
narodowej bądź
etnicznej żyjącej w
Polsce
Wymienia
mniejszości
narodowe, które
żyły w
przedwojennej
Polsce
Analizuje tekst
hymnu Polski i
wyjaśnia znaczenie
wybranych zwrotów
Porównuje strukturę
narodowościową II
Rzeczypospolitej i
współczesnej Polski
Omawia na
przykładach
pochodzenie
nazwisk i
przydomków
1




Rozdział II.
Z historią na ty.
II: 8.1, 8.2, 8.3,
1.4,




Wie, czym zajmuje się
historia jako nauka
Wyjaśnia, kim jest
historyk
Wie, czym są źródła
historyczne, i podaje ich
przykłady




przez uprzejmość i
tolerancje
Rozumie znaczenie
terminów:
Rzeczpospolita Polska,
mniejszość narodowa,
mniejszość etniczna,
Polonia
Omawia okoliczności
powstania Mazurka
Dąbrowskiego
Podaje nazwy
mniejszości
narodowych i
etnicznych
zamieszkujących
Polskę
Wskazuje główne
skupiska Polonii na
świecie
Wyjaśnia znaczenie
terminów: zabytek,
muzeum, archiwum,
skansen, ród,
archeolog, pamiątka
rodzinna, genealogia,
drzewo genealogiczne
Wie, gdzie gromadzi
się źródła historyczne
Odróżnia postacie
historyczne od
bohaterów baśniowych
i legendarnych
Kwalifikuje różne
źródła historyczne







narodowego
Wyjaśnia, kim był
Józef Wybicki
Ocenia, które prawa
i obowiązki uczniów
są najważniejsze
Opisuje wygląd
herbu swojej
miejscowości
Wymienia główne
zadania historii
Wymienia przykłady
postaci
historycznych oraz
bohaterów
baśniowych i
legendarnych
Wymienia
informacje, jakie
można zdobyć na
podstawie
poszczególnych
źródeł historycznych
Potrafi na




Potrafi zaplanować
wycieczkę
prezentującą
najważniejsze
miejsca i obiekty w
najbliższej okolicy
Wymienia filmy i
książki o tematyce
historycznej
Objaśnia znaczenie
powiedzenia:
Historia jest
nauczycielką życia
Rozpoznaje znak
Zabytek chroniony


Znajduje w
internecie strony,
które zawierają
informacje pomocne
przy tworzeniu
drzewa
genealogicznego
Przedstawia postać
Henryka
Schliemanna
2

Rozdział III. Czas
i mapa w historii
I: 3.2






Zna znaczenie
terminów: chronologia,
data, era, rok, wiek,
tysiąclecie, epoka
historyczna, okres przed
naszą erą i naszej ery
Wskazuje narodziny
Jezusa z Nazaretu jako
początek naszej ery
Wyjaśnia znaczenie
terminów: mapa, plan,
legenda mapy
Odczytuje skróty: p.n.e.
i n.e.
Umie narysować linię
chronologiczną i
zaznaczyć na niej daty
Potrafi obliczyć upływ
czasu między
poszczególnymi
wydarzeniami







zgodnie z podziałem
na źródła materialne
(pisane, niepisane) i
niematerialne
Przedstawia pamiątki
rodzinne i określa ich
znaczenie
Rozumie, że daty
graniczne
poszczególnych epok
mają charakter
umowny
Zna epoki historyczne
w kolejności
chronologicznej
Tłumaczy, czym są
legenda i skala mapy
Porządkuje daty na
linii chronologicznej
Wskazuje, w której
połowie wieku miało
miejsce wydarzenie
Odczytuje z mapy
podstawowe
informacje





wybranych
przykładach
zaprezentować
myślenie
przyczynowoskutkowe
Wyjaśnia, w jaki
sposób
podtrzymywanie
tradycji rodzinnych
umacnia poczucie
wspólnoty w
rodzinie
Porównuje mapy
historyczną i
geograficzną
Odróżnia mapę od
planu
Rysuje plan
najbliższej okolicy
Opisuje, jak dawniej
wyglądały mapy, i
na tej podstawie
określa, jakie
wyobrażenie o
świecie mieli ludzie
w przeszłości






prawem i wie, co on
oznacza
Ocenia, jakie
znaczenie dla
współczesnej nauki
mają odkrycia
archeologiczne
Zna przyczyny
powstawania kronik
i dostrzega w nich
źródło ważnych
informacji
Wskazuje
wydarzenia, które
oznaczają początek i
koniec
poszczególnych
epok historycznych
Krótko
charakteryzuje
poszczególne epoki
historyczne
Wie, czym zajmuje
się kartografia


Wyjaśnia różnice w
określaniu dat za
pomocą kalendarzy
juliańskiego i
gregoriańskiego
Dostrzega
umowność rachuby
czasu w kontekście
przykładów z
różnych kręgów
kulturowych
3


Rozdział IV.
Z
najdawniejszych
dziejów
I, II, III, 9.1





Ustala wiek, w którym
miało miejsce dane
wydarzenie
Zapisuje wieki cyframi
rzymskimi
Przedstawia podział
ludności starożytnego
Egiptu na warstwy
społeczne
Rozumie znaczenie
terminów: pismo
obrazkowe, klinowe i
alfabetyczne
Wskazuje, jakie
znaczenie dla rozwoju
cywilizacji miał
wynalazek pisma
Wyjaśnia pojęcie
wędrowny tryb życia,
koczowniczy tryb życia
Potrafi wymienić
najstarsze cywilizacje:
Mezopotamię i Egipt





Wymienia materiały
pisarskie, których
używano od
starożytności do
współczesności
Charakteryzuje
koczowniczy i osiadły
tryb życia
Charakteryzuje pismo
obrazkowe, klinowe i
alfabetyczne, a także
wskazuje różnice
między nimi
Potrafi podać datę
powstania pisma
Wyjaśnia, dlaczego
najstarsze cywilizacje
powstały nad rzekami





Wyjaśnia, jakie
znaczenie miało
wynalezienie pisma
dla rozwoju nauki
Wie, że alfabety
grecki i łaciński
stanowią podstawę, z
której wywodzą się
alfabety używane
współcześnie w
Europie
Odnajduje na mapie
starożytne Egipt i
Mezopotamię, rzeki
Eufrat, Tygrys i Nil
oraz miasto Babilon
Charakteryzuje
warstwy społeczne
starożytnego Egiptu
Opisuje materiały
pisarskie od
starożytności do
czasów
współczesnych





Przedstawia
dokonania, które
umożliwiły
człowiekowi
przejście do
osiadłego trybu
życia
Wyjaśnia znaczenie
terminów: pięściak,
ziemianka, dymarka,
epoka kamienia,
epoka brązu, epoka
żelaza, cywilizacja,
miasto-państwo,
mumia, sarkofag,
piramida, faraon,
kanał nawadniający,
Sumerowie, Babilon,
Mezopotamia, Bliski
Wschód
Wskazuje Fenicjan
jako twórców pisma
alfabetycznego
Tłumaczy, czym są
piktogramy i w
jakim celu stosuje
się je współcześnie
Wskazuje na mapie
tereny, na których
pojawili się






Omawia jak
zmieniał się wygląd
człowieka
Podaje
najważniejsze
osiągnięcia
pierwszych
cywilizacji: system
nawadniający, koło,
koło garncarskie,
szkło, cegłę,
kalendarz
Wymienia i opisuje
najważniejsze
zabytki starożytnych
Mezopotamii i
Egiptu
Opowiada, w jakim
celu wznoszono
piramidy i w jaki
sposób one
powstawały
Ocenia dokonania
ludów starożytnej
Mezopotamii
Dostrzega związek
między
umiejętnością
budowy piramid a
wysokim poziomem
4



Rozdział V
W starożytnej
Grecji
I, II, III, 9.2




Zna warunki
geograficzne Grecji
Podaje cechy
charakterystyczne
demokracji ateńskiej
Wie, czym jest teatr, i
wskazuje Grecję jako
miejsce narodzin tej
dziedziny sztuki
Tłumaczy znaczenie
terminów: filozofia,
bogowie olimpijscy, mit,
politeizm, heros,
igrzyska olimpijskie,



Rozumie wpływ
położenia
geograficznego Grecji
na zajęcia
zamieszkującej ją
ludności
Wyjaśnia znaczenie
terminów: Hellada,
Hellenowie, wielka
kolonizacja, kolonia,
Akropol, agora, polis
Wie, kim był Perykles
i wymienia jego
najważniejsze




Omawia różnice
między tragedią i
komedią
Wie, jakimi
dziedzinami życia
opiekowali się
poszczególni
bogowie greccy oraz
jakie były ich
atrybuty
Wie, kim był Homer
i wymienia jego
dzieła
Wie, czym jest



przodkowie
człowieka, i
zaznacza kierunki

ich wędrówki
Ocenia, który tryb
życia człowieka –
koczowniczy czy
osiadły – był
korzystniejszy dla
praludzi
Omawia sposób
działania kanałów
nawadniających
Tworzy własne
pismo obrazkowe
oraz przedstawia
zalety i wady takiego
sposobu
przekazywania
informacji
nauk ścisłych w
starożytnym Egipcie
Ocenia znaczenie
odkrycia grobowca
faraona
Tutenchamona dla
współczesnej nauki

Wyjaśnia, co
oznaczają
powiedzenia: wrócić
z tarczą i wrócić na
tarczy
Tłumaczy, kim byli
Spartanie i opisuje
ich sposób życia i
wychowania
Omawia
podobieństwa i
różnice między
demokracją ateńską
a współczesną
Wymienia
przyczyny i skutki
wielkiej kolonizacji
Podaje imiona
najważniejszych
tragedio- i
komediopisarzy
greckich (Sofokles,
Arystofanes,
Eurypides)
Opisuje, jaki był
przebieg konkursów
teatralnych w
starożytnej Grecji


5





olimpiada
Podaje rok pierwszych
igrzysk olimpijskich
Wymienia dyscypliny
wchodzące w skład
pięcioboju
olimpijskiego
Odnajduje na mapie
starożytne Grecję i
Ateny
Opisuje wygląd teatru
greckiego i
występujących w nim
aktorów






Rozdział VI. W
starożytnym
Rzymie.
I, II, III, 9.3, 9.4


Wie, co to jest Forum
Romanum, Panteon,
Koloseum, akwedukt,
droga, łuk triumfalny,
terma
Objaśnia znaczenia
terminów: mesjasz,
apostoł, Ewangelia,
Biblia, Stary i Nowy



osiągnięcia
Wyjaśnia, jak powstał
teatr w Grecji
Wymienia rodzaje
sztuk granych w
greckim teatrze
(tragedia, komedia)
Wymienia imiona
najważniejszych
bogów greckich (Zeus,
Hera, Posejdon,
Afrodyta, Atena,
Hades, Hefajstos,
Ares, Apollo, Hermes)
zna postacie Heraklesa
i Odyseusza, jako
bohaterów mitów
greckich
Wymienia
najważniejszych
filozofów greckich
(Sokrates, Platon,
Arystoteles)
Zna nazwy głównych
budowli w
starożytnych Atenach
Podaje rok założenia
Rzymu opisanego w
legendzie
Wyjaśnia, w jakim
celu starożytni
Rzymianie budowali
drogi i wodociągi
Rozumie znaczenie
terminów: prawo








gimnazjon
Opisuje przebieg
starożytnych igrzysk
olimpijskich
Rozumie, jaką rolę
odgrywają igrzyska
we współczesnym
świecie
Wie, jak termin
olimpiada rozumiano
w starożytności, i
objaśnia, co oznacza
on współcześnie
Wie jaką rolę
odgrywał sport w
życiu starożytnych
Greków
Tłumaczy na
podstawie tekstu
źródłowego, jaką
rolę w Atenach
odgrywał sąd
skorupkowy

Zna legendarne
początki Rzymu
Wie, że państwo
rzymskie najpierw
było królestwem,
następnie republiką,
a na końcu –
cesarstwem
Wymienia grupy







Rozumie, dlaczego
dramaty antycznych
twórców są
wystawiane
współcześnie
Opowiada, co
najmniej jeden mit
grecki
Wyjaśnia, co
oznaczają
wyrażenia: koń
trojański, pięta
Achillesa i stajnia
Augiasza
Wskazuje na mapie
główne kierunki
wielkiej kolonizacji
Porównuje teatr
współczesny ze
starożytnym teatrem
greckim
Ocenia osiągnięcia
starożytnych
Greków
Nazywa
poszczególne
elementy stroju i
uzbrojenia
rzymskiego
legionisty
Porównuje rozrywki
starożytnych
Greków i Rzymian





demokracją
przedstawicielską
Porównuje
demokrację ateńską
ze sposobem
sprawowania władzy
w starożytnym
Egipcie
Wymienia zalety i
wady wychowania
spartańskiego
Wymienia różne
odłamy
chrześcijaństwa
Tłumaczy, czym był
szlak bursztynowy
Określa znaczenie
szlaku
bursztynowego dla
starożytnych
6




Testament, poganin
Wskazuje Palestynę
jako miejsce narodzin
chrześcijaństwa
Wiąże początki
chrześcijaństwa z
postacią Jezusa z
Nazaretu
Wie, że chrześcijanie
wierzą w jednego Boga
Wskazuje na mapie
Rzym, Półwysep
Apeniński (Italię),
Palestynę
rzymskie, prawo XII
tablic, kodeks, Kodeks
Justyniana
 Przedstawia prawo
rzymskie, jako
podstawę
współczesnego prawa
 Podaje przyczyny
prześladowań
chrześcijan w państwie
rzymskim
 Podaje najważniejsze
zasady nauki Jezusa z
Nazaretu
 Wie, kim był
Konstantyn Wielki
 Opisuje okoliczności
zmiany sytuacji
chrześcijan w państwie
rzymskim
w okresie panowania
Konstantyna Wielkiego
 Umieszcza na linii
chronologicznej daty
założenia Rzymu,
zabójstwa Juliusza
Cezara, wydania
edyktu mediolańskiego
i upadku cesarstwa
Zachodniorzymskiego
 Omawia różnice
między republiką a
cesarstwem
 Wymienia zasługi
Rzymian w dziedzinie





tworzące
społeczeństwo
starożytnego Rzymu
Wskazuje cechy
rzymskiego
budownictwa
Wie, dlaczego
starożytni Rzymianie
budowali łuki
triumfalne i termy
Wymienia
osiągnięcia
starożytnych
Rzymian, z których
korzystamy
współcześnie
Rozpoznaje na
ilustracjach budowle
wznoszone przez
starożytnych
Rzymian:
akwedukty, łuki
triumfalne,
amfiteatry
Opisuje, w jaki
sposób budowano
drogi w starożytnym
Rzymie








Charakteryzuje
różne typy ustroju
państwa rzymskiego:
królestwo, republikę,
cesarstwo
Opisuje grupy
tworzące
społeczeństwo
rzymskie
Dostrzega związki
chrześcijaństwa z
religią judaistyczną
Wie, że w czasach
późniejszych doszło
do podziałów
chrześcijaństwa
Wskazuje Watykan
jako współczesną
siedzibę Kościoła
katolickiego
Omawia drogę
państwa rzymskiego
do potęgi oraz
określa zasięg
terytorialny
Imperium
Rzymskiego
Tłumaczy, czym jest
„Wilczyca
kapitolińska”
Wyjaśnia znaczenie
terminów: Imperium
Rzymskie, legionista,
języki romańskie,
bazylika, gladiator,


Rzymian
Omawia przyczyny i
skutki
funkcjonowania
szlaku
bursztynowego
Ocenia dokonania
Juliusza Cezara
7
architektury i
budownictwa,
używając terminów:
Forum Romanum,
Panteon, Koloseum,
akwedukty, drogi, łuki
triumfalne, termy
prowincja,
barbarzyńca,
zgromadzenie
ludowe, senat
8