1 - Tomasz Tokarz

HISTORIA STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH
Prowadzący: Tomasz Tokarz (dr)
Typ zajęć: ćwiczenia
PROGRAM
1. WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU (1 X 2007)
2. PORZĄDEK EUROPEJSKI W LATACH 1815-1870 (8 X 2007)
Problemy:
Znaczenie rewolucji amerykańskiej (1776) dla stosunków międzynarodowych
Znaczenie rewolucji francuskiej (1789) i epoki napoleońskiej
Charakterystyka nowego porządku europejskiego po 1815 r.
Kwestie narodowe (m.in. kwestia polska) w stosunkach międzynarodowych XIX w.
Wojna krymska i jej konsekwencje
Droga do zjednoczenia Niemiec i jego konsekwencje dla porządku europejskiego
Pojęcia: rewolucja francuska (1789), system napoleoński, Kongres Wiedeński (1815), idea równowagi sił, legitymizm,
Święte Przymierze, powstanie listopadowe (1830), powstanie styczniowe (1863), Wiosna Ludów (1848), rewolucja
lipcowa we Francji (1830), wojna prusko-austriacka (1866), wojna niemiecko-francuska (1870)
Literatura:
Wiesław Dobrzycki, Historia stosunków międzynarodowych 1815-1945, s. 17-67
Henry Kissinger, Dyplomacja, s. 59-144
3. STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE W EUROPIE W LATACH 1870-1918 (15 X 2007)
Problemy:
Główne punkty sporne między mocarstwami na przełomie XIX i XX w.
Formowanie się systemu sojuszy (Trójprzymierza i Trójporozumienia) i jego ewolucja
Regulacje prawno-międzynarodowe dotyczące wojny i pokoju
Kwestia bałkańska w polityce międzynarodowej
Przyczyny wybuchu I wojny światowej
Rewolucja bolszewicka (1917) i jej konsekwencje
Pojęcia: nacjonalizm, imperializm, darwinizm społeczny, Trójprzymierze, ententa, Trójporozumienie, kocioł bałkański,
Mitteleuropa, Drang nach Osten, Weltpolitik, pangermanizm
Literatura:
Dobrzycki, s. 157-219
Kissinger, s. 145-231
4. SYSTEM WERSALSKI (22 X 2007)
Problemy:
Postanowienia traktatów pokojowych po I wojnie światowej
Ocena systemu wersalskiego
Rola Ligi Narodów
Polityka państw zachodnich wobec Europy Środkowej
Polityka państw zachodnich wobec Niemiec weimarskich
Pojęcia: orędzie Wilsona, traktat wersalski, Liga Narodów, traktat mniejszościowy, traktat w Rapallo, Mała Ententa,
Locarno (pakt reński), republika weimarska, pakt Davesa (1924), pakt Younga (1929), pakt Brianda-Kelloga (1928),
Pakt Czterech (1933), Pakt Wschodni (1934)
Literatura:
Dobrzycki, s. 342-423
Kissinger, s. 232-309
5. DROGA DO II WOJNY ŚWIATOWEJ (29 X 2007)
Problemy:
Ideologiczne założenia nazizmu
Polityka zagraniczna III Rzeszy (1933-1939)
Polityka appeasementu i jej ocena
Polityka zagraniczna ZSRR
Sojusz sowiecko-nazistowski 1939-1941 i jego skutki
Pojęcia: nazizm (narodowy-socjalizm), idea Lebensraum (przestrzeni życiowej), remilitaryzacja Nadrenii, Anschluss
Austrii, konferencja monachijska (1938), pakt antykominternowski, polityka appeasementu, idea rewolucji światowej,
Komintern, front ludowy, internacjonalizm, stalinizm, hiszpańska wojna domowa (1936-1939), pakt RibbentropMołotow
Literatura:
Dobrzycki, s. 423-472
Kissinger, s. 310-344, 358-398
6. ZACHODNIA HEMISFERA DO 1945 (5 XI 2007)
Problemy:
Ekspansja terytorialna USA w XIX w.
Problem izolacjonizmu w polityce USA
Rewolucja niepodległościowa w Ameryce Łacińskiej
Stosunki międzynarodowe w Ameryce Łacińskiej
Stany Zjednoczone wobec krajów Ameryki Łacińskiej
Pojęcia: doktryna Monroe’ego, panamerykanizm, Manifest Destiny, wojna secesyjna, wojna amerykańsko-hiszpańska,
wojna o Pacyfik (1879-1883), wojna Trójprzymierza z Paragwajem (1864-1870), wojna o Gran Chaco (1932-1935)
Literatura:
Dobrzycki, s. 68-110, 220-268, 485-512, 624-635
Kissinger, s. 30-58
7. AZJA W POLITYCE MIĘDZYNARODOWEJ DO 1945 (12 XI 2007)
Problemy:
Główne siły polityczne na kontynencie azjatyckim w XIX w.
Rywalizacja mocarstw w Azji w XIX i początkach XX w.
Rola Chin w polityce międzynarodowej
Droga Japonii do mocarstwowości i jej upadek
Kwestia turecka w polityce międzynarodowej
Pojęcia: Wojny opiumowe, polityka otwartych drzwi, powstanie Tajpingów, powstanie Bokserów, Kuomintang, epoka
Meiji, wojna japońsko-rosyjska, konferencja waszyngtońska (1921-1922), wojna japońsko-chińska (1937-1945)
Literatura: Dobrzycki, s. 111-123, 269-292, 513-541
8. FORMOWANIE SIĘ NOWEGO ŁADU ŚWIATOWEGO W OKRESIE II WOJNY ŚWIATOWEJ (19 XI 2007)
Problemy:
Układ sojuszy w okresie II wojny światowej i jego ewolucja
Koncepcje ułożenia nowego ładu międzynarodowego w planach mocarstw
Sprawa polska w polityce mocarstw
System jałtański i jego konsekwencje dla stosunków międzynarodowych
Powstanie ONZ
Pojęcia: Wielka Koalicja, Karta Atlantycka, Deklaracja Narodów Zjednoczonych, ONZ, konferencja teherańska,
konferencja jałtańska, konferencja poczdamska, linia Curzona
Literatura:
Dobrzycki, 597-623
Kissinger, s. 400-486
9. ZIMNA WOJNA (26 XI 2007)
Problemy:
Przyczyny konfliktu mocarstw
Przebieg zimnej wojny
Główne punkty sporne
Kwestia niemiecka w polityce mocarstw
Pojęcia: żelazna kurtyna, doktryna Trumana, doktryna „zmasowanego odwetu”, doktryna „elastycznego reagowania”,
doktryna Johnsona, NATO, Doktryna Hallsteina, Układ Warszawski, konferencja genewska (1955), kryzys kubański
(1962), kryzys berliński (1948-1961), mur berliński (1961), wyścig zbrojeń, detente, KBWE, SALT
Literatura:
Peter Calvocoressi, Polityka międzynarodowa 1945-2000, s. 15-71
Kissinger, s. 487-515, 538-569, 622-651, 773-883
10. EUROPA W POLITYCE MIĘDZYNARODOWEJ PO 1945 (3 XII 2007)
Problemy:
Tendencje zjednoczeniowe w Europie Zachodniej
Przejawy dominacji ZSRR w Europie Środkowej
Postawa Zachodu wobec państw Europy Środkowej
Pojęcia: plan Marshalla, Pakt Brukselski (1948), traktaty rzymskie (1957), Europejska Wspólnota Obronna, Europejska
Wspólnota Węgla i Stali, Europejska Wspólnota Gospodarcza, Stowarzyszenie Wolnego Handlu, traktat elizejski
(1963), „Europa Ojczyzn”, Kominform, konflikt jugosłowiańsko-sowiecki, Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej,
doktryna Breżniewa, powstanie węgierskie 1956, praska wiosna 1968, Solidarność 1980
Literatura:
Calvocoressi, s. 225-270, 306-331
Kissinger, s. 602-621, 652-680
11. DALEKI WSCHÓD PO 1945 (10 XII 2007)
Problemy
Główne siły polityczne na Dalekim Wschodzie w drugiej połowie XX w.
Rola Chin w polityce międzynarodowej
Konflikty indochińskie i ich znaczenie
Pojęcia: Rewolucja kulturalna, konflikt chińsko-indyjski, konflikt Chiny-ZSRR, konflikt o Kaszmir, konflikt tybetański,
wojna koreańska (1950-1953), I wojna indochińska (1946-1954), II wojna indochińska/wojna wietnamska (19571975), Vietcong, Czerwoni Khmerowie, teoria domina
Literatura:
Calovocoressi, s. 120-162, 547-565
Kissinger, s. 516-537, 681-772
12. BLISKI WSCHÓD (17 XII 2007)
Problemy
Sytuacja międzynarodowa na Bliskim Wschodzie po zakończeniu II wojny światowej
Powstanie państwa Izrael i konflikt arabsko-izraelski
Polityka mocarstw (USA i ZSRR) wobec państw Bliskiego Wschodu
Pojęcia: Syjonizm, Deklaracja Balfoura (1917), Hagana, I wojna izraelsko-arabska (1948-1949), kryzys sueski (1956),
wojna sześciodniowa (1967), wojna Jom Kippur (1973), intifada, porozumienie w Camp David (1978), Organizacja
Wyzwolenia Palestyny, Hamas, kryzys paliwowy (1973), doktryna Eisenhowera, rewolucja islamska w Iranie (1979)
Literatura:
Calvocoressi, s. 389-447
Kissinger, s. 570-601
13. AFRYKA W POLITYCE MIĘDZYNARODOWEJ (7 I 2008)
Problemy
Ekspansja kolonialna mocarstw w Afryce i jej ocena
Dekolonizacja
Stosunki międzynarodowe w Afryce
Pojęcia: konflikt o Faszodę, powstanie mahdystów, wojny burskie, wojna abisyńska (1935-1936), wojna algierska
(1954-1962), powstanie Mau Mau (1952-1960)
Literatura:
Dobrzycki, s. 124-133, 293-319, 542-555
14. AMERYKA ŁACIŃSKA PO 1945 (14 I 2008)
Problemy
Stosunki między państwami Ameryki Łacińskiej
Rola Stanów Zjednoczonych w tym regionie
Pojęcia: Organizacja Państw Amerykańskich, Sandiniści, Świetlisty Szlak, Tupamaros, teologia wyzwolenia, wojna
futbolowa (1969), inwazja w Zatoce Świń (1961), program „sojusz dla postępu”
Literatura:
Calvocoressi, s. 810-867
15. PODSUMOWANIE (21 I 2007)