Raport nr 5 dotyczący najważniejszych doniesień prasowych z zakresu HIV/AIDS opublikowanych w czerwcu 2005 roku. WPROWADZENIE W czerwcu ukazało się w prasie 14 publikacji z zakresu HIV/AIDS. Z ważnych tematów, wartych zaznaczenia należy wspomnieć o współpracy firmy farmaceutycznej GlaxoSmithKline i organizacji o nazwie Międzynarodowa Inicjatywa ds. Szczepionki na AIDS, która ma przyspieszyć prace nad szczepionką, media opisały także spór rządu brazylijskiego i firmy farmaceutycznej Abbot. Poświęcono trochę miejsca inicjatywom, jakie podejmują lokalne stowarzyszenia, aby wesprzeć i pomóc zakażonych wirusem HIV. Na szpaltach prasy znalazła też swoje odzwierciedlenie dyskusja prowadzona w USA na temat programu edukacyjnego „Tylko abstynencja”. Należy jednak zaznaczyć, że w czerwcu żaden konkretny temat z zakresu HIV/AIDS nie dominował w prasie, a tylko w 2 dziennikach (Rzeczpospolita i Gazeta Wyborcza) ukazały się po dwie publikacje z omawianej dziedziny. Tabela 1. Tytuły gazet i czasopism publikujących doniesienia na tema HIV/AIDS czerwcu 2005 roku * Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Tytuł Gazeta Wyborcza Rzeczpospolita Gazeta Olsztyńska Super Nowości Słowo Ludu Trybuna Nowości Przewodnik Katolicki Nasz Dziennik Głos Szczeciński Express Bydgoski Ziemia Kaliska Liczba publikacji 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 * ze względu na małą ilość publikacji w tabeli podano wszystkie tytuły gazet i czasopism publikujące w czerwcu doniesienia z zakresu HIV/AIDS 1 POLITYKA PAŃSTWA Przestępcy seksualni muszą być badani na obecność HIV Sejm RP uchwalił nowelizację prawa karnego, która dotyczy przestępstw seksualnych. Obok najważniejszej zmiany, zakładającej obowiązkowe leczenie pedofilów oraz zakaz wykonywania przez nich niektórych zawodów, istotną zmianą jest także to, że przestępcy seksualni będą musieli obowiązkowo poddać się badaniu na obecność wirusa HIV. Podwyższono także kary dla osób, które nie poinformowały swego partnera o tym, że są osobami żyjącymi z HIV i dla tych, którzy oddali krew i nie poinformowali, że są zakażeni HIV.1 ASPEKTY MEDYCZNE Bliżej leku na AIDS Koncern farmaceutyczny GlaxoSmithKline ma współpracować z organizacją o nazwie Międzynarodowa Inicjatywa ds. Szczepionki na AIDS. Celem tej współpracy jest opracowanie skutecznej szczepionki. Organizacja ma zapewnić środki na badania i przygotowanie ekspertyz. Najbogatsze kraje świata oraz (prawdopodobnie) prywatni sponsorzy deklarują, że chcą przeznaczyć pieniądze na ten cel. Koncern farmaceutyczny ma tak poprowadzić prace nad szczepionką, aby w przyszłości była sprzedawana po przystępnej cenie. Oprócz GlaxoSmithKline zaawansowane prace nad szczepionką trwają także w koncernie Merck & Co Inc, firmy Sanofi-Aventis i Chiron Corp. Konkurenci na rynku farmaceutycznym twierdzą, że znaleźli już ponad 30 substancji, które nadają się na szczepionki i są obecnie poddawane testom klinicznym.2 Farmacja Władze brazylijskie nie zdołały przekonać amerykańskiego koncernu farmaceutycznego Abbot, aby obniżył cenę stosowanego w leczeniu AIDS leku o nazwie Kaletra. Negocjacje w sprawie upustu cenowego trwały od marca, ale Abbot nie chce ustąpić. Jeżeli w ciągu dziesięciu dni Abbot nie wynegocjuje innego, korzystnego układu, rząd Brazylii rozpocznie produkcję odtwórczej wersji Kaletry, łamiąc w ten sposób międzynarodowy patent. W tej chwili ten specyfik - refundowany przez państwo - przyjmuje w Brazylii 23 tysiące osób, roczny koszt terapii z zastosowaniem leku wynosi 2,6 tys. dolarów na jednego pacjenta. 1 2 Zob.: Ostrzej z pedofilami. Trybuna z dnia 04.06.2005 r. Na podstawie: Bliżej leku na AIDS. Rzeczpospolita z dnia 22.06.2005 r. 2 Koszty wytwarzania leku w laboratorium państwowej fundacji wyniosą w przeliczeniu 0,68 dolara za dawkę, a amerykańska firma żąda 1,27 dolara. Tylko w pierwszym roku państwo brazylijskie ma zaoszczędzić na tym 130 milionów dolarów.3 POMOC I WSPARCIE DLA OSÓB ŻYJĄCYCH Z HIV Pomoc dla zakażonych W województwie zachodniopomorskim jego mieszkańcy będą mieć większy dostęp do anonimowych badań dotyczących HIV/AIDS. Jest to wynik umowy podpisanej między Wojewódzkim Szpitalem Zespolonym w Szczecinie a Socialpadagogisches Institut Berlin. Osoby zakażone będą informowane, w jakich specjalistycznych poradniach mogą uzyskać pomoc, np. gdzie mogą pójść do stomatologa, ginekologa lub gdzie uzyskać poradę psychologa.4 Stowarzyszenie Wolontariuszy Wobec HIV/AIDS pomaga i wspiera W Toruniu działa Stowarzyszenie Wolontariuszy Wobec HIV/AIDS „Razem”. Jego członkami są także osoby zakażone, które dzielą się swoim doświadczeniem i pomagają innym. Stowarzyszenie powstało w 1998 roku z inicjatywy osób zakażonych. Pomaga nie tylko osobom zakażonym, ale także ich rodzinom. Zorganizowane w stowarzyszeniu grupy wsparcia spotykają się co dwa tygodnie, aby wspólnie porozmawiać o nurtujących problemach. Regularnie organizowane są także akcje informacyjno – edukacyjne oraz imprezy okolicznościowe dla osób zakażonych. Stowarzyszenie prowadzi szkołach na temat HIV/AIDS. szkolenia w Z inicjatywy „Razem” w Toruniu uruchomiono specjalistyczny punkt konsultacyjno – informacyjny dla osób, których ten problem nurtuje lub bezpośrednio dotyka. Można tam zdobyć informacje na temat możliwości przeprowadzenia specjalistycznych badań. Członkowie Stowarzyszenia realizują kilka programów, jeżdżą co tydzień do Szpitala Zakaźnego w Bydgoszczy na oddział immunologii, gdzie przebywają osoby chore na AIDS. 3 O sporze w sprawie leku zob.: Brazylia kontra Abbot. Rzeczpospolita z dnia 27.06.2005 r.; Konrad Niklewicz. Spór w walce z AIDS. Gazeta Wyborcza z dnia 28.06.2005 r. 4 Na podstawie: Pomoc dla zakażonych. Głos Szczeciński z dnia 16.06.2005 r. 3 Stowarzyszenie „Razem” współpracuje m.in. z lokalnymi instytucjami samorządowymi, Krajowym Centrum ds. AIDS, stowarzyszeniami „Bądź z nami” i „Razem wobec AIDS”, a także z ośrodkami leczenia uzależnień.5 STATYSTYKI W Moskwie milion chorych Światowa Organizacja Zdrowia ( WHO) podaje, że w Moskwie jest milion osób żyjących z HIV. Rosyjskie dane mówią natomiast tylko o 318 tysiącach. W porównaniu z rokiem 2001, liczba osób zakażonych drogą płciową wzrosła z 17 procent do 51,4 procent.6 KOŚCIÓŁ A AIDS Głos Stolicy Apostolskiej na sesji ONZ W Nowym Jorku w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych odbyła się sesja poświęcona omówieniu realizacji celów dotyczących walki z HIV/AIDS wytyczonych przez tę organizację cztery lata temu. Przemawiający na sesji przedstawiciel Stolicy Apostolskiej, ks. Robert Meyer, stwierdził, „że rządy i społeczeństwa powinny bardziej troszczyć się o ludzi zakażonych HIV i chorych na AIDS”. Ksiądz Meyer przypomniał także, iż Kościół katolicki prowadzi ponad jedną czwartą ośrodków walki z AIDS i że szczególne znaczenie dla zaangażowania Kościoła w tej sprawie miał zmarły Papież Jan Paweł II, który starał się o upowszechnienie edukacji w tej dziedzinie, zachęcał katolików do troski o osoby chore na AIDS, sam ukazywał, jak przezwyciężać uprzedzenia i i jakiekolwiek napiętnowanie ofiar tej epidemii.7 Czystość receptą na AIDS W sprawie HIV/AIDS zabrał także ostatnio głos Ojciec Święty Benedykt XVI. Do afrykańskich biskupów przybyłych do Watykanu zwrócił się z apelem, by przypominali wiernym, że czystość i wierność zapobiegają szerzeniu się AIDS. Papież podkreślił, że na kontynencie afrykańskim życie zagrożone jest przez takie zjawiska jak: aborcja, prostytucja, rozwody, handel ludźmi i „mentalność antykoncepcyjna”. Benedykt XVI przypomniał, że W oparciu o: Tomasz Bielicki. Nie trzeba się niczego bać. Nowości z dnia 04.06.2005 r. Dane pochodzą z: Milion chorych. Dziennik Bydgoski z dnia 17.06.2005 r. 7 O wystąpieniu watykańskiego przedstawiciela na sesji ONZ w: Kościół a AIDS. Przewodnik Katolicki z dnia 12.06.2005 r. 5 6 4 „tradycyjne nauczanie Kościoła okazało się jedyną, sprawdzoną metodą zapobiegania szerzeniu się HIV i AIDS”.8 INNE Chorzy na AIDS bohaterami serialu „Anioły w Ameryce” to amerykański serial, którego bohaterami jest para homoseksualistów chorych na AIDS. W obliczu śmiertelnej choroby mężczyźni ci nie potrafią pogodzić się z przemijaniem. W filmie pokazane są dramatyczne koleje ich związku. Ich przeżycia splatają się z losami innych bohaterów. Cała fabuła prowadzi „widza poza problemy i rozstrzygnięcia typowe, a żonglerka motywami i symbolami wiedzie wprost ku podstawowym pytaniom metafizycznym, moralnym i społecznym”. Autorem dramatu jest Tony Kushner (ur.1956) - w opinii krytyków- najgłośniejszy dramaturg swego pokolenia.9 „Abstynencja seksualna” w amerykańskich programach edukacyjnych Administracja Georga Busha jako główny priorytet edukacyjny promuje „abstynencję seksualną przed ślubem”. Na ten cel przeznaczono dziesiątki milionów dolarów, które płyną do organizacji religijnych, podczas gdy na wiele programów społecznych i edukacyjnych zapowiadane są surowe cięcia. Jedna trzecia amerykańskich szkół prowadzi lekcje opierając się na programie „Tylko abstynencja”. Głównym celem programu jest uświadomienie nastolatkom, że tylko powstrzymanie się od seksu przedmałżeńskiego uchroni je przed ciążą, chorobami przenoszonymi drogą płciową, AIDS. Temat środków antykoncepcyjnych poruszany jest tylko w jednym kontekście – często zawodzą, są przyczyną niechcianych ciąż, a prezerwatywy nie chronią przed AIDS, dają fałszywe poczucie bezpieczeństwa. Wielu pedagogów uważa, że program „Tylko abstynencja” skończy się wzrostem, a nie spadkiem niechcianych ciąż wśród młodzieży, a także wzrostem liczby zakażonych HIV i chorobami wenerycznymi. Spoglądając na efekty wprowadzania programu „życia w czystości, zauważa się zyski i ryzyko płynące z abstynencji. Ocenia się, że w ciągu ostatnich dziesięciu lat 2 miliony O spotkaniu Benedykta XVI z afrykańskimi biskupami w: Czystość receptą na AIDS. Nasz Dziennik z dnia 11.06.2005 r. 9 Na podstawie: Krzysztof Szatrawski. Polecam: Anioły w Ameryce. Gazeta Olsztyńska z dnia 01.06.2005 r. 8 5 amerykańskich nastolatek złożyło „śluby czystości”, których - według badań - nie dotrzymało 88%. Nastolatki, które przyrzekły wstrzymanie się od seksu, rozpoczynają życie seksualne o półtora roku później niż ich rówieśnicy. Zdaniem psychologów to pozytywne zjawisko. Są jednak niebezpieczne skutki uboczne, o których mówi Peter Berman z Columbia Uniwersity, współautor studium nad zdrowiem i seksualnością amerykańskich nastolatek. Twierdzi, że kiedy te osoby zdecydują się już na uprawianie seksu, o wiele rzadziej (przynajmniej o 30%) używają prezerwatyw i środków antykoncepcyjnych niż ich rówieśnicy. Efektem tego jest o wiele większe ryzyko zajścia w niechcianą ciążę i zakażenia się chorobami wenerycznymi i HIV.10 Spis publikacji prasowych z zakresu HIV/AIDS, które ukazały się w czerwcu 2005 roku 1. AIDS nie ma. Super Nowości z dnia 01.06.2005 r.11 2. Bielicki Tomasz. Nie trzeba się niczego bać. Nowości z dnia 04.06.2005 r. 3. Bliżej leku na AIDS. Rzeczpospolita z dnia 22.06.2005 r. 4. Brazylia kontra Abbot. Rzeczpospolita z dnia 27.06.2005 r. 5. Czystość recepta na AIDS. Nasz Dziennik z dnia 11.06.2005 r. 6. Gadziński Marcin. Żyjcie w cnocie aż do ślubu. Gazeta Wyborcza z dnia 02.06.2005 r. 7. Kościół a AIDS. Przewodnik Katolicki z dnia 12.06.2005 r. 8. Milion chorych. Dziennik Bydgoski z dnia 17.06.2005 r. 9. Nieskuteczność prezerwatyw w prewencji HIV/AIDS. Oprac. Katarzyna Urban. Ziemia Kaliska z dnia 22.06.2005 r. 10. Niklewicz Konrad. Spór w walce z AIDS. Gazeta Wyborcza z dnia 28.06.2005 r. 11. Ostrzej z pedofilami. Trybuna z dnia 04.06.2005 r. 12. Pomoc dla zakażonych. Głos Szczeciński z dnia 16.06.2005 r. 13. Szatrawski Krzysztof. Polecam: Anioły w Ameryce. Gazeta Olsztyńska z dnia 01.06.2005 r. 14. Złonkiewicz Izabela. Niepokojące pytania. Słowo Ludu z dnia 03.06.2005 r. W oparciu o: Marcin Gadziński. Żyjcie w cnocie aż do ślubu. Gazeta Wyborcza z dnia 02.06.2005 r.; autor w swoim artykule szeroko omawia program „abstynencji seksualnej” w Ameryce 11 Artykuł jest streszczeniem publikacji Adama Leszyńskiego : AIDS nie ma. Przekrój z dnia 19.05.2005 r.; przedstawiono go w Raporcie nr 4., s. 8 10 6