1. Globalne wyzwania i program działań na rzecz

KOMISJA
EUROPEJSKA
Strasburg, dnia 22.11.2016 r.
COM(2016) 740 final
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY,
EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU
REGIONÓW
Wniosek
Nowy konsensus europejski w sprawie rozwoju
Nasz świat, nasza godność, nasza przyszłość
{SWD(2016) 387 final}
{SWD(2016) 388 final}
{SWD(2016) 389 final}
PL
PL
Spis treści
WPROWADZENIE .............................................................................................................................. 3
NOWY KONSENSUS EUROPEJSKI W SPRAWIE ROZWOJU „NASZ ŚWIAT, NASZA
GODNOSĆ, NASZA PRZYSZŁOŚĆ” ................................................................................................ 5
1. GLOBALNE WYZWANIA I PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU DO ROKU
2030 ......................................................................................................................................................... 5
1.1. Globalne wyzwania i tendencje .................................................................................................... 5
1.2. Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 ............................................ 6
2. REAKCJA UE ........................................................................................................................................ 8
2.1. Silniejsza i bardziej skuteczna UE w zmieniającym się świecie .................................................. 8
2.2. Zasady i wartości kierujące działaniami UE na rzecz rozwoju. ................................................. 10
3. NASZE WSPÓLNE PRIORYTETY – RAMY DZIAŁAŃ .............................................................................. 11
3.1. Ludzie – rozwój i godność ludzka .............................................................................................. 11
3.2. Planeta – ochrona środowiska, zarządzanie zasobami naturalnymi i przeciwdziałanie zmianie
klimatu ............................................................................................................................................... 14
3.3. Dobrobyt – zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu wzrost gospodarczy oraz
miejsca pracy ..................................................................................................................................... 16
3.4. Pokój – pokojowe społeczeństwa integracyjne, demokracja, skuteczne i odpowiedzialne
instytucje, praworządność i prawa człowieka dla wszystkich ........................................................... 19
4. PARTNERSTWO – UE JAKO SIŁA NAPĘDOWA WDRAŻANIA PROGRAMU DZIAŁAŃ NA RZECZ
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU DO ROKU 2030 ..................................................................................... 23
4.1. Lepsza współpraca ..................................................................................................................... 23
4.2. Wspieranie silniejszych i integracyjnych partnerstw angażujących wiele zainteresowanych stron
........................................................................................................................................................... 25
4.3. Dopasowanie partnerstw na rzecz rozwoju do możliwości i potrzeb ......................................... 26
5. UDOSKONALANIE PODEJŚCIA, ABY ZWIĘKSZYĆ WPŁYW DZIAŁAŃ UE.............................................. 27
5.1. Mobilizowanie i skuteczne wykorzystywanie wszystkich środków wdrażania ......................... 27
5.2. Spójność polityki na rzecz rozwoju ............................................................................................ 29
5.3. Skuteczność współpracy na rzecz rozwoju ................................................................................ 30
6. DZIAŁANIA NASTĘPCZE W ZWIĄZKU Z PODJĘTYMI ZOBOWIĄZANIAMI ............................................. 31
2
WPROWADZENIE
Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 20301 przyjęty przez Organizację
Narodów Zjednoczonych we wrześniu 2015 r. stanowi nowe i ambitne ramy, których celem jest
osiągnięcie zrównoważonego rozwoju i eliminacja ubóstwa. Jego głównym elementem jest zestaw
celów zrównoważonego rozwoju oraz powiązanych z nimi zamierzeń.
UE brała czynny udział w negocjacjach, powinna zatem odgrywać wiodącą rolę we wdrażaniu
programu działań. W tym celu podjęto szereg inicjatyw. W komunikacie Komisji „Kolejne kroki w
kierunku zrównoważonej przyszłości Europy – Europejskie działania na rzecz zrównoważonego
rozwoju”2 przedstawiono, jak istotne dla Europy są cele zrównoważonego rozwoju, oraz wyjaśniono,
w jaki sposób UE przyczynia się do ich osiągnięcia, w tym poprzez swoje działania zewnętrzne. W
globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej3,
przedstawiającej wizję zaangażowania Europy w działania na całym świecie, podkreślono istotną
wagę celów zrównoważonego rozwoju w kontekście działań zewnętrznych UE. Co więcej, niezbędne
jest włączenie programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 do polityki Unii w
dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju, w szczególności poprzez przeprowadzenie przeglądu
wspólnej wizji instytucji UE i państw członkowskich określonej w Konsensusie w sprawie rozwoju4,
który podpisano w 2005 r. i w ramach którego dąży się do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju.
Jeżeli chodzi o politykę w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju, zarówno Unia, jak i jej państwa
członkowskie mają obowiązek szanować zobowiązania i uwzględnić cele, na które wyraziły zgodę w
ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych5. Zgodnie z procedurą zastosowaną w 2005 r.6 w
niniejszym komunikacie Komisji zaproponowano nowy konsensus w sprawie rozwoju. Ma on na celu
dostosowanie działań na rzecz rozwoju do obecnych globalnych wyzwań oraz promowanie wdrożenia
programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 w partnerstwie z krajami
rozwijającymi się przy uwzględnieniu nowych ram określonych przez traktat lizboński. W
Konsensusie odzwierciedlono analizę odpowiedzi udzielonych podczas konsultacji społecznych
online7 prowadzonych od maja do sierpnia 2016 r., pozostałe rozmowy konsultacyjne i zewnętrzne
oraz dalsze prace przygotowawcze w zakresie oceniania8.
Przekształcamy nasz świat: program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, rezolucja
przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 25 września 2015 r. (UNGA A/RES/70/1).
2
Kolejne kroki w kierunku zrównoważonej przyszłości Europy – Europejskie działania na rzecz
zrównoważonego rozwoju, komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu
Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów (COM (2016) 739).
3
Wspólna wizja, wspólne działanie: Silniejsza Europa – Globalna strategia na rzecz polityki zagranicznej i
bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Wysoki Przedstawiciel Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa,
czerwiec 2016 r.
4
Konsensus europejski w sprawie rozwoju, wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw
członkowskich zebranych w Radzie, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej w sprawie polityki
rozwojowej Unii Europejskiej „Konsensus europejski”, podpisane w dniu 20 grudnia 2005 r., opublikowane w
dniu 24 lutego 2006 r. (2006/C 46/01, Dz.U. C 46 s. 1).
5
Art. 208 ust. 2 skonsolidowanej wersji Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (zwanego dalej „TFUE”).
6
Wniosek dotyczący wspólnej deklaracji Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji – Polityka rozwoju Unii
Europejskiej – Konsensus europejski, komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Komitetu
Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów (COM (2005) 311/F1).
7
Streszczenie sprawozdania podsumowujące główne wyniki konsultacji w sprawie nowego konsensusu
europejskiego w sprawie rozwoju, dokument roboczy służb Komisji (SWD (2016) 389)
8
Dokument roboczy służb Komisji oceniający Konsensus europejski w sprawie rozwoju z 2005 r. i towarzyszący
inicjatywie „Wniosek dotyczący nowego konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju” (SWD (2016) 387).
1
3
Ze względu na szeroki zakres polityczny celu, który polega na przyczynieniu się do wdrożenia
programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 w krajach rozwijających się,
najlepszym sposobem na jego osiągnięcie jest poprawa koordynacji polityk UE i jej państw
członkowskich w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju. Celem zaproponowanego nowego
konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju, który jest dostosowany do nowego programu działań,
wspólnej wizji i wspólnych kierunków długoterminowych działań, jest zapewnienie ram wspólnego
podejścia wobec polityki w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju, które będzie stosowane przez UE
i jej państwa członkowskie.
Komisja zwraca się do Rady i Parlamentu o przyjęcie nowego konsensusu w sprawie rozwoju w
formie wspólnego oświadczenia Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w
Radzie, Parlamentu Europejskiego i Komisji.
4
NOWY KONSENSUS EUROPEJSKI W SPRAWIE ROZWOJU
„NASZ ŚWIAT, NASZA GODNOSĆ, NASZA PRZYSZŁOŚĆ”
WYZWANIA I PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
DO ROKU 2030
1. GLOBALNE
1.1. Globalne wyzwania i tendencje
1. Od przyjęcia w 2005 r. ostatniego Konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju9 świat
zmienił się w znacznym stopniu zarówno pod względem szans, jak i ryzyka. Kwestie społeczne i
gospodarcze są ze sobą coraz bardziej powiązane, co otwiera nowe perspektywy w odniesieniu do
wspólnego postępu, często uniemożliwiając jednak proste rozwiązanie problemów. Odnotowano
istotne zmiany demograficzne w połączeniu ze zmianami gospodarczymi, społecznymi i
środowiskowymi. Liczba ludności na świecie wzrasta o około 80 mln każdego roku, a w 2050 r. 70 %
światowej populacji będzie żyło w miastach. Chociaż odnotowuje się spowolnienie ogólnego
wskaźnika wzrostu, według prognoz światowa populacja wzrośnie w latach 2015–2050 o 2,4 mld
ludzi, z czego około 1,3 mld będzie mieszkańcami Afryki. Zaspokojenie potrzeb młodych osób w
zakresie edukacji i zatrudnienia będzie stanowić wyzwanie.
2. Poziom i struktura geograficzna ubóstwa i nierówności zmieniły się, a kraje rozwijające się
stają się coraz bardziej zróżnicowane. Milenijne cele rozwoju odegrały kluczową rolę w kierowaniu
niespotykanym dotychczas postępem w zakresie rozwoju. Od 2005 r. ponad pół miliarda ludzi,
głównie w Azji Wschodniej, wyszło z sytuacji skrajnego ubóstwa i głodu. W skrajnym ubóstwie żyje
mniej niż 10 % światowej populacji. Nadal jednak istnieją wyzwania. Do 2030 r. głównym ogniskiem
światowego ubóstwa staną się państwa niestabilne i ogarnięte konfliktami oraz kraje Afryki
Subsaharyjskiej, chociaż w niektórych krajach o średnich dochodach utrzymywać się będą istotne
obszary objęte ubóstwem. Dotarcie do osób ubogich w tak rozbieżnych sytuacjach wymaga
zróżnicowanego podejścia. Nierówność wewnątrz krajów jest coraz poważniejszym zagrożeniem dla
rozwoju i stabilności. Ponad 70 % światowej populacji żyje w państwach, w których przez ostatnie
dwadzieścia lat rosły nierówności. Niespełnionym postulatem pozostaje prawdziwe równouprawnienie
płci.
3. Budowanie odporności i zrównoważoności jest konieczne, aby wypracować długotrwałe
rozwiązania złożonych wyzwań globalnych. Ubóstwo zwiększa podatność na zagrożenia, a wysoka
podatność na zagrożenia powoduje pogorszenie przewlekłych skutków ubóstwa. Skrajne i przewlekłe
ubóstwo oraz strukturalne i nawracające sytuacje kryzysowe stanowią źródło nadzwyczajnych sytuacji
humanitarnych i hamują rozwój całych społeczności. Długotrwałe sytuacje kryzysowe i konflikty
stanowią wielkie obciążenie zasobów krajowych i międzynarodowych oraz utrudniają egzekwowanie
praw człowieka. Liczba uchodźców i wysiedleńców jest najwyższa od czasów drugiej wojny
światowej i wynosi 65 mln osób. Pojawiające się zagrożenia dla światowego zdrowia publicznego
stanowią wyzwanie dla osiągnięć w rozwoju. Po kryzysie finansowym wzrost gospodarczy nabiera
rozpędu, ale nie osiągnął poziomu sprzed kryzysu. Niedociągnięcia w zakresie rządzenia, demokracji,
praw człowieka i praworządności, takie jak korupcja i problemy z bezpieczeństwem, a także coraz
Konsensus europejski w sprawie rozwoju, wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw
członkowskich zebranych w Radzie, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej w sprawie polityki
rozwojowej Unii Europejskiej „Konsensus europejski”, podpisane w dniu 20 grudnia 2005 r., opublikowane w
dniu 24 lutego 2006 r. (2006/C 46/01, Dz.U. C 46 s. 1).
9
5
mniejsze możliwości zaangażowania społeczeństwa i tworzenia społeczeństwa obywatelskiego
stanowią fundamentalne wyzwanie dla skuteczności działań podejmowanych na rzecz rozwoju.
4. Globalne dobra publiczne są obciążone. Świat w dalszym ciągu musi stawiać czoła
uporczywym problemom środowiskowym, w szczególności zmianie klimatu, która zagraża
osiągnięciom rozwoju i w nieproporcjonalny sposób dotyka ludzi ubogich. Dostęp do trwałych i
przystępnych cenowo usług energetycznych, w szczególności w Afryce Subsaharyjskiej, jest
ograniczony i stanowi krytyczne wyzwanie dla wzrostu gospodarczego i industrializacji na tym
kontynencie. Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych stanowi około 25 % światowej produkcji,
chociaż jej udział w rynku i w inwestycjach wzrasta. Zrównoważone rolnictwo i zrównoważone
systemy żywnościowe, w tym zrównoważone rybołówstwo, będą musiały zaspokoić potrzeby rosnącej
światowej populacji przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony środowiska. W następnych
dziesięcioleciach znacznie zwiększy się zapotrzebowanie na wodę i deficyt tego zasobu; będzie to
główne wyzwanie w kontekście dostosowania się do skutków zmiany klimatu. Coraz bardziej
obciążane są oceany. Zagrożony jest dostęp do skąpych zasobów naturalnych ze względu na ich
uszczuplenie i niezrównoważone zarządzanie, co powoduje konieczność wsparcia procesu
przekształcenia gospodarki w gospodarkę o bardziej zamkniętym obiegu opartą na efektywnym
użytkowaniu zasobów.
5. Obszar działań na rzecz rozwoju powiększa się, obejmując coraz więcej nowych podmiotów
i innowacyjnych rozwiązań. Sektor prywatny w coraz większym stopniu odgrywa rolę kluczowego
partnera we wspieraniu bardziej zrównoważonych modeli rozwoju. Łączenie zasobów publicznych i
prywatnych w celu pobudzenia większych inwestycji umożliwia zintensyfikowanie zaangażowania
również w wymagających środowiskach. Dostosowanie światowych zasobów i inwestycji jest
konieczne, aby osiągnąć zrównoważony rozwój. Technologie informacyjno-komunikacyjne, a także
odporne i skuteczne sieci infrastruktury oferują istotne możliwości rozwoju w wielu sektorach.
6. W globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej10
wezwano do działań mających zapewnić, aby Unia była wiarygodna, reaktywna i zjednoczona.
Konsensus w sprawie rozwoju jest kluczowym elementem zaangażowania Unii Europejskiej (UE) w
działania na całym świecie i jej odpowiedzi na światowe wyzwania.
1.2. Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030
7. Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 przyjęty przez
Organizację Narodów Zjednoczonych we wrześniu 2015 r.11 stanowi wyczerpującą odpowiedź
na wspomniane wyzwania i tendencje, która została przyjęta przez społeczność
międzynarodową. Przekształcenie milenijnych celów rozwoju w cele zrównoważonego rozwoju
odzwierciedla zmianę podejścia wobec światowego rozwoju, opartego na wspólnych celach,
samodzielności, wspólnych interesach i podziale odpowiedzialności między poszczególne państwa na
wszystkich etapach rozwoju. Cele zrównoważonego rozwoju odzwierciedlają wizję opartą na
Wspólna wizja, wspólne działanie: Silniejsza Europa – Globalna strategia na rzecz polityki zagranicznej i
bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Wysoki Przedstawiciel Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa,
czerwiec 2016 r.; zob. konkluzje Rady w sprawie globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i
bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Rada Unii Europejskiej, dnia 17 października 2016 r. (13202/16).
11
Przekształcamy nasz świat: program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, rezolucja
przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 25 września 2015 r. (UNGA A/RES/70/1).
10
6
powszechnych prawach człowieka w pełni zgodnych z wartościami UE i umożliwiają promocję
doświadczenia UE w dziedzinie zrównoważonego rozwoju.
8. Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 ma charakter
uniwersalny i ma zastosowanie do wszystkich państw. Wszystkie państwa wspólnie stawiają czoła
wspomnianym wyzwaniom i muszą wykorzystać wszelkie dostępne środki, aby im sprostać. Program
działań musi być wdrożony jako całość, a nie wybiórczo. Podstawą wdrażania programu musi być
oparty na zasadach światowy porządek, którego kluczową zasadą jest multilateralizm, a jego trzonem
– Organizacja Narodów Zjednoczonych.
9. W programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, u podstaw którego
leżą cele zrównoważonego rozwoju, określono kompleksową wizję potrzeb, które należy
zaspokoić, aby zlikwidować ubóstwo i wesprzeć zrównoważony rozwój. W programie
uwzględniono na równi trzy płaszczyzny zrównoważonego rozwoju, zawarto kluczowe kwestie w
zakresie rządzenia i pokojowych społeczeństw integracyjnych oraz uznano istotne wzajemne
powiązania między celami programu.
10. W planie działania z Addis Abeby12, który jest integralną częścią programu działań na rzecz
zrównoważonego rozwoju do roku 2030, określono nowy paradygmat wdrażania za pomocą
środków finansowych i niefinansowych, kładący główny nacisk na działania krajowe i stabilne
polityki. Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 oraz plan działania z
Addis Abeby określają, co należy zrobić – poprzez politykę obejmującą globalne partnerstwo i środki
finansowe – aby osiągnąć cele zrównoważonego rozwoju. Innym uzupełnieniem wspomnianego
programu są ramy z Sendai13 dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych i porozumienie
klimatyczne z Paryża, które zapewnia wiążące ramy obejmujące uniwersalne zobowiązania.
11. UE i jej państwa członkowskie muszą zareagować na obecne globalne wyzwania i szanse w
świetle programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, który pomogły
ukształtować. Ten Konsensus w sprawie rozwoju jest kluczowym elementem ogólnej reakcji.
Instytucje europejskie będą współpracować, aby wcielić go w życie, jednocześnie zachowując swoje
odrębne role i kompetencje instytucjonalne. Jeżeli chodzi o politykę w dziedzinie współpracy na rzecz
rozwoju, działania podjęte przez UE i jej państwa członkowskie wzajemnie się wzmacniają i muszą
być koordynowane w celu zwiększenia ich komplementarności i skuteczności14. Biorąc pod uwagę
fakt, że Unia i jej państwa członkowskie muszą przestrzegać zobowiązań i uwzględniać cele, na które
wyraziły zgodę w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych15, celem nowego konsensusu
europejskiego w sprawie rozwoju jest zapewnienie ram wspólnego podejścia do polityki w dziedzinie
współpracy na rzecz rozwoju, które będzie stosowane przez UE i jej państwa członkowskie. Ma on
zatem zastosowanie do Unii Europejskiej i państw członkowskich.
Plan działania z Addis Abeby przyjęty na trzeciej Międzynarodowej Konferencji w sprawie Finansowania
Rozwoju, rezolucja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w dniu 27 lipca
2015 r. (UNGA A/RES/69/313).
13
Ramy z Sendai dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych w latach 2015–2030, rezolucja przyjęta
przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w dniu 23 czerwca 2015 r. (UNGA
A/RES/69/283).
14
Art. 210 ust. 1 TFUE.
15
Art. 208 ust. 2 TFUE.
12
7
2. REAKCJA UE
2.1. Silniejsza i bardziej skuteczna UE w zmieniającym się świecie
12. UE i jej państwa członkowskie są bardzo zaangażowane we wdrażanie programu działań,
aby osiągnąć zrównoważony rozwój na jego trzech płaszczyznach – gospodarczej, społecznej i
środowiskowej – w wyważony i zintegrowany sposób. Do osiągnięcia tego celu przyczynia się w
sposób spójny wiele polityk UE, w których uczestniczy szereg różnych podmiotów. Przyczyniając się
do realizacji celów programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, UE będzie
działać na rzecz silniejszej, bardziej zrównoważonej, sprzyjającej włączeniu społecznemu i zamożnej
Europy, jak określono w komunikacie Komisji „Kolejne kroki w kierunku zrównoważonej przyszłości
Europy – Europejskie działania na rzecz zrównoważonego rozwoju”16. Wdrożenie programu będzie
ściśle skoordynowane z wdrożeniem porozumienia klimatycznego z Paryża17 oraz innych zobowiązań
międzynarodowych, biorąc pod uwagę ich istotne wzajemne powiązania.
13. Działania zewnętrzne UE będą bardzo istotne dla pomyślnego zakończenia procesu
wdrożenia programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 na całym świecie.
Sama UE również uległa zmianom w ostatnich latach. W związku z nową konfiguracją instytucjonalną
i nowymi instrumentami politycznymi wynikającymi z traktatu lizbońskiego UE jest dzisiaj lepiej
wyposażona, aby reagować na pojawiające się globalne wyzwania i szanse. W globalnej strategii na
rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej przedstawiono wizję zaangażowania
Europy w działania na szczeblu światowym, włączając w to jej główne obszary zainteresowania i
priorytety, poprzez szereg polityk, w tym politykę rozwoju. W strategii tej podkreślono istotną rolę
programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, który może wywołać potrzebne
zmiany z korzyścią dla unijnych wartości i celów działań zewnętrznych UE.
14. W ramach polityki rozwoju realizowane są cele działań zewnętrznych UE. Jednym z tych
celów jest cel określony w art. 21 ust. 2 lit. d) Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), który przewiduje
wspieranie trwałego rozwoju gospodarczego i społecznego oraz środowiskowego krajów
rozwijających się, przyjmując za nadrzędny cel likwidację ubóstwa, jak określono w art. 208 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Zgodnie z celami określonymi w art. 21 ust. 2 TUE,
polityka rozwoju przyczynia się również do m.in.: wspierania demokracji, praworządności i praw
człowieka; utrzymania pokoju i zapobiegania konfliktom; poprawy stanu środowiska i
zrównoważonego zarządzania światowymi zasobami naturalnymi; oraz wspierania systemu
międzynarodowego opartego na silniejszej współpracy wielostronnej i na dobrych rządach na
poziomie światowym. W związku z tym konsensus przyczyni się również do spełnienia wymogu
zapewnienia wewnętrznej spójności poszczególnych obszarów działań zewnętrznych UE oraz
zapewnienia ich spójności z innymi politykami Unii18.
15. Polityka rozwoju jest istotną częścią szeregu polityk UE, których celem jest uporanie się z
globalnymi wyzwaniami, współzależnościami i budowanie lepszego świata. Aby uzyskać
skuteczniejsze wyniki, w dalszym ciągu będzie się prowadzić koordynację polityki rozwoju z innymi
politykami UE, obejmującymi pomoc humanitarną, handel i integrację regionalną, zmienioną
Kolejne kroki w kierunku zrównoważonej przyszłości Europy – Europejskie działania na rzecz
zrównoważonego rozwoju, komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu
Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów (COM (2016) 739).
17
Przyjęcie porozumienia paryskiego, 12 grudnia 2015 r. (FCCC/CP/2015/L.9 Rev.1).
18
Art. 21 ust. 3 wersji skonsolidowanej Traktatu o Unii Europejskiej (zwanego dalej „TUE”).
16
8
europejską politykę sąsiedztwa19, zdrowie, ochronę środowiska, energię, rolnictwo, rybołówstwo,
migrację oraz naukę, technologię i innowacyjność. Współpraca na rzecz rozwoju uwzględnia niektóre
pierwotne przyczyny braku bezpieczeństwa, konfliktów, złożonych sytuacji kryzysowych oraz
przepływów uchodźców, wysiedleńców i nielegalnych migrantów. Zrównoważony rozwój i eliminacja
ubóstwa mają kluczowe znaczenie dla sprostania globalnym wyzwaniom w perspektywie
długoterminowej.
16. Ten konsensus przyczyni się do spełnienia priorytetów działań zewnętrznych UE,
określonych dokładniej w globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
Unii Europejskiej, w tym poprzez wsparcie odporności na wszystkich szczeblach i promowanie
wspólnego dobrobytu. Cele zrównoważonego rozwoju będą wspólną płaszczyzną wszystkich prac
dotyczących wdrożenia globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii
Europejskiej20. Dalsze działania na rzecz odporności w tym kontekście będą odnosić się do zdolności
państw i społeczeństw do przeprowadzania reform, dzięki którym będą mogły poradzić sobie z
wewnętrznymi i zewnętrznymi sytuacjami kryzysowymi i osiągnąć stan sprzed tych sytuacji.
Działania te będą również odzwierciedlać fakt, że tak samo jak cele zrównoważonego rozwoju
odporność jest szerokim pojęciem obejmującym każdą osobę oddzielnie i społeczeństwo jako całość21
oraz że wymaga ona wzmocnienia zdolności do radzenia sobie z podatnością na ryzyko, które wynika
m.in. z warunków społeczno-gospodarczych, środowiska oraz zmiany klimatu, klęsk żywiołowych i
konfliktów. W ten sposób wspomniane działania odniosą się do kluczowych czynników
powodujących niestabilność, która dotyka najsłabsze grupy społeczne.
17. UE jest dobrze przygotowana, aby pełnić swoją rolę. Czerpie wielką siłę ze swojej
solidarności politycznej i społecznej oraz jest istotnym partnerem gospodarczym i handlowym państw
z całego świata. Zaznacza istotną obecność na świecie poprzez rozbudowane sieci dyplomatyczne, w
tym w krajach po zakończeniu konfliktu i państwach niestabilnych. UE jest światowym źródłem
polityk i najlepszych praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju w różnych dziedzinach. Ma
wieloletnie doświadczenie we współpracy na rzecz rozwoju przy wykorzystaniu wielu instrumentów i
kanałów. Odgrywa również przewodnią rolę w ochronie globalnych dóbr publicznych.
18. Najważniejszym czynnikiem, dzięki któremu można osiągnąć te wspólne cele i w
największym stopniu przyczynić się do realizacji programu działań na rzecz zrównoważonego
rozwoju do roku 2030, jest działanie w jedności jako UE. UE i jej państwa członkowskie
zobowiązują się zatem do lepszej współpracy. W globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i
bezpieczeństwa Unii Europejskiej uznano, że konieczna jest większa spójność między państwami
członkowskimi a instytucjami UE oraz między wewnętrznym i zewnętrznym wymiarem unijnych
polityk. Spójne i konsekwentne zaangażowanie przyczyni się do zwiększenia wiarygodności,
legitymacji, wartości dodanej, wpływu i pozytywnych skutków na świecie. UE i jej państwa
członkowskie muszą być zjednoczone w swojej różnorodności, korzystając z rozmaitości doświadczeń
i podejść oraz pamiętając o swojej przewadze komparatywnej.
Przegląd Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady,
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, 18 listopada 2015 r. (JOIN (2015)
50).
20
Zob. konkluzje Rady w sprawie globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii
Europejskiej (pkt 5), Rada Unii Europejskiej, 17 października 2016 r. (13202/16).
21
„Odporność państw i społeczeństw na wschód i na południe od UE” (sekcja 3.2) w dokumencie Wspólna
wizja, wspólne działanie: Silniejsza Europa – Globalna strategia na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
Unii Europejskiej, Wysoki Przedstawiciel Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, czerwiec 2016 r.
19
9
2.2. Zasady i wartości kierujące działaniami UE na rzecz rozwoju.
19. Konsensus jest zarządzany zgodnie z zasadami działań zewnętrznych UE określonymi w art.
21 ust. 1 TUE, które UE chce rozpowszechnić w innych częściach świata: są to zasady demokracji,
praworządności, powszechności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności,
poszanowania godności ludzkiej, zasady równości i solidarności oraz poszanowanie zasad Karty
Narodów Zjednoczonych oraz prawa międzynarodowego. Te powszechne wartości stanowią trzon
programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030.
20. UE i jej państwa członkowskie wdrożą oparte na prawach podejście wobec współpracy na
rzecz rozwoju22. Podejście to będzie obejmować wszystkie prawa człowieka i będzie promować
włączenie społeczne i uczestnictwo; niedyskryminację; równość i sprawiedliwość; przejrzystość i
rozliczalność. To podejście będzie w dalszym ciągu odgrywać kluczową rolę, zapewniając, by w
ramach programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 nikt nie został pominięty,
bez względu na to, gdzie mieszka, jakie jest jego pochodzenie etniczne, płeć, wiek, sprawność, religia
lub przekonania, orientacja seksualna, status imigracyjny lub inny status. Podejście to jest w pełni
zgodne z najważniejszym celem polityki UE na rzecz rozwoju, którym jest ograniczenie, a w dłuższej
perspektywie –wyeliminowanie ubóstwa. Obejmuje ono zwalczenie wielu rodzajów dyskryminacji, z
jakimi spotykają się osoby wymagające szczególnego traktowania.
21. Równouprawnienie płci jest jedną z najważniejszych wartości UE i zostało ujęte w jej
ramach prawnych i politycznych. Jest ono niezbędne do osiągnięcia celów zrównoważonego
rozwoju i przewija się we wszystkich elementach programu działań na rzecz zrównoważonego
rozwoju do roku 2030. UE i jej państwa członkowskie będą promować prawa kobiet,
równouprawnienie płci, a także wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt oraz ich ochronę jako kwestie
priorytetowe we wszystkich obszarach działania.
Równouprawnienie płci
Kobiety i dziewczęta w dalszym ciągu pozbawiane są praw, zasobów i prawa do głosu. Rzadziej niż mężczyźni kształcą się,
szkolą lub wykonują płatną pracę.. Normy społeczne i dyskryminacyjne ramy prawne mogą w znacznym stopniu ograniczyć
kontrolę dziewcząt i kobiet nad decyzjami, które mają wpływ na ich życie. Różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn są
jeszcze większe, gdy nakładają się na nie inne formy wykluczenia, wynikające m.in. z niepełnosprawności, wieku,
pochodzenia etnicznego, orientacji seksualnej lub odizolowania geograficznego. Równouprawnienie płci ma pozytywny
wpływ na postęp w zakresie demokracji, praw człowieka, zdrowia, edukacji, wzrostu gospodarczego i rozwiązywania
konfliktów, a działania na rzecz równouprawnienia płci muszą zostać włączone do głównego nurtu wszystkich istotnych
polityk.
UE jest światowym liderem promującym równouprawnienie płci oraz wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt w
ramach jej stosunków zewnętrznych, w szczególności poprzez wszechstronny i ukierunkowany na wyniki Unijny plan
działania w sprawie równości płci oraz wzmocnienia pozycji kobiet w kontekście współpracy na rzecz rozwoju na lata 2016–
202023. W ramach wkładu w program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 UE i jej państwa
członkowskie przełożą wspomniane polityczne podejście do kwestii płci na konkretne działania, aby wzmocnić pozycję
Konkluzje Rady w sprawie podejścia do współpracy na rzecz rozwoju, które jest oparte na prawach i obejmuje
wszystkie prawa człowieka, Rada Unii Europejskiej, posiedzenie Rady do Spraw Zagranicznych (Rozwój), 19
maja 2014 r.
23
Konkluzje Rady dotyczące planu działania w sprawie równości płci oraz wzmocnienia pozycji kobiet w
kontekście współpracy na rzecz rozwoju na lata 2016–2020, Rada Unii Europejskiej, 26 października 2015 r.
(13201/15).
22
10
kobiet i dziewcząt, w tym poprzez zwalczanie skierowanej przeciwko nim dyskryminacji i agresji. Działania te będą
obejmować: promowanie praw gospodarczych i społecznych kobiet i dziewcząt oraz wzmocnienie ich pozycji; wzmocnienie
ich głosu; zapewnienie ich integralności fizycznej i fizycznej; zmianę kultury instytucjonalnej UE i państw członkowskich,
aby spełniano zobowiązania.
3. NASZE WSPÓLNE PRIORYTETY – RAMY DZIAŁAŃ
22. Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 ma wiele wzajemnych
powiązań. Jego wdrożenie wymaga zastosowania wszechstronnych krajowych strategii na rzecz
zrównoważonego rozwoju, które w wyważony sposób łączą gospodarczy, społeczny i środowiskowy
wymiar zrównoważonego rozwoju. Działania podjęte w celu realizacji jednego priorytetu mają wpływ
na inne obszary, a niektóre wyzwania, takie jak zrównoważoność czy nierówności, dotyczą wszystkich
elementów programu działań. Uznając, że konieczne jest uwzględnienie tych wzajemnych powiązań w
planowaniu i wdrażaniu współpracy na rzecz rozwoju, UE i jej państwa członkowskie zwrócą
szczególną uwagę na zintegrowane działania, które mogą przynieść dodatkowe korzyści i przyczynić
się do osiągnięcia wielu celów w spójny sposób, dając pierwszeństwo kluczowym czynnikom
sprawczym o horyzontalnym potencjale transformacyjnym, takim jak równouprawnienie płci,
młodzież, inwestycje, zrównoważona energia, migracja i mobilność.
23. W tym kontekście działania UE i jej państw członkowskich na rzecz rozwoju zostaną
zorganizowane wokół priorytetów, które stanowią ramy programu działań na rzecz
zrównoważonego rozwoju do roku 2030: ludzi, planety, dobrobytu, pokoju i partnerstwa.
3.1. Ludzie – rozwój i godność ludzka
24. Eliminacja ubóstwa we wszystkich jego wymiarach, uporanie się z dyskryminacją i
nierównością oraz zapewnienie, by nikt nie został pominięty, pozostanie głównym elementem
polityki UE w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju dzięki nowemu ważnemu impulsowi, jaki
nadaje tym celom program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030. Postęp w tych
dziedzinach będzie stanowić silniejszą podstawę zrównoważonego rozwoju.
25. W celach zrównoważonego rozwoju podkreślono obszary, w których konieczny jest stały
postęp, aby zapewnić rozwój i godność ludzką. UE i jej państwa członkowskie będą dążyć do tego,
aby w ramach zdrowego środowiska wyeliminować głód oraz zapewnić powszechną opiekę
zdrowotną, powszechny dostęp do edukacji i kształcenia wysokiej jakości, właściwą i trwałą ochronę
socjalną oraz godną pracę dla wszystkich. Będą wspierać partnerów w wypełnianiu ich obowiązku,
który polega na wzmacnianiu ich krajowych polityk i rządów, aby w zrównoważony sposób
świadczyć podstawowe usługi. Położą duży nacisk na ochronę osób w największym stopniu
wymagających szczególnego traktowania.
26. UE i jej państwa członkowskie będą pracować, aby zapewnić wszystkim dostęp do
przystępnej cenowo, bezpiecznej, wystarczającej i bogatej w składniki odżywcze żywności.
Podejmą większe wysiłki, aby wyeliminować głód, zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe i żywienie
oraz zwiększyć odporność osób najbardziej wymagających szczególnego traktowania, szczególnie w
państwach borykających się z nawracającymi sytuacjami kryzysowymi. Będą w dalszym ciągu
podejmować działania, aby odnieść się do wszystkich form niewłaściwego żywienia, zwalczając
niedożywienie oraz zahamowanie rozwoju u dzieci i wyniszczenie ich organizmów.
11
27. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać najuboższe społeczności poprzez poprawę
dostępu wszystkich osób do ziemi, żywności, wody oraz czystej, przystępnej cenowo energii bez
szkodliwego wpływu na środowisko. Bezpieczna woda pitna i usługi sanitarne są podstawową usługą
i warunkiem zdrowia, rozwoju gospodarczego i produktywności. Są również szczególnie wrażliwe na
degradację środowiska, w tym na zmianę klimatu. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać
zrównoważone i zintegrowane zarządzanie wodą poprzez zastosowanie bardziej strategicznego
podejścia do rozwoju regionalnego i integracji. Będą promować zrównoważony rozwój miast, aby
ulepszać usługi, dostępność i jakość życia szybko rosnących populacji miejskich, wypracowując
jednocześnie silniejsze powiązania między obszarami wiejskimi a miejskimi.
28. Lepsze zdrowie jest podwaliną godności ludzkiej i światowego dobrobytu. UE i jej państwa
członkowskie będą prowadzić dalsze działania na rzecz wzmocnienia systemów zdrowia,
zapobiegania chorobom zakaźnym, takim jak HIV/AIDS, gruźlica, malaria i wirusowe zapalenie
wątroby, oraz zwalczania tych chorób, wsparcia w celu zabezpieczenia przystępnych cenowo leków i
szczepionek dla wszystkich oraz uporania się ze światowymi zagrożeniami dla zdrowia, takimi jak
oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe. Ograniczą śmiertelność i poziom niedożywienia wśród
dzieci i matek, będą działać na rzecz zdrowia psychicznego i zajmą się problemem coraz większego
obciążenia, jakie stanowią choroby niezakaźne w krajach partnerskich.
29. Zapewnianie dostępu do wysokiej jakości edukacji dla wszystkich jest warunkiem
długotrwałego rozwoju. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać uczenie się przez całe życie
sprzyjające włączeniu społecznemu i równy dostęp do edukacji na wszystkich poziomach –
wczesnego dzieciństwa, szkolnictwa podstawowego, średniego i wyższego, szkolenia technicznego i
zawodowego oraz kształcenia ustawicznego, kładąc szczególny nacisk na szanse w zakresie edukacji i
szkolenia dla dziewcząt i kobiet. Podejmą większe wysiłki w celu zapewnienia, by każdy posiadał
wiedzę, umiejętności, możliwości i prawa, których potrzebuje, aby cieszyć się godnym życiem, w
pełni angażować się w życie społeczne jako odpowiedzialny i produktywny dorosły, a także by
przyczyniać się do dobrobytu społecznego i gospodarczego swoich społeczności oraz do promocji
kultury i dostępu do niej.
Młodzież
Potrzeby i cele młodych ludzi wymagają szczególnej uwagi. Przewiduje się, że do 2030 r. liczba młodych osób w wieku 15–
24 lat na całym świecie wzrośnie o 7 %, osiągając prawie 1,3 mld, z czego większość będzie żyć w krajach rozwijających się,
w szczególności w takich regionach jak Afryka i Azja Południowa, gdzie mediana wieku jest poniżej światowego poziomu.
Główne wyzwanie będzie w dalszym ciągu polegać na stworzeniu wystarczającej liczby dobrej jakości miejsc pracy dla
młodych ludzi. Młodzi ludzie są szczególnie podatni na zagrożenia w sytuacjach gwałtownego konfliktu, przestępczości
zorganizowanej i nielegalnego handlu. Konieczne są ukierunkowane polityki i właściwe inwestycje, aby promować prawa
młodych ludzi i ułatwiać ich udział w życiu społecznym, obywatelskim i gospodarczym oraz aby zapewnić ich pełne
uczestnictwo w sprzyjającym włączeniu społecznemu wzroście gospodarczym i zrównoważonym rozwoju. Aby zapewnić
zrównoważony postęp i włączenie społeczne, młode osoby muszą również uczestniczyć w procesach demokratycznych i
przyjmować role przywódcze.
Afryka Subsaharyjska musi stawić czoła szczególnemu wyzwaniu – aby rynek pracy wchłonął wszystkie nowe osoby, aż do
2035 r. będzie musiało tam powstawać około 18 mln miejsc pracy rocznie. UE i jej państwa członkowskie zwiększą nacisk
na zaspokajanie potrzeb młodych osób i poprawę ich perspektyw, mając na celu w szczególności intensyfikację
wysokiej jakości zatrudnienia i przedsiębiorczości, które będą wspierane poprzez skuteczną edukację, szkolenie zawodowe,
rozwój umiejętności oraz dostęp do technologii i usług cyfrowych. UE będzie również dążyć do wzmocnienia pozycji
młodych osób i zwiększenia ich udziału w lokalnych gospodarkach, społeczeństwach i procesach decyzyjnych oraz w
kierowaniu sprawami publicznymi. Celem powyższych działań będzie również wykorzystanie dywidendy demograficznej
młodych osób i możliwości w zakresie innowacyjności cyfrowej oraz oferowanie młodzieży szans na większą mobilność i
korzyści z postępu technologicznego.
12
30. Wzrost gospodarczy jest trwalszy i przynosi większe korzyści najuboższym, jeżeli sprzyja
włączeniu społecznemu. UE i jej państwa członkowskie podejmą działania, aby zmniejszyć
nierówność wyników i szans. W ten sposób zapewnią bezpośrednie wsparcie najuboższym grupom
społecznym i pomogą również w promowaniu trwałego wzrostu w większym stopniu sprzyjającego
włączeniu społecznemu, który nie będzie zagrażać przyszłym pokoleniom. Aby rozwiązać problem
nierówności gospodarczych i społecznych, UE i jej państwa członkowskie wesprą krajowe ścieżki
rozwoju, które maksymalizują pozytywne wpływy i skutki dla społeczeństwa i w ramach których
zwrócono należytą uwagę na lepszy podział korzyści wynikających ze wzrostu gospodarczego,
tworzenia dostatku i godnych miejsc pracy, a także korzyści wynikających z lepszego dostępu do
czynników produkcji, takich jak ziemia czy środki finansowe. Będą pracować z krajami partnerskimi,
aby promować opodatkowanie progresywne i redystrybucyjne polityki wydatków publicznych, które
wspierają dostęp do podstawowych usług wysokiej jakości dla wszystkich, w szczególności do
wysokiej jakości edukacji, usług medycznych i usług sanitarnych. Będą również wspierać skuteczne,
trwałe i dostępne dla wszystkich systemy zabezpieczenia społecznego, aby zapewnić podstawowy
dochód, zapobiec ponownemu popadaniu w skrajne ubóstwo i budować odporność. Ocenią
uwarunkowania i tendencje w zakresie nierówności gospodarczych i społecznych oraz ulepszą swoje
narzędzia i podejścia, aby miały one większą skuteczność w walce z nierównością, w tym poprzez
włączenie kwestii ograniczenia nierówności do głównego nurtu działań. Będą promować prawa osób
niepełnosprawnych i podejmą pracę na rzecz ich uczestnictwa na równych warunkach.
31. UE i jej państwa członkowskie będą energicznie promować ochronę i egzekwowanie praw
kobiet i dziewcząt. Będą dążyć do spełnienia zobowiązań przewidzianych w Konwencji w sprawie
likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet. Utrzymują zobowiązanie na rzecz promocji, ochrony
i egzekwowania wszystkich praw człowieka oraz na rzecz pełnego i skutecznego wdrożenia
postanowień pekińskiej platformy działania, kairskiego programu działania, Międzynarodowej
Konferencji na temat Ludności i Rozwoju oraz wyników ich konferencji przeglądowych, a także
utrzymują zobowiązanie na rzecz praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego w tym kontekście.
32. UE i jej państwa członkowskie w większym stopniu skupią się na eliminacji ubóstwa w
bardzo ubogich, niestabilnych lub objętych konfliktem państwach, w których w dającej się
przewidzieć przyszłości zasoby krajowe nie będą wystarczające, aby zapewnić podstawowe usługi
społeczne dla wszystkich; nadal konieczne jest położenie większego nacisku na rozwój społeczny.
33. UE i jej państwa członkowskie wzmocnią odporność, zwłaszcza ludności wymagającej
szczególnego traktowania, w obliczu wstrząsów środowiskowych i gospodarczych, klęsk
żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka oraz światowych zagrożeń zdrowia.
Będą systematycznie włączać do swoich działań cel, zgodnie z którym poszczególne osoby,
społeczności i państwa powinny być w stanie w lepszy sposób przygotować się na napięcia i wstrząsy,
przetrwać je, dostosowywać się do nich i zapewnić szybką odbudową po takich wydarzeniach, bez
uszczerbku dla długoterminowych perspektyw rozwoju24. Będzie to się wiązać ze ściślejszą
współpracą i działaniami uzupełniającymi podejmowanymi przez podmioty działające na rzecz
rozwoju i podmioty udzielające pomocy humanitarnej w oparciu o wspólną analizę ryzyka i ocenę
podatności na zagrożenia. W czasie długotrwałych sytuacji kryzysowych UE i jej państwa
Podejście UE do kwestii odporności: wyciąganie wniosków z kryzysu bezpieczeństwa żywnościowego,
komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 października 2012 r. (COM (2012) 586);
konkluzje Rady w sprawie podejścia UE do kwestii odporności, Rada Unii Europejskiej, 3241. posiedzenie Rady
do Spraw Zagranicznych, 28 maja 2013 r.
24
13
członkowskie będą chronić struktury społeczne w perspektywie długoterminowej, w spójny sposób
zapewniać pomoc humanitarną i rozwojową oraz uwzględniać długoterminowych wysiedleńców w
szerszym planowaniu rozwoju, uwzględniając dostęp do edukacji i godnej pracy.
34. UE i jej państwa członkowskie będą promować odporność długoterminowych i
przymusowych wysiedleńców oraz ich włączenie w życie gospodarcze i społeczne państw
przyjmujących, uznając, że możliwości wysiedleńców są istotnym mobilnym aktywem, niezbędnym
dla ich odporności i do odbudowania ich życia. UE i jej państwa członkowskie będą stosować
podejście oparte na prawach, zwracając szczególną uwagę na małoletnich pod opieką i pozbawionych
opieki oraz inne osoby, które w największym stopniu wymagają szczególnego traktowania.
3.2. Planeta – ochrona środowiska, zarządzanie zasobami naturalnymi i
przeciwdziałanie zmianie klimatu
35. Zrównoważenie środowiskowe, w tym stabilny klimat, są niezbędne dla zrównoważonego
rozwoju i eliminacji ubóstwa, szczególnie jeżeli chodzi o najuboższe grupy społeczne. Dobrostan
człowieka i odporność społeczeństw są uzależnione od zdrowych ekosystemów i sprawnie
funkcjonującego środowiska. Degradacja środowiska, w tym zmiana klimatu, mogą zniwelować
pozytywne skutki postępu gospodarczego, zagrozić pokojowi i stabilności oraz spowodować migracje
na dużą skalę. W uzupełnieniu do ukierunkowanych działań we wszystkich sektorach współpracy na
rzecz rozwoju należy uwzględnić kwestie środowiskowe, w tym poprzez podejmowanie działań
zapobiegawczych. Istotne dla powodzenia działań będą również: odpowiedzialny sektor prywatny i
stosowanie zasady „zanieczyszczający płaci". UE i jej państwa członkowskie będą promować
efektywną gospodarkę zasobami oraz zrównoważoną konsumpcję i produkcję, aby wzrost
gospodarczy nie musiał oznaczać degradacji środowiska i aby umożliwić przejście na gospodarkę o
obiegu zamkniętym. Zwiększą również wykorzystanie nauki, technologii i innowacji, aby wesprzeć
zrównoważenie środowiskowe, oraz będą zachęcać partnerów do korzystania z wyczerpujących
danych i informacji dostępnych dzięki europejskim i międzynarodowym programom obserwacji
Ziemi, by zapewnić wsparcie decyzji opartych na dowodach i uwzględniających stan środowiska.
36. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać ochronę wszystkich zasobów naturalnych i
zrównoważone zarządzanie nimi, a także ochronę i zrównoważone użytkowanie bioróżnorodności i
ekosystemów, w tym lasów, oceanów, obszarów przybrzeżnych, dorzeczy rzek i innych ekosystemów.
Będą promować dodatkowe korzyści płynące ze zrównoważonego zarządzania, w tym zwiększania
odporności na zmiany klimatu i dostosowania się do nich. Będą w większym stopniu uwzględniać
kwestie zrównoważonego rozwoju we wszystkich sektorach współpracy, oraz zapewnią zwiększą
obecność kwestii środowiskowych w dialogach z naszymi partnerami. Będą promować rozliczanie
kapitału naturalnego. Będą wspierać lepsze rządzenie i budowanie zdolności na rzecz
zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi, promując zaangażowanie zainteresowanych
stron i poszanowanie praw wszystkich, w tym społeczności tubylczych i lokalnych. Będą promować
ochronę i odbudowę ekosystemów morskich, aby oceany były zdrowe i produktywne, oraz
zrównoważone gospodarowanie zasobami oceanów i zrównoważone rybołówstwo, w tym poprzez
lepsze zarządzanie oceanami i rozwój niebieskiej gospodarki.
37. Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 wymaga od wszystkich
podjęcia natychmiastowych działań w odniesieniu do globalnych dóbr publicznych. UE i jej
państwa członkowskie wdrożą program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku
2030 i porozumienie klimatyczne z Paryża poprzez skoordynowane, spójne działania, aby w
14
pełni wykorzystać synergie, opierając się również na innych ramach międzynarodowych, takich jak
ramy z Sendai dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych i nowy program rozwoju miast25.
38.
UE i jej państwa członkowskie uwzględnią środowisko i klimat, w tym kwestie
łagodzenia skutków i dostosowywania się do nich, we wszystkich swoich strategiach współpracy
na rzecz rozwoju. Będą wspierać krajowe strategie, w tym planowanie i programowanie
międzyrządowe, które promują odporność oraz przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka zmiany
klimatu i do zmniejszenia emisji, zgodnie z wdrożeniem ustalonych na szczeblu krajowym wkładów
(NDC) w celu spełnienia postanowień porozumienia paryskiego. Prawnie wiążący charakter
porozumienia paryskiego i wymóg przyjęcia ustalonych na szczeblu krajowym wkładów mogą także
nadać impuls krajowemu planowaniu rozwoju w kontekście programu działań na rzecz
zrównoważonego rozwoju do roku 2030.
39. Energia jest szczególnie ważnym uwarunkowaniem rozwoju i kluczowym elementem
rozwiązań dla zrównoważonej planety. Skala inwestycji finansowych, które są potrzebne do
zapewnienia powszechnego dostępu do usług związanych z czystą energią, wymaga zaangażowania
wielu podmiotów. UE i jej państwa członkowskie zintensyfikują współpracę ze wszystkimi
właściwymi stronami, w tym z sektorem prywatnym, w sprawie zarządzania zapotrzebowaniem na
energię, efektywności energetycznej, wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych oraz rozwoju i
transferu czystych technologii. Będą również promować stopniowe wycofywanie dopłat do paliw
kopalnych, stabilne i przejrzyste rynki energetyczne oraz uruchamianie inteligentnych sieci i
wykorzystywanie technologii cyfrowych w zrównoważonym zarządzaniu energią.
Zrównoważona energia i zmiana klimatu
Dostęp do zrównoważonej i przystępnej cenowo energii oraz przeciwdziałanie zmianie klimatu są dwoma wyzwaniami, z
którymi należy się uporać poprzez ścisłą współpracę, aby osiągnąć zrównoważony rozwój na jego trzech płaszczyznach.
Kraje rozwijające się potrzebują energii, aby promować wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu i w dalszym
ciągu poprawiać standardy życia w sposób przyjazny dla środowiska. Inwestycje w energię mogą zapewnić dostęp do czystej
wody oraz czystych rozwiązań w zakresie przyrządzania żywności, edukacji i opieki zdrowotnej, a także nowe miejsca pracy
i wsparcie lokalnych przedsiębiorstw. UE i jej państwa członkowskie odniosą się do problemu ubóstwa energetycznego,
przyczyniając się do zapewniania powszechnego dostępu do usług energetycznych, które są przystępne cenowo, nowoczesne,
wiarygodne i trwałe, ze szczególnym naciskiem na energię ze źródeł odnawialnych. Wsparcie Afryki i naszego sąsiedztwa w
transformacji energetyki będzie stanowiło część ram zapewniających możliwości dla unii energetycznej UE. Będzie się ono
odbywać równolegle z dalszymi działaniami UE prowadzonymi zgodnie z jej globalną rolą przewodnią w zakresie
przeciwdziałania zmianie klimatu i wspierania państw trzecich w podejmowaniu działań w związku ze zmianą klimatu i
przejściem na niskoemisyjną gospodarkę odporną na zmianę klimatu.
Biorąc pod uwagę różnorodność warunków w krajach partnerskich, UE i jej państwa członkowskie zajmą się tymi
kwestiami poprzez dialog strategiczny, dzielenie się najlepszymi praktykami i wiedzą oraz współpracę na rzecz
rozwoju. Wykorzystane zostaną strategiczne inwestycje w zrównoważoną energię, aby wesprzeć poprawę ram
regulacyjnych, umożliwiających rozwój zdrowego sektora energetycznego, oraz aby pobudzić inwestycje z prywatnych
środków finansowych. Należy wesprzeć działania UE poprzez kluczowe czynniki, takie jak: odpowiedzialność polityczna i
partnerstwa; adekwatne ramy regulacyjne dla sektora energetycznego; oraz pobudzanie inwestycji. Ta rozszerzona strategia
zapewni konstruktywny i spójny udział UE we współpracy z partnerami w sprawach dotyczących energii i klimatu.
25
The New Urban Agenda (nowy program rozwoju miast), Habitat III, https://habitat3.org/the-new-urbanagenda.
15
3.3. Dobrobyt – zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu wzrost
gospodarczy oraz miejsca pracy
40. Kluczowym wyzwaniem dla programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku
2030 jest osiągnięcie zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu
gospodarczego oraz tworzenie godnych miejsc pracy, w szczególności dla kobiet i młodych osób.
UE i jej państwa członkowskie będą promować przemianę gospodarczą, która przyczyni się do
tworzenia godnych miejsc pracy, sprawi, że służby publiczne osiągną wystarczające dochody, oraz
będzie stanowić wsparcie zrównoważonych łańcuchów wartości. Te przemiany będą obejmować
zrównoważone wzory produkcji i konsumpcji w ramach gospodarki o obiegu zamkniętym, efektywną
gospodarkę zasobami i przejście na metody niskoemisyjne i odporne na zmianę klimatu.
Zrównoważony wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu przyczynia się do tworzenia
długoterminowej odporności w krajach partnerskich, zapewniając szanse dla słabszych i najbardziej
zagrożonych grup społecznych, aby mogły uczestniczyć w dostatku i tworzeniu miejsc pracy oraz
czerpać z nich korzyści. Jest to średnio- i długoterminowe rozwiązanie kwestii takich jak pierwotne
przyczyny niestabilności, nielegalna migracja i przymusowe wysiedlenia.
41. UE i jej państwa członkowskie będą pomagać w uczynieniu krajów rozwijających się
bardziej przyjaznymi dla przedsiębiorstw. Przyczynią się do poprawy warunków prowadzenia
działalności gospodarczej poprzez promowanie lepszych polityk i otoczenia regulacyjnego, lepszego
otoczenia biznesowego, nowych modeli biznesowych i większego potencjału rządu. Będą promować
dostęp do usług finansowych, w tym usług dla kobiet, ubogich, a także dla mikroprzedsiębiorstw oraz
małych i średnich przedsiębiorstw. Będą również promować inicjatywy sektora prywatnego i
przedsiębiorstw społecznych, które świadczą usługi lokalne. Inwestycje sektora publicznego w
zdolności badawcze i innowacyjne w krajach rozwijających się mogą również pomóc w odblokowaniu
inwestycji sektora prywatnego i w pobudzeniu rozwoju gospodarczego i społecznego.
42. UE i jej państwa członkowskie będą promować i ułatwiać handel i inwestycje w krajach
rozwijających się w celu wsparcia zrównoważonego rozwoju. UE posiada bogatą historię, jeżeli
chodzi o otwieranie swoich rynków dla krajów najsłabiej rozwiniętych, i będzie w dalszym ciągu
promować handel jako kluczowy czynnik sprawczy wzrostu gospodarczego i ograniczania ubóstwa w
krajach rozwijających się. Poprzez wdrożenie strategii „Handel z korzyścią dla wszystkich” UE i jej
państwa członkowskie będą wspierać swoich partnerów handlowych w celu spełnienia zobowiązania
podjętego w ramach planu działania z Addis Abeby, zakładającego uwzględnienie zrównoważonego
rozwoju na wszystkich szczeblach polityki handlowej oraz osiągnięcie postępów w zakresie wielu
celów zrównoważonego rozwoju. UE i jej państwa członkowskie będą koordynować programy
współpracy na rzecz rozwoju dzięki narzędziom polityki handlowej, wspierając wdrożenie
postanowień zawartych w umowach handlowych, które dotyczą handlu i zrównoważonego rozwoju.
Będą łączyć umiejętności i zasoby sektora prywatnego z wspierającymi politykami i instrumentami
handlowymi, pomocą na rzecz wymiany handlowej i dyplomacją gospodarczą, które będą promować
zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu wzrost gospodarczy i stanowić pomoc dla
państw trzecich w przyjmowaniu takich modeli wzrostu, w których uwzględnia się niedobór zasobów i
działania w zakresie zmiany klimatu.
Inwestycje
Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 i plan działania z Addis Abeby stanowią ramy, w obrębie
których odpowiedzialne inwestycje mogą przyczyniać się do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju na wszystkich jego
płaszczyznach. To działanie może pomóc ukierunkować decyzje w sprawie zasobów na wsparcie potencjału ludzkiego,
16
infrastruktury, instytucji i usług, tak aby zmaksymalizować zwrot. Inwestycje są ważnym środkiem wdrażającym program
działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030. Zrównoważone inwestycje pomagają zróżnicować gospodarki,
połączyć je z regionalnymi i globalnymi łańcuchami wartości, promować integrację regionalną i handel regionalny,
zwiększyć lokalną wartość gospodarczą i zaspokoić potrzeby społeczne.
Celem zaproponowanego Europejskiego Planu Inwestycji Zewnętrznych 26 jest zapewnienie zintegrowanej koperty
finansowej, by sfinansować inwestycje w Afryce i w sąsiedztwie UE. Plan obejmuje Europejski Fundusz na rzecz
Zrównoważonego Rozwoju; pomoc techniczną w celu opracowania projektów opartych na zrównoważonym rozwoju i
przyciągnięcia inwestorów; oraz zestaw środków, których celem jest poprawa zarządzania gospodarczego i otoczenia
biznesowego oraz zaangażowanie we współpracę z sektorem prywatnym. Będzie się on opierał na doświadczeniu UE w
zakresie łączenia dotacji publicznych z pożyczkami od osób trzecich, aby uruchomić większą ilość środków pieniężnych na
rzecz zrównoważonego rozwoju. Plan obejmuje nowy instrument gwarancji, aby pozyskać dodatkowe finansowanie, w
szczególności z sektora prywatnego, uwzględniając kluczowe czynniki promujące inwestycje. Instrument gwarancji będzie
finansowany przez UE i, gdy jest to możliwe, innych uczestników oraz zostanie wykorzystany do pokrywania potencjalnych
strat poniesionych przez kwalifikujących się inwestorów (w tym międzynarodowe instytucje finansowe i inwestorów z
sektora prywatnego) a zarazem do łagodzenia profilu ryzyka dotyczącego inwestycji w krajach rozwijających się.
Wdrożenie planu przyczyni się zatem do wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy, zapewniania innowacyjnych
produktów lub usług oraz przyciągania prywatnych inwestorów. Przyczyni się do osiągnięcia celów zrównoważonego
rozwoju, pomagając tym samym rozwiązać problem pierwotnych przyczyn migracji. UE i jej państwa członkowskie
przyczynią się również do zintensyfikowania prywatnych i publicznych inwestycji w niskoemisyjną, zieloną gospodarkę
odporną na zmianę klimatu. Będą dążyć do przyczynienia się do poprawy efektywnej gospodarki zasobami, ograniczenia
skutków wzrostu gospodarczego powodujących degradację środowiska, promowania zrównoważonej konsumpcji i produkcji
oraz ograniczania podatności na zagrożenia. Inwestycje będą podejmowane w ramach partnerstwa z lokalnymi
przedsiębiorstwami i podmiotami oraz w poszanowaniu praw do ziemi i praw pracowniczych.
Zwiększenie europejskich inwestycji na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego: w kierunku drugiego
etapu funkcjonowania Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych i nowego Europejskiego
Planu Inwestycji Zewnętrznych, komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Banku
Centralnego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów i Europejskiego Banku
Inwestycyjnego, 14 września 2016 r., (COM (2016) 581).
26
17
43. UE i jej państwa członkowskie będą współpracować z krajowym i międzynarodowym
sektorem prywatnym, w tym z organizacjami pracodawców i pracowników, aby promować
odpowiedzialne, zrównoważone i skuteczne podejścia. Sektor prywatny powinien zaangażować się
w odpowiedzialne działania oparte na zrównoważonym rozwoju, które przyczyniają się do wdrożenia
programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030. UE i jej państwa członkowskie
będą promować mobilizację prywatnych zasobów na rzecz rozwoju w obszarach, które wykazują
istotny potencjał transformacyjny w zakresie zrównoważonego rozwoju, w tym w rolnictwie
zrównoważonym, czystej energii, odpornej infrastrukturze, zdrowiu, zielonej gospodarce, gospodarce
o obiegu zamkniętym i cyfryzacji. Jeżeli więcej spółek z UE posiadających łańcuchy dostaw w krajach
rozwijających się będzie częściej wdrażać odpowiedzialne praktyki w ścisłym partnerstwie z ich
publicznymi i prywatnymi zainteresowanymi stronami, promując sprawiedliwy i etyczny handel,
będzie to stanowić istotny wkład we wdrożenie programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju
do roku 2030. Do modeli biznesowych należy włączyć jako rutynowy element zobowiązania w
zakresie zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. UE i jej państwa
członkowskie będą w dalszym ciągu wspierać odpowiedzialne praktyki biznesowe i odpowiedzialne
zarządzanie łańcuchami dostaw, uwzględniające prawa człowieka i prawa pracownicze, rzetelność
finansową oraz normy środowiskowe i dostępność. Będą zapobiegać naruszeniom praw człowieka i
promować wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka. Będą promować normy pracy, które
zapewniają pracownikom godne warunki zatrudnienia, w szczególności te określone przez
Międzynarodową Organizację Pracy, zarówno w sektorze formalnym, jak i nieformalnym, w tym
poprzez wsparcie przejścia z gospodarki nieformalnej na formalną.
44. Rolnictwo zrównoważone wraz z zrównoważonym rybołówstwem i akwakulturą pozostaje
kluczowym czynnikiem sprzyjającym eliminacji ubóstwa i zrównoważonemu rozwojowi. Dwie
trzecie ludzi ubogich na całym świecie jest uzależnione od rolnictwa w zakresie źródeł utrzymania, a
szereg krajów rozwijających się pozostaje w dużym stopniu zależnych od handlu ograniczoną liczbą
towarów. Inwestycje w rolnictwo zrównoważone są konieczne, aby zróżnicować systemy produkcji,
zapobiec niedożywieniu oraz zwiększyć produktywność i liczbę miejsc pracy bez szkody dla
środowiska. W Afryce konieczne są duże inwestycje sektora prywatnego, w szczególności ze względu
na to, że sektor rolno-spożywczy i rolno-przemysłowy jest kluczowym sektorem tworzenia miejsc
pracy potrzebnym w perspektywie krótko- i średnioterminowej. Te inwestycje muszą zapewniać
ochronę gleby i zasobów wodnych, zapobiegać wylesianiu i utrzymywać ekosystemy w zdrowiu.
Drobni producenci rolni i osoby ubogie pozostają w centrum uwagi, która koncentruje się szczególnie
na integracji młodych osób i wzmocnieniu pozycji kobiet. W ramach rolnictwa zrównoważonego
należy wykorzystywać potencjał rolnictwa w zakresie łagodzenia skutków gazów cieplarnianych,
jednocześnie zwiększając odporność na skutki zmiany klimatu. UE i jej państwa członkowskie będą
dążyć do stworzenia rolniczych łańcuchów wartości, z których skorzystają ludzie ubodzy, oraz
zachęcania przemysłu rolnego do tworzenia miejsc pracy i wartości dodanej. W skład tych działań
wchodzi poprawa jakości warunków sanitarnych i fitosanitarnych, promowanie praktyk w zakresie
zrównoważonego rybołówstwa i akwakultury oraz wspieranie działań na rzecz zwalczania
nielegalnych połowów, zanieczyszczenia morza i skutków zmiany klimatu. UE będzie dążyć do
poprawy rządzenia w odniesieniu do własności ziemi, oceanów i lasów.
45. W rozwijającym się świecie w niespotykanym dotychczas tempie wprowadzane są
technologie cyfrowe. Brak łączności, w szczególności w Afryce, i ograniczona konkurencja powodują
jednak, że technologie cyfrowe są zbyt drogie dla przeważającej części ludności.
46. UE i jej państwa członkowskie będą w dalszym ciągu zwiększać w krajach rozwijających się
wsparcie na rzecz promocji technologii informacyjno-komunikacyjnych jako czynników o
dużym potencjale umożliwiania wzrostu gospodarczego (cyfryzacja na rzecz rozwoju – ang.
18
Digital for Development). UE i jej państwa członkowskie będą skupiać się na tym, aby w większym
stopniu włączać rozwiązania cyfrowe w główny nurt rozwoju. Będą wspierać środowiska sprzyjające
gospodarce cyfrowej poprzez zwiększanie bezpłatnej, otwartej i bezpiecznej łączności. Będą wspierać
cyfrową przedsiębiorczość, innowacyjność i tworzenie miejsc pracy oraz promować stosowanie
technologii cyfrowych w innych priorytetowych obszarach (takich jak rządzenie, rolnictwo, edukacja,
zdrowie i energia). Będą również wspierać umiejętności cyfrowe, aby wzmacniać pozycję ludzi, w
szczególności tych wymagających szczególnego traktowania.
47. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać projektowanie, budowę i eksploatację
infrastruktury miejskiej, która jest bardziej zasobooszczędna. Będą również wspierać rozwój
zrównoważonych, wzajemnie powiązanych i bezpiecznych sieci transportowych oraz innej odpornej
infrastruktury w celu promowania wzrostu gospodarczego, handlu i inwestycji.
48. UE i jej państwa członkowskie będą dążyć do tego, aby pobudzić potencjał dużych miast
jako ośrodków zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego
i innowacyjności, uwzględniając ich szersze społeczności wiejskie. Zgodnie z programem rozwoju
miast ONZ UE i jej państwa członkowskie będą promować świadczenie podstawowych usług,
zrównoważone planowanie przestrzenne, sprawiedliwe zarządzanie rynkami gruntów oraz
zrównoważoną mobilność miejską. Będą promować sprzyjające włączeniu społecznemu i
zrównoważone polityki terytorialne i miejskie. Będą budować odporność miast na nagłe sytuacje
kryzysowe i wykorzystywać szanse dla niskoemisyjnej i odpornej na zmianę klimatu gospodarki.
3.4. Pokój – pokojowe społeczeństwa integracyjne, demokracja, skuteczne i
odpowiedzialne instytucje, praworządność i prawa człowieka dla wszystkich
49. Społeczeństwa integracyjne i odpowiedzialne instytucje demokratyczne stanowią warunek
wstępny zrównoważonego rozwoju i stabilności. UE i jej państwa członkowskie będą promować
uniwersalne wartości, jakimi są demokracja, dobre rządy, praworządność i prawa człowieka dla
wszystkich – w odniesieniu do wszystkich partnerstw i instrumentów oraz we wszystkich sytuacjach,
w tym poprzez działania na rzecz rozwoju. Będą wspierać działania krajowe dopasowane do potrzeb i
do kontekstu każdego społeczeństwa, aby budować demokratyczne i trwałe ustroje państwowe,
odporne na wstrząsy zewnętrzne i wewnętrzne. Aby osiągnąć te cele, będą promować odpowiedzialne
i przejrzyste instytucje, wspólne podejmowanie decyzji i publiczny dostęp do informacji. Będą
promować skuteczny wielopoziomowy system rządzenia, w którym będą uczestniczyć grupy
szczególnie wrażliwe, poprzez partnerstwo władz szczebla krajowego, niższego szczebla oraz szczebla
lokalnego. Będą wspierać i promować otwartą i tworzącą możliwości przestrzeń dla społeczeństwa
obywatelskiego, podejść sprzyjających włączeniu społecznemu i przejrzystości w procesie
podejmowania decyzji na wszystkich szczeblach. Będą wspierać inicjatywy w celu zwalczania
korupcji. Będą w dalszym ciągu działać na rzecz przejrzystych i wiarygodnych wyborów
sprzyjających włączeniu społecznemu oraz na rzecz czynnego uczestnictwa obywateli w całym cyklu
wyborczym. Będą wspierać demokratyczne rządy, które zapewniają egzekwowanie praw
podstawowych, w tym wolności religii lub przekonań, i w ramach którego będą realizowane
powszechne prawa człowieka, niezależnie od tego, czy są to prawa obywatelskie, polityczne,
gospodarcze, społeczne czy kulturowe, uwzględniając promocję różnorodności kulturowej. Główną
platformą działań będzie dialog polityczny, obejmujący zarówno rządy partnerskie, jak i inne
podmioty.
50. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać skuteczne, niezależne, otwarte i
odpowiedzialne systemy wymiaru sprawiedliwości, aby promować praworządność. Będą
19
kontynuować wsparcie reformy wymiaru sprawiedliwości, aby promować dostęp do wymiaru
sprawiedliwości dla wszystkich, a w szczególności dla ubogich i szczególnie wrażliwych grup
społecznych.
51. Ubóstwo, konflikt, niestabilność, potrzeby humanitarne i przymusowe wysiedlenie są ze
sobą w głębokim stopniu powiązane, w związku z czym należy się do nich odnieść w sposób
spójny i wszechstronny. UE i jej państwa członkowskie odniosą się do różnych pierwotnych
przyczyn tych zjawisk na wszystkich szczeblach, począwszy od wyłączenia społecznego, nierówności,
naruszeń praw człowieka i braku praworządności, aż do degradacji środowiska, w tym do zmiany
klimatu.
52. UE i jej państwa członkowskie będą wykorzystywać współpracę na rzecz rozwoju w ramach
szeregu polityk i instrumentów, aby zapobiegać konfliktom i kryzysom, zarządzać nimi i pomóc
w ich rozwiązaniu, a także zaspakajać potrzeby humanitarne oraz budować trwały pokój i
tworzyć dobre rządy. Głównym obszarem, na którym koncentruje się współpraca na rzecz rozwoju,
pozostaje eliminacja ubóstwa – podejmowane wysiłki pozostaną ukierunkowane właśnie na ten
problem. W tym celu UE i jej państwa członkowskie będą promować kompleksowe podejście27 do
konfliktu i kryzysów, skupiając się na niestabilności i bezpieczeństwie ludzi oraz uznając związek
między zrównoważonym rozwojem a pokojem i bezpieczeństwem. Działania te zostaną podjęte na
wszystkich szczeblach – od światowego po lokalny – i na wszystkich etapach cyklu konfliktu – od
wczesnego ostrzegania, przez zapobieganie, aż po reagowanie kryzysowe i stabilizację. W kontekście
współpracy na rzecz rozwoju UE i jej państwa członkowskie będą współpracować z podmiotami
działającymi w sektorze bezpieczeństwa, w tym – w wyjątkowych okolicznościach – z podmiotami
wojskowymi, aby budować swoje zdolności w zakresie wsparcia celów zrównoważonego rozwoju, w
szczególności celu ukształtowania pokojowych społeczeństw integracyjnych. Będą promować
wspólne rozwiązania wyzwań dla bezpieczeństwa i rozwoju, w tym poprzez wsparcie reformy sektora
bezpieczeństwa28 i budowanie zdolności w zakresie bezpieczeństwa i rozwoju. Będą również
koncentrować swoje działania na zapobieganiu i przeciwdziałaniu brutalnemu ekstremizmowi,
wzmacniając odporność jednostek i społeczności na atrakcyjność radykalizacji i ekstremizmu, w tym
poprzez wspieranie tolerancji religijnej i dialogu międzyreligijnego. Będą w dalszym ciągu wspierać
zasadę obowiązku ochrony i zapobieganie aktom okrucieństwa.
53. UE i jej państwa członkowskie skoncentrują działania w ramach współpracy na rzecz
rozwoju na państwach niestabilnych i ogarniętych konfliktami oraz skierują swoje wsparcie na
najsłabsze grupy społeczne. Promując i chroniąc prawa człowieka, demokrację, praworządność i
dobre rządy, UE i jej państwa członkowskie będą czynnie uczestniczyć w budowaniu stabilności i
bezpieczeństwa oraz promować odporność w niestabilnych sytuacjach. Wspomniane działania będą
obejmować starania na rzecz zwalczania przestępczości i przemocy w miastach. UE i jej państwa
członkowskie uwzględnią w swoich pracach uwrażliwienie na konflikty, aby zmaksymalizować
wpływ tych prac na pokój i bezpieczeństwo ludzkie. Będą promować pokój, budowanie
państwowości, przejrzystość, rozliczalność i dostęp do wymiaru sprawiedliwości, angażując się we
współpracę z wszystkimi zainteresowanymi stronami na rzecz zapobiegania konfliktom,
utrzymywania pokoju i budowania pokoju. Będą wspierać sprawiedliwość okresu przejściowego za
pomocą dostosowanych do kontekstu środków promujących prawdę, sprawiedliwość,
zadośćuczynienie i gwarancję niepowtórzenia. Stabilizacja wymaga wypełnienia luki między
Konkluzje Rady w sprawie kompleksowego podejścia UE, Rada Unii Europejskiej, posiedzenie Rady do Spraw
Zagranicznych, 12 maja 2014 r.
28
Elementy ogólnounijnych ram strategicznych w celu wspierania reformy sektora bezpieczeństwa, wspólny
komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady, 5 lipca 2016 r., (JOIN (2016) 31).
27
20
rozwiązaniem konfliktu a utrzymaniem procesów długoterminowych reform, a także budowania
zaufania między władzami a ludnością, w tym poprzez uruchomienie świadczenia usług. W tym
kontekście UE i jej państwa członkowskie ożywią partnerstwa z odpowiednimi partnerami
regionalnymi. Sukces interwencji związanych z pokojem i bezpieczeństwem zależy w szczególności
od współpracy z lokalnymi podmiotami i ich odpowiedzialności za proces. UE i jej państwa
członkowskie odniosą się do wszystkich aspektów w zakresie zapobiegania przemocy seksualnej i
przemocy ze względu na płeć oraz reakcji na taką przemoc w sytuacjach konfliktowych i
pokonfliktowych; będą także wspierać udział kobiet w zapobieganiu konfliktom, rozwiązywaniu
konfliktów oraz pomocy i odbudowy.
54. UE i jej państwa członkowskie będą wdrażać współpracę humanitarną i współpracę na
rzecz rozwoju w sposób spójniejszy i bardziej komplementarny, tym samym czynnie
przyczyniając się do budowy odporności i rozwiązując problem przewlekłej podatności na zagrożenia
i ryzyka. Wymaga to ulepszenia praktyk współpracy między społecznościami działającymi na rzecz
rozwoju i pomocy humanitarnej, aby w większym stopniu łączyć pomoc doraźną, odbudowę i rozwój,
w tym poprzez zintensyfikowaną wymianę informacji, koordynację darczyńców, wspólną ocenę
ryzyka i podatności na zagrożenia, wspólną definicję strategicznych priorytetów, wspólne
programowanie, strategie transformacji oraz wykorzystanie unijnego systemu wczesnego ostrzegania
o konfliktach. UE i jej państwa członkowskie zapewnią, aby od samego początku podmioty polityczne
i podmioty działające na rzecz rozwoju włączyły się w działania już na wczesnym etapie i aby
prowadziły ścisłą współpracę w celu uzupełnienia i rozbudowywania interwencji podmiotów
humanitarnych w sytuacjach nadzwyczajnych i w ramach wczesnej odbudowy. Pierwszorzędne
znaczenie mają działania polegające na zapewnianiu dostępu do pomocy humanitarnej w celu
zagwarantowania podstawowego wsparcia oraz ochrony zasad i prawa humanitarnego, zgodnie ze
zobowiązaniami podjętymi na Światowym Szczycie Humanitarnym w maju 2016 r.
55. UE i jej państwa członkowskie zintensyfikują swoje wysiłki na rzecz budowania odporności
i zdolności do dostosowania się do zmian, zgodnie z ramami z Sendai dotyczącymi ograniczania
ryzyka klęsk żywiołowych na lata 2015–2030 i porozumieniem klimatycznym z Paryża.
Pomaganie osobom i społecznościom w zwiększeniu ich gotowości, zmniejszeniu ich narażenia i
podatności na zagrożenia oraz wzmocnieniu odporności, aby umożliwić przetrwanie wstrząsów i
katastrof oraz powrót do stanu normalnego po takich wstrząsach i katastrofach, ma kluczowe
znaczenie dla ograniczenia ich niekorzystnych skutków oraz przeciwdziałania utracie życia i źródeł
utrzymania. UE i jej państwa członkowskie włączą oceny ryzyka i analizę luk do programów
współpracy na rzecz rozwoju. Zwiększą również gotowość na wypadek transgranicznych zagrożeń dla
zdrowia zgodnie z Międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi, w szczególności poprzez budowanie
zdolności krajowych i regionalnych systemów opieki zdrowotnej.
56. Migracja jest złożonym, globalnym i długotrwałym zjawiskiem, które wymaga starannie
zaprojektowanej, wyważonej, opartej na dowodach i trwałej reakcji politycznej. W programie
działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 wyraźnie stwierdzono pozytywny wkład
migracji i mobilności we wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu i w zrównoważony
rozwój. Wkład ten może być korzystny dla samych migrantów, ich rodzin oraz ich krajów
pochodzenia i krajów docelowych. Mają oni istotny wpływ na gospodarkę światową: łączne przekazy
pieniężne do krajów rozwijających się w 2015 r. były ponad dwukrotnie większe niż łączne przepływy
w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA). UE i jej państwa członkowskie podejmą działania,
aby wykorzystać szanse rozwoju, jakie oferuje migracja, jednocześnie stawiając czoła powiązanym
wyzwaniom. Działania te obejmą promowanie inwestycji i innowacji w krajach partnerskich, aby
pobudzić wzrost gospodarczy i szanse dla zatrudnienia, wspierając systemy społeczne i systemy
21
edukacji oraz współpracując z partnerami z sektora prywatnego i innymi podmiotami, aby obniżyć
koszt przekazów pieniężnych.
57. Źle zarządzana migracja może prowadzić do poważnych wyzwań i przynieść niekorzystne
skutki dla krajów pochodzenia, krajów tranzytu i krajów docelowych, dla samych migrantów i
dla społeczności, w których żyją podczas tranzytu i w których się osiedlają. W najgorszym
scenariuszu populacje migrantów mogą być pozbawione praw człowieka, dostępu do zdrowia i
edukacji oraz narażone na ryzyko przymusowej pracy i handlu ludźmi. Podobnie źle zarządzana
migracja – zarówno w państwach przyjmujących, jak i tranzytowych – może przynieść wyzwania
wymagające szybkiej reakcji, a w niektórych skrajnych przypadkach może poważnie obciążyć
systemy opieki zdrowotnej i edukacji, rządy oraz ogólną stabilność i bezpieczeństwo państw
przyjmujących. W związku z tym kwestia rozwiązanie problemów związanych z migracją jest istotne
dla wielu obszarów polityki, w tym rozwoju, dobrych rządów, praw człowieka, zatrudnienia, zdrowia,
edukacji, ochrony socjalnej i ochrony środowiska, w tym zmiany klimatu. UE i jej państwa
członkowskie będą uczestniczyć w realizacji tego celu poprzez bardziej skoordynowane,
systematyczne i zorganizowane podejście, które maksymalizuje synergie i pobudza wewnętrzne i
zewnętrzne aspekty polityk unijnych, łącząc doraźną pomoc humanitarną dla uchodźców i osób
przesiedlonych wewnętrznie z bardziej zorganizowanym wsparciem dotyczącym migracji udzielanym
za pomocą polityki rozwoju, która będzie istotną częścią tych działań.
Mobilność i migracja
UE i jej państwa członkowskie podejmą działania, aby w lepszy sposób zarządzać migracją i przymusowym
wysiedleniem w krajach partnerskich we wszystkich ich aspektach, w tym poprzez odniesienie się do ich pierwotnych
przyczyn. Dzięki większemu zaangażowaniu pomogą ułatwić bezpieczną, uporządkowaną, regularną i odpowiedzialną
migrację i mobilność ludzi, aby wykorzystać szanse rozwoju, jakie oferuje migracja, i jednocześnie stawić czoła powiązanym
wyzwaniom. Aby z powodzeniem rozwiązać problemy związane z migracją i przymusową migracją, należy wdrożyć krótkoi długoterminowe międzysektorowe interwencje, polityki i ramy prawne w celu zapewnienia ochrony migrantów przy
jednoczesnym zaspokojeniu potrzeb zarówno migrantów, jak i społeczności przyjmujących.
Aby tego dokonać, UE i jej państwa członkowskie uwzględnią migrację jako kluczową część dialogu UE w zakresie polityki
zagranicznej, m.in. poprzez opracowanie dostosowanych do kontekstu reakcji i wzmocnienie partnerstw zgodnie z
podejściem opartym na ramach partnerstwa29. W ramach tych wszechstronnych partnerstw uwzględnione zostanie
zastosowanie wszystkich polityk i narzędzi, które mogą zostać wykorzystane w kontekście wielu aspektów migracji i
przymusowego wysiedlenia, w tym legalnej migracji, nielegalnej migracji, handlu ludźmi, zarządzania granicami, przekazów
pieniężnych, ochrony międzynarodowej oraz powrotów i reintegracji, w oparciu o wzajemną rozliczalność i pełne
poszanowanie naszych obowiązków w zakresie pomocy humanitarnej i praw człowieka. W podejściu opartym na ramach
partnerstwa większą uwagę poświęci się kwestii odniesienia się do czynników wpływających na nielegalną migrację i
przymusowe wysiedlenie, co zostanie w pełni uwzględnione w ulepszonej podstawie dowodowej dostosowanej do danego
kontekstu. Zobowiązanie UE i jej państw członkowskich będzie obejmować bezpośrednią współpracę z władzami
centralnymi i lokalnymi krajów partnerskich, ale także z podmiotami pozarządowymi, w tym ze społeczeństwem
obywatelskim i środowiskiem biznesu, jak i również z organizacjami międzynarodowymi. Poprzez te zwiększone wysiłki UE
i jej państwa członkowskie będą aktywnie wspierać proces opracowania globalnego porozumienia w sprawie migracji i
uchodźców, do czego wezwano w Deklaracji nowojorskiej w sprawie uchodźców i migrantów z dnia 19 września 2016 r.30.
29
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady i Europejskiego Banku
Inwestycyjnego w sprawie ustanowienia nowych ram partnerstwa z państwami trzecimi w ramach Europejskiego
programu w zakresie migracji, 7 czerwca 2016 r. (COM (2016) 385).
30
Deklaracja nowojorska w sprawie uchodźców i migrantów, rezolucja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne
ONZ w dniu 19 września 2016 r. (A/RES/71/1).
22
4. PARTNERSTWO – UE JAKO SIŁA NAPĘDOWA WDRAŻANIA PROGRAMU DZIAŁAŃ NA RZECZ
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU DO ROKU 2030
58. Uznając, że każde państwo ponosi przede wszystkim odpowiedzialność za własny rozwój
gospodarczy i społeczny, w programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030
określono wyraźnie, że zostanie on wdrożony przez wszystkie państwa i wszystkie
zainteresowane strony współpracujące w ramach partnerstwa. W reakcji na globalne wyzwania i
tendencje oraz skupiając się na określonych wyżej priorytetach, UE i jej państwa członkowskie będą w
dalszym ciągu ulepszać sposób, w jaki prowadzą współpracę, w tym poprzez lepszą wzajemną pracę.
Taka poprawa obejmuje poprawę skuteczności i wpływu dzięki lepszej koordynacji i spójności
działań. W celu zwiększenia skuteczności realizacji celów polityki UE na rzecz rozwoju, a w
szczególności eliminacji ubóstwa, polityka ta musi być elastyczna i odpowiadać naglącym potrzebom,
potencjalnym sytuacjom kryzysowym i zmieniającym się priorytetom politycznym.
4.1. Lepsza współpraca
59. UE i jej państwa członkowskie zintensyfikują wspólne programowanie w ramach
współpracy na rzecz rozwoju na szczeblu krajowym, aby zwiększyć swój zbiorowy wpływ
poprzez łączenie zasobów i możliwości. W obliczu coraz groźniejszych wyzwań jeszcze bardziej
konieczna jest wspólna wizja wsparcia UE, dostosowana do działań podejmowanych przez dany kraj
partnerski, a także silniejsza polityka i dialog polityczny. Pracując razem, UE i jej państwa
członkowskie będą wymieniać się wiedzą i opracowywać strategiczne reakcje oparte na wysokiej
jakości analizie kontekstu krajowego, w tym ubóstwa i zrównoważoności, oraz na ogólnych relacjach
danego państwa z UE, na przykład w dziedzinie bezpieczeństwa, handlu lub migracji. W ten sposób
UE i jej państwa członkowskie uwzględnią priorytety i polityki właściwe dla danego kraju i sektora, a
także uwzględnią dostępne środki finansowania rozwoju zgodnie z planem działania z Addis Abeby.
UE i jej państwa członkowskie będą ulepszać koordynację i synergie, w tym poprzez przeprowadzanie
procesów wspólnego programowania również w państwach niestabilnych i objętych konfliktem, przy
wykorzystaniu wspólnej analizy konfliktu.
60. Większy wpływ działań zostanie zapewniony dzięki częstszemu korzystaniu z jednolitej
strategii reagowania UE, a także – w stosownych przypadkach – ze wspólnych programów
orientacyjnych. Działania te powinny uwzględniać również przewagę komparatywną innych państw i
podmiotów międzynarodowych. Pomoże to ograniczyć rozdrobnienie i zwiększyć skuteczność.
Wspólne ramy w zakresie monitorowania i wyników będą stanowić główny element jednolitej
odpowiedzi strategicznej, aby utrzymać tempo, wesprzeć dialog i zwiększyć wzajemną rozliczalność.
Wspólne programowanie na szczeblu krajowym powinno być otwarte na innych odnośnych
darczyńców i podmioty międzynarodowe.
61. UE i jej państwa członkowskie będą zapewniać wsparcie krajom partnerskim poprzez
wspólne działania w celu wdrożenia ich współpracy. Wspólne działania mogą być wdrażane na
szczeblu krajowym, regionalnym lub międzynarodowym i będą stanowić spójne i skuteczne zbiorowe
wsparcie UE na rzecz danych sektorów w zakresie konkretnych tematów lub wspólnego celu
dostosowanego do kontekstu krajowego. Powinno to przyczynić się do wzmocnienia
skoordynowanego dialogu politycznego z krajami partnerskimi w połączeniu z innymi obszarami
działań zewnętrznych oraz połączenia wiedzy fachowej UE, aby zwiększyć jej wpływ.
62. Wspólne działania będą otwarte dla wszystkich partnerów UE, w tym dla sektora
prywatnego i społeczeństwa obywatelskiego, którzy zgodzą się na udział we wspólnej wizji i będą
23
mogli w niej uczestniczyć. Może to dotyczyć również innych rządów o podobnych poglądach,
Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych organizacji międzynarodowych. Wspólne działania
muszą również opierać się na podstawach solidnej wiedzy i uwzględnić wszystkie dostępne źródła
wsparcia. Wspólne działania można wdrażać na różne sposoby i w oparciu o przewagę komparatywną
poszczególnych podmiotów. Wspólne działania będą wspólnie monitorowane i oceniane w oparciu o
wspólne ramy wyników.
63. Skoordynowane działania UE i jej państw członkowskich w zakresie wsparcia budżetowego
pomogą promować wysiłki na rzecz wdrożenia celów zrównoważonego rozwoju w krajach
partnerskich, poprawić zarządzanie makroekonomiczne i zarządzanie publicznymi finansami
oraz ulepszyć otoczenie biznesowe. W stosownych przypadkach i z udziałem chętnych podmiotów
wsparcie budżetowe będzie wykorzystywane, by wzmocnić partnerstwo, odpowiedzialność państwa i
wzajemną rozliczalność z krajami rozwijającymi się, w oparciu o wspólne zasady, cele i obszary
zainteresowania oraz przy uwzględnieniu kontekstu politycznego, gospodarczego i społecznego
krajów partnerskich. Wsparcie budżetowe będzie stosowane zgodnie z zasadami skuteczności rozwoju
i będzie mu towarzyszyć budowanie zdolności oraz transfer wiedzy, w tym wiedzy fachowej. W ten
sposób będzie stanowić uzupełnienie wysiłków podejmowanych przez kraje rozwijające się na rzecz
gromadzenia większej ilości środków i lepszego ich wydawania oraz na rzecz wsparcia
zrównoważonego rozwoju i promowania wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu, tworzenia
miejsc pracy, eliminacji ubóstwa, ograniczenia nierówności i tworzenia pokojowych społeczeństw.
Wsparcie budżetowe może przyczynić się do zaradzenia przyczynom niestabilności oraz promowania
stabilności i budowania państwowości w krajach o niestabilnej sytuacji lub w okresie transformacji.
64. Fundusze powiernicze UE zapewniają możliwości podjęcia skutecznych wspólnych działań
przez UE, państwa członkowskie i inne podmioty działające na rzecz rozwoju. Fundusze
powiernicze UE umożliwiają UE i jej państwom członkowskim połączenie zasobów oraz szybkie i
elastyczne podejmowanie decyzji i ich wdrażanie, a także zmaksymalizowanie wpływu, skuteczności i
widoczności współpracy UE na rzecz rozwoju w zakresie osiągania celów zrównoważonego rozwoju.
Zapewniają one skuteczność administracyjną i wysoką wartość dodaną, m.in. poprzez angażowanie
tych darczyńców, którzy chcą wnieść wkład finansowy, ale nie mają możliwości podjęcia działań na
szczeblu lokalnym.
65. Innym ważnym środkiem wdrożenia programów działań na rzecz zrównoważonego
rozwoju do roku 2030 jest łączenie publicznych dotacji i pożyczek, co może również pobudzić
finansowanie ze środków prywatnych. Obejmuje ono wszystkie obszary współpracy zewnętrznej
UE w sektorach takich jak infrastruktura energetyczna, transportowa i wodna, wsparcie małych i
średnich przedsiębiorstw, sektory społeczne i środowisko. Konieczne będzie większe zaangażowanie
sektora prywatnego przy wykorzystaniu innowacyjnych instrumentów finansowych, aby pomóc w
przyciągnięciu większej ilości funduszy prywatnych na rzecz zrównoważonego rozwoju, w tym na
rzecz działań dotyczących zmiany klimatu. Łączenie dotacji i innych źródeł finansowania jest
głównym elementem zaproponowanego Europejskiego Planu Inwestycji Zewnętrznych. Ścisłe
partnerstwo z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) i innymi instytucjami finansowymi UE i
państw członkowskich będzie stanowić kluczowy element działań UE w zakresie łączenia różnych
źródeł finansowania. Zaangażowane zostaną również inne międzynarodowe instytucje finansowe.
66. UE i jej państwa członkowskie będą koordynować i opracowywać ujednolicone stanowiska
na forach międzynarodowych w zakresie wszystkich obszarów, które mają związek z
Konsensusem. Takie działania nie tylko zwiększą zbiorowy wpływ UE i państw członkowskich, ale
także przyczynią się do poprawy skuteczności rozmów wielostronnych.
24
4.2. Wspieranie silniejszych i integracyjnych partnerstw angażujących wiele
zainteresowanych stron
67. Silniejsze partnerstwa są trzonem podejścia UE do wdrożenia celów zrównoważonego
rozwoju. UE i jej państwa członkowskie zacieśnią współpracę z wszystkimi pozostałymi właściwymi
zainteresowanymi stronami, aby promować wdrażanie programu działań na rzecz zrównoważonego
rozwoju do roku 2030.
68. Za wdrażanie programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030
odpowiedzialne są przede wszystkim rządy krajowe. Jeżeli chodzi o kraje partnerskie, UE i jej
państwa członkowskie położą nowy nacisk na odpowiedzialność państw, partnerstwo i dialog, aby
przyczynić się do zwiększenia skuteczności. Będą zapewniać wsparcie planowania w krajach
rozwijających się, które sprzyja włączeniu społecznemu. Będą promować prowadzenie otwartych
dialogów rządowych z wszystkimi zainteresowanymi stronami na etapach planowania, wdrażania i
przeglądu. Tego rodzaju procesy pomogą rządom krajowym ocenić dostępne środki wdrażania,
zidentyfikować braki i wybrać właściwe obszary rozwoju i pozostałej współpracy międzynarodowej.
Podstawowym celem będzie zbudowanie zdolności kraju rozwijającego się do wdrażania programu
działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030. Działanie to obejmie wsparcie na rzecz
mobilizacji i skutecznego wykorzystania krajowych finansów publicznych, które stanowią jak dotąd
największe i najbardziej stabilne źródło finansowania zrównoważonego rozwoju. Obejmie również
promowanie systemów administracji elektronicznej do celów skutecznego ściągania podatków i na
potrzeby przejrzystości wykorzystywania funduszy publicznych. UE i jej państwa członkowskie będą
wspierać budowanie zdolności w zakresie krajowych ram monitorowania, wysokiej jakości procesu
gromadzenia, dezagregacji i analizy danych oraz spójności polityki na rzecz zrównoważonego
rozwoju.
69. Osiągnięcie większości celów zrównoważonego rozwoju będzie uzależnione również od
czynnego udziału samorządu terytorialnego. UE i jej państwa członkowskie będą w stosownych
przypadkach wspierać reformy na rzecz decentralizacji, aby wzmocnić pozycję samorządu
terytorialnego, co poprawi rządzenie i wpływ rozwoju. Będą wspierać procesy pomagające ludziom w
skutecznych kontaktach z samorządem terytorialnym na wszystkich szczeblach planowania polityki i
jej wdrażania.
70.
Pomyślne wdrożenie programu wymaga również wypracowania silniejszych partnerstw
na szczeblu pozarządowym. UE i jej państwa członkowskie rozszerzą partnerstwa z sektorem
prywatnym, społeczeństwem obywatelskim – w tym ze związkami zawodowymi i organizacjami
pracodawców – organizacjami wielostronnymi, środowiskiem akademickim, diasporami i pozostałymi
grupami. Będą w dalszym ciągu wspierać budowanie zdolności właściwych zainteresowanych stron.
71. UE i jej państwa członkowskie pogłębią partnerstwa z organizacjami społeczeństwa
obywatelskiego. Będą wspierać tworzenie przestrzeni do działania i sprzyjających warunków dla
organizacji społeczeństwa obywatelskiego, aby mogły w pełni odgrywać rolę rzeczników i podmiotów
wykonawczych. Będą wspierać zobowiązania organizacji społeczeństwa obywatelskiego dotyczące
skutecznej, przejrzystej i ukierunkowanej na wyniki współpracy na rzecz rozwoju.
72. UE i jej państwa członkowskie uznają kluczową rolę sektora prywatnego jako siły
napędowej długoterminowego zrównoważonego rozwoju oraz konieczność zaangażowania się w
działania z tym sektorem poprzez zorganizowany dialog i wspólne cele rozwoju. UE i jej państwa
członkowskie opracują praktyczne umowy partnerskie, które będą ukierunkowane na współpracę,
przejrzyste i otwarte na udział przedsiębiorstw i innych zainteresowanych stron. Będą wspierać
25
zrównoważone i etyczne praktyki biznesowe oraz tworzyć zachęty dla sektora prywatnego do
inwestowania w światowy zrównoważony rozwój.
73. UE i jej państwa członkowskie będą pracować z organizacjami wielostronnymi, w tym z
agencjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, Międzynarodowym Funduszem Walutowym, Grupą
Banku Światowego, G-7, G-20, OECD i innymi instytucjami wielostronnymi, aby zachęcić je do
dostosowania się do programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 i wspierać
wzajemną pomoc w jego wdrażaniu. UE i jej państwa członkowskie będą poszukiwać synergii z
Organizacją Narodów Zjednoczonych zarówno na szczeblu światowym, jak i z zespołami krajowymi
ONZ pracującymi w terenie, m.in. w celu poprawy skuteczności ONZ. Będą promować udział krajów
rozwijających się w zarządzaniu organizacjami wielostronnymi.
4.3. Dopasowanie partnerstw na rzecz rozwoju do możliwości i potrzeb
74. Aby zaangażowanie UE w działania na rzecz rozwoju było skuteczne, musi ono być
zróżnicowane zgodnie z możliwościami i potrzebami krajów rozwijających się. UE i jej państwa
członkowskie będą współpracować z krajami rozwijającymi się w coraz bardziej zróżnicowany i
zindywidualizowany sposób. Partnerstwa powinny obejmować współpracę na rzecz rozwoju i pomoc
finansową, a także inne elementy, aby uwzględnić szereg strategii, polityk i instrumentów w celu
odzwierciedlenia coraz bardziej zróżnicowanej sytuacji w krajach rozwijających się.
75. Współpraca finansowa UE zostanie skoncentrowana tam, gdzie jest najbardziej potrzebna i
gdzie może mieć największy wpływ. UE i jej państwa członkowskie będą w dalszym ciągu
koncentrować prowadzoną przez siebie współpracę na rzecz rozwoju na najuboższych krajach, w tym
na krajach najsłabiej rozwiniętych oraz państwach niestabilnych i ogarniętych konfliktem, które mają
najmniejszy potencjał w zakresie pozyskania środków finansowych i największe braki w środkach na
realizację celów zrównoważonego rozwoju i które w dalszym ciągu będą wysoce uzależnione od
międzynarodowych finansów publicznych. Konieczne jest podjęcie działań, aby zidentyfikować osoby
pominięte i dotrzeć do nich poprzez zapewnienie niezbędnych usług, poprawę perspektyw wzrostu
gospodarczego i zbudowanie odporności na nagłe sytuacje kryzysowe.
76. UE i jej państwa członkowskie będą rozbudowywać swoją współpracę z bardziej
zaawansowanymi krajami rozwijającymi się, wykraczającą poza współpracę finansową. Kraje te
w mniejszym stopniu potrzebują preferencyjnych form pomocy lub nie potrzebują jej w ogóle, ale
mają istotne znaczenie dla wdrożenia programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku
2030. UE i jej państwa członkowskie zaangażują się z tymi państwami w dialog polityczny w zakresie
rozwoju, uwzględniając szereg polityk, poprzez połączenie współpracy w zakresie polityki,
bezpieczeństwa, gospodarki, nauki, techniki i technologii oraz dostosowanej współpracy finansowej,
odpowiednio do okoliczności.
Innowacyjne zaangażowanie we współpracę z bardziej zaawansowanymi krajami rozwijającymi się
Bardziej zaawansowane kraje rozwijające się mają w dalszym ciągu krytyczne znaczenie dla wdrożenia programu działań na
rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030. Na ich terytorium w dalszym ciągu wiele osób żyje w ubóstwie oraz często
występuje wysoki poziom nierówności. Państwa te wywierają istotny wpływ na swoje regiony. Intensywność prowadzonej
przez nie współpracy południe-południe z innymi krajami rozwijającymi się wzrasta w szybkim tempie i stanowi istotną
część całkowitej współpracy międzynarodowej. Ponieważ posiadają one duże gospodarki, ich wpływ na globalne dobra
publiczne i wyzwania takie jak zmiana klimatu jest coraz większy.
26
UE i jej państwa członkowskie będą opracowywać nowe partnerstwa z bardziej zaawansowanymi krajami
rozwijającymi się, aby promować wdrożenie programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, w
tym zrównoważony rozwój, eliminację ubóstwa i inne obszary będące przedmiotem wspólnego zainteresowania.
Trzonem tych partnerstw będzie dialog na temat polityki i reformy publicznej, uwzględniający różnorodność krajów o
średnich dochodach oraz potrzebę indywidualizowania podejść. W dialogach politycznych promowane będą wzajemne
interesy i identyfikowane wspólne priorytety i partnerstwa. Będą one wspierać wdrażanie celów zrównoważonego rozwoju,
które stanowią wspólne i zintegrowane ramy współpracy, i pomogą w rozwiązaniu kwestii globalnych dóbr publicznych i
wyzwań. Współpraca może odbywać się w samych krajach partnerskich, odnośnych regionach, państwach trzecich lub na
płaszczyźnie światowej.
Te nowe partnerstwa będą promować najlepsze praktyki, pomoc techniczną i dzielenie się wiedzą. Co więcej, UE i jej
państwa członkowskie zaangażują się we współpracę i dialog z tymi krajami o średnich dochodach, które w coraz większym
stopniu dzielą się swoim doświadczeniem w ramach wymiany najlepszych praktyk, a także w promowanie współpracy
południe-południe i współpracy trójstronnej oraz we współpracę w celu wsparcia mniej zaawansowanych krajów we
wdrażaniu programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030.
77. Konsensus będzie wyznaczać kierunki działań również w kontekście regionalnych
porozumień, strategii i polityk odnoszących się do krajów rozwijających się. Przyszłe ramy
stosunków z krajami, w tym z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku, będą promować konkretne
wdrażanie programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 na szczeblu
regionalnym. Będzie to kluczowy element pracy na rzecz tego programu oraz szansa na włączenie
celów konsensusu do głównego nurtu naszej współpracy z partnerami, w tym z partnerami z Afryki,
Karaibów i Pacyfiku.
78. Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 stanowi elastyczne ramy
polityczne dla wszystkich państw i będzie wyznaczać kierunki działań UE w sąsiednich
państwach w ramach zmienionej europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS). Tę politykę oparto na
zestawie wspólnych priorytetów UE, jej państw członkowskich oraz ich partnerów, które zwiększą
osiągnięcia programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030. Wspomniane
priorytety EPS koncentrują się na: dobrych rządach, demokracji, praworządności i prawach człowieka;
rozwoju gospodarczym na rzecz stabilizacji, ze szczególnym uwzględnieniem młodych osób, edukacji
i zatrudnienia; łączności, zrównoważonej energii i zmianie klimatu; bezpieczeństwie; oraz migracji i
mobilności. Celem zmienionej polityki jest także zaangażowanie regionalnych partnerów spoza
sąsiedztwa europejskiego w kwestie przekrojowe, takie jak migracja i energia. W doniesieniu do
swojego sąsiedztwa UE i jej państwa członkowskie będą wykorzystywać wiele różnych instrumentów,
zgodnych z pozostałymi działaniami UE w ramach programu działań na rzecz zrównoważonego
rozwoju do roku 2030.
5. UDOSKONALANIE PODEJŚCIA, ABY ZWIĘKSZYĆ WPŁYW DZIAŁAŃ UE
5.1. Mobilizowanie i skuteczne wykorzystywanie wszystkich środków wdrażania
79. W celu odzwierciedlenia ram ustanowionych w planie działania z Addis Abeby i programie
działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 UE i jej państwa członkowskie muszą
dostosować swoje podejście, aby zmobilizować i skutecznie wykorzystać wszystkie środki
wdrażania.
80. UE i jej państwa członkowskie będą współpracować z krajami partnerskimi, aby promować
właściwe otoczenie polityczne do celów wdrożenia programu działań na rzecz zrównoważonego
27
rozwoju do roku 2030. Będą wspierać możliwości państw w zakresie formułowania i wdrażania
krajowych polityk rozwoju, a także zwiększenia rozliczalności i zdolności reagowania w odniesieniu
do obywateli.
81. UE i jej państwa członkowskie położą zwiększony nacisk na tworzenie dodatkowych
zasobów na szczeblu krajowym na potrzeby zrównoważonego rozwoju w krajach partnerskich.
To działanie obejmie promowanie mobilizacji zasobów krajowych, pobudzenie handlu
międzynarodowego jako siły napędowej rozwoju oraz rozwiązanie problemu nielegalnych
przepływów finansowych.
82. Krajowe finanse publiczne mają kluczowe znaczenie w działaniach wszystkich państw na
rzecz wdrożenia programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030. UE i jej
państwa członkowskie będą wspierać działania krajów rozwijających się na rzecz większej mobilizacji
dochodów, zarządzania długiem i wydatkami publicznymi, opracowania systemów podatkowych,
zwiększenia skuteczności wydatków publicznych i stopniowego wycofywania dopłat do paliw
kopalnych. ODA w dalszym ciągu odgrywa istotną rolę w uzupełnianiu działań państw – szczególnie
tych najuboższych i najbardziej zagrożonych – na rzecz mobilizowania zasobów na poziomie
krajowym. Poprzez lepsze łączenie wsparcia budżetowego i innych źródeł finansowania UE i jej
państwa członkowskie mogą przyczynić się do poprawy skuteczności inwestycji publicznych w
krajach partnerskich, wspierając ramy stabilności makroekonomicznej i budżetowej, rzetelne polityki i
reformy sektorowe, wszechstronne roczne i średniookresowe ramy budżetowe i sprawne systemy
zarządzania finansami publicznymi, w tym przejrzyste udzielanie zamówień publicznych.
Mobilizowanie i wykorzystywanie zasobów krajowych
Ze względu na swoje kluczowe znaczenie krajowe finanse publiczne powinny być trzonem działań wszystkich rządów na
rzecz sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego, eliminacji ubóstwa i zrównoważonego rozwoju. Są one
również częścią umowy społecznej między rządem a jego obywatelami. Obywatele chętniej płacą podatki, jeżeli czują, że
uczestniczą w ogólnym rozwoju państwa i mogą rozliczać swój rząd.
Podejście UE „Pobieraj więcej, wydawaj lepiej”31 stanowi wsparcie dla krajów rozwijających się w trzech obszarach:
poprawy mobilizacji zasobów krajowych; skuteczniejszych i bardziej efektywnych wydatków publicznych; oraz zarządzania
długiem. Skupia się ono na uchylaniu się od opodatkowania, unikaniu opodatkowania i nielegalnych przepływach
finansowych, a także na skuteczności, efektywności i uczciwości systemów podatkowych oraz finansowaniu ochrony
socjalnej. Promuje właściwe zarządzanie wydatkami publicznymi, którego celem jest przekształcenie dochodów w dobra
publiczne i usługi, poprzez dyscyplinę fiskalną i strategiczny podział zasobów.
UE i jej państwa członkowskie wspierają również Inicjatywę podatkową z Addis Abeby oraz prace OECD i G-20 w celu
rozwiązania kwestii erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków oraz w kwestii wymiany informacji w sprawach
podatkowych. Wspierają udział krajów rozwijających się w odnośnych rozmowach międzynarodowych i procesach
wyznaczania norm, w tym na Światowym Forum Przejrzystości i Wymiany Informacji do Celów Podatkowych oraz w
rozmowach G-20 i OECD. Zobowiązują się utrzymywać spójność swoich polityk podatkowych i ich wpływu na kraje
rozwijające się.
83. UE zobowiązała się, że zapewni łącznie 0,7 % dochodu narodowego brutto (DNB) jako
ODA w ramach czasowych programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku
31
Pobieraj więcej, wydawaj lepiej, dokument roboczy służb Komisji, 5 listopada 2015 r.
28
203032. Zapewni łącznie również 0,15 % DNB jako ODA na rzecz krajów najsłabiej rozwiniętych w
perspektywie krótkoterminowej i zwiększy tę wartość do 0,20 % w ramach czasowych programu
działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030. UE i jej państwa członkowskie zapewnią
również wsparcie dla działań na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej w
krajach rozwijających się, zgodnie ze zobowiązaniami określonymi w konwencji ONZ w sprawie
przeciwdziałania zmianom klimatu i w porozumieniu paryskim. UE i jej państwa członkowskie będą
w dalszym ciągu prowadzić dialog polityczny, aby wzmocnić zobowiązania innych podmiotów w
zakresie finansowania zrównoważonego rozwoju, w tym finansowania działań w związku ze zmianą
klimatu.
84. UE i jej państwa członkowskie będą uczestniczyć w inicjatywach, których celem jest lepsze
zmierzenie finansowania rozwoju. To działanie będzie obejmować finansowanie poza ODA, z
wszystkich źródeł, które przyczynia się do wdrożenia programu działań na rzecz zrównoważonego
rozwoju do roku 2030 przy wykorzystaniu takich narzędzi, jak przewidywane wnioski OECD w
sprawie miernika całkowitego oficjalnego wsparcia na rzecz zrównoważonego rozwoju.
85. Współpraca na rzecz rozwoju będzie wspierała wdrażanie postanowień zawartych w
umowach handlowych, które dotyczą handlu i zrównoważonego rozwoju33. Lepsza koordynacja
pomocy i programów współpracy w tych obszarach pozwoli UE wykorzystać dostępne możliwości i
zacieśnić stosunki handlowe, aby promować ten oparty na wartościach plan działania wśród naszych
partnerów handlowych.
86. UE i jej państwa członkowskie będą promować stosowanie innych środków wdrażania,
takich jak budowanie zdolności, nauka, technologie i innowacyjność. Będą w dalszym ciągu
inwestować w badania i rozwój w krajach rozwijających się i na ich rzecz, w tym ulepszać krajowe
systemy innowacyjności. Będą dążyć do wzmocnienia mierzalnych wpływów na postęp w osiąganiu
celów zrównoważonego rozwoju poprzez odpowiedzialne badania naukowe i innowacje, w tym
poprzez otwarty dostęp do wyników badań i danych uzyskanych w badaniach dla projektów
edukacyjnych i naukowych finansowanych ze środków publicznych.
5.2. Spójność polityki na rzecz rozwoju
87. Konsensus przyczynia się do spełnienia wymogu zapewnienia spójności różnych obszarów
działań zewnętrznych UE oraz ich spójności z innymi politykami Unii34. Wymóg dotyczący
spójności polityk zawarty w programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030
obejmuje włączenie zrównoważonego rozwoju w główny nurt wszystkich odnośnych polityk UE,
wyważone zintegrowanie trzech płaszczyzn zrównoważonego rozwoju, odniesienie się do
wzajemnych powiązań między różnymi celami zrównoważonego rozwoju oraz zapewnienie spójności
działań zewnętrznych UE z jej pozostałymi politykami z uwzględnieniem różnych ram
międzynarodowych.
88. UE i jej państwa członkowskie potwierdzają swoje zobowiązanie do zapewnienia spójności
polityki rozwoju jako istotnego wkładu w zbiorowe wysiłki w celu osiągnięcia większej spójności
Nowe globalne partnerstwo na rzecz eliminacji ubóstwa i na rzecz zrównoważonego rozwoju po roku 2015 –
konkluzje Rady (pkt 32 i 33), Rada Unii Europejskiej, 26 maja 2015 r. (9241/15).
33
Handel z korzyścią dla wszystkich – W kierunku bardziej odpowiedzialnej polityki handlowej i inwestycyjnej,
komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i
Komitetu Regionów,14 października 2015 r. (COM (2015) 497).
34
Art. 21 ust. 3 TUE.
32
29
polityki na rzecz zrównoważonego rozwoju35. Będą w dalszym ciągu uwzględniać cele współpracy
na rzecz rozwoju w politykach, które mogą mieć wpływ na kraje rozwijające się (art. 208 TFUE).
Konsensus będzie wyznaczać kierunki działań zmierzających do zapewnienia spójności polityki na
rzecz rozwoju we wszystkich politykach i obszarach objętych programem działań na rzecz
zrównoważonego rozwoju do roku 2030 oraz poszukiwać synergii we wszelkich możliwych
dziedzinach, w szczególności w dziedzinie handlu, finansów, środowiska i zmiany klimatu,
bezpieczeństwa żywnościowego, migracji i bezpieczeństwa. Szczególna uwaga zostanie poświęcona
walce z nielegalnymi przepływami finansowymi i unikaniem opodatkowania oraz promowaniu handlu
i odpowiedzialnym inwestycjom.
89. Wdrażanie nowych powszechnych ram na rzecz zrównoważonego rozwoju w dziedzinie
współpracy na rzecz rozwoju jest wspólnym obowiązkiem wszystkich zainteresowanych stron.
UE i jej państwa członkowskie będą zatem promować podejścia obejmujące całą administrację
rządową i zapewniać nadzór polityczny i działania koordynacyjne na wszystkich szczeblach wdrażania
celów zrównoważonego rozwoju. Aby lepiej wspierać kształtowanie polityki i proces decyzyjny,
opracują podstawę dowodową w zakresie wpływu przyjętej polityki na kraje rozwijające się poprzez
konsultacje, zaangażowanie zainteresowanych stron oraz oceny ex ante skutków i oceny ex post
głównych inicjatyw politycznych36. Inicjatywy polityczne powinny – w stosownych przypadkach –
wskazywać, w jaki sposób przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju w krajach rozwijających się.
Są one również narzędziem poprawy zdolności UE i jej państw członkowskich w zakresie
monitorowania i sprawozdawczości w odniesieniu do spójności polityki na rzecz rozwoju i wpływu na
kraje rozwijające się. Ze względu na uniwersalny charakter programu działań na rzecz
zrównoważonego rozwoju do roku 2030 UE i jej państwa członkowskie zachęcą również inne państwa
do oceny wpływu ich własnych polityk na osiąganie celów zrównoważonego rozwoju, również w
krajach rozwijających się. Co więcej, UE i jej państwa członkowskie będą wspierać wysiłki krajów
partnerskich zmierzające do wdrożenia ram umożliwiających spójność polityki na rzecz
zrównoważonego rozwoju. Będą promować spójność polityki w tym zakresie na forach
międzynarodowych, takich jak ONZ i G-20.
5.3. Skuteczność współpracy na rzecz rozwoju
90. UE i jej państwa członkowskie potwierdzają swoje zobowiązanie na rzecz stosowania
kluczowych zasad skuteczności rozwoju, które potwierdzono na forum wysokiego szczebla w
Pusanie w 2011 r., oraz na rzecz wdrażania tych zasad w ich współpracy na rzecz rozwoju.
Zasady te są następujące: wyniki; przejrzystość i wzajemna rozliczalność; odpowiedzialność
demokratyczna; oraz integracyjne partnerstwa na rzecz rozwoju. Na forum wysokiego szczebla w
Pusanie podkreślono potrzebę skutecznego wykorzystania wszystkich zasobów na rzecz rozwoju i
współdziałania wszystkich partnerów w celu osiągnięcia trwałych wyników. UE i jej państwa
członkowskie podejmą odnośne prace we wszystkich obszarach, m.in. za pośrednictwem Partnerstwa
z Pusanu w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju. Współpraca na rzecz rozwoju będzie się
odbywać przy ścisłym współudziale innych partnerów i z pełną przejrzystością w stosunku do
obywateli w Europie i w krajach rozwijających się.
Konkluzje Rady w sprawie spójności polityki na rzecz rozwoju: sprawozdanie UE za 2015 r. (pkt 7), Rada
Unii Europejskiej, 26 października 2015 r. (13202/15).
36
Zob. Program UE – Lepsze wyniki dzięki lepszemu stanowieniu prawa, komunikat Komisji do Parlamentu
Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów,18 maja 2015
r. (COM (2015) 215).
35
30
91. Zasady skuteczności rozwoju mają zastosowanie do wszystkich form współpracy na rzecz
rozwoju. Dotyczy to pomocy udzielanej z międzynarodowych środków publicznych, takiej jak ODA
lub pomoc w formie współpracy południe-południe, pomocy udzielanej przez podmioty społeczeństwa
obywatelskiego i organizacje charytatywne, pożyczek preferencyjnych i niepreferencyjnych oraz
działań sektora prywatnego. UE i jej państwa członkowskie oczekują od wszystkich pozostałych
partnerów w dziedzinie rozwoju, że włączą te zasady do swoich działań i dostosują je do swoich
szczególnych kontekstów.
92. UE i jej państwa członkowskie będą w dalszym ciągu orędownikami przejrzystości, którą
należy stopniowo obejmować wszystkie zasoby na rzecz rozwoju. Opracują narzędzia służące do
skuteczniejszej prezentacji i wykorzystania danych dotyczących współpracy na rzecz rozwoju, aby
ulepszyć procesy i normy w zakresie rozliczalności. Będą wspierać kraje partnerskie w łączeniu
zasobów na rzecz rozwoju z wynikami, poprzez lepsze łączenie procesów planowania i sporządzania
budżetu.
93. UE i jej państwa członkowskie będą promować korzystanie z systemów krajów
partnerskich w celu zarządzania finansami publicznymi w całym cyklu budżetowym, w tym
systemów udzielania zamówień publicznych, aby pomóc w poprawie skuteczności instytucji na
szczeblu krajowym i niższym. Będą wspólnie oceniać skuteczność systemów krajów partnerskich, aby
zapewnić świadome i skoordynowane podejście. Zdecydowanie opowiadają się za odejściem w jak
największym stopniu do pomocy wiązanej oraz za zachęcaniem wszystkich podmiotów
zaangażowanych we współpracę na rzecz rozwoju, w tym gospodarek wschodzących, do podjęcia
takich samych działań. Celem UE i jej państw członkowskich jest uszczegółowienie definicji
niewiązania pomocy, aby zapewnić wzajemność między wszystkimi międzynarodowymi podmiotami
dostarczającymi środki finansowe.
6. DZIAŁANIA NASTĘPCZE W ZWIĄZKU Z PODJĘTYMI ZOBOWIĄZANIAMI
94. W związku ze współpracą na rzecz rozwoju UE i jej państwa członkowskie są w pełni
zobowiązane do opracowania wszechstronnego, przejrzystego i rozliczalnego systemu
monitorowania i przeglądu do celów programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku
2030.
95. UE i jej państwa członkowskie będą stopniowo dostosowywać swoje systemy
sprawozdawczości w tym zakresie, aby były spójne z działaniami następczymi podejmowanymi
w związku z programem działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 oraz
odnośnymi wskaźnikami. W ramach tej pracy poprawią jakość i dostępność danych na temat swoich
działań w zakresie współpracy na rzecz rozwoju we wszystkich obszarach programu działań na rzecz
zrównoważonego rozwoju do roku 2030. Podejmą działania w celu zapewnienia, by sprawozdawczość
była zgodna ze sprawozdawczością w zakresie innych zobowiązań międzynarodowych.
96. UE i jej państwa członkowskie zintegrują program działań na rzecz zrównoważonego
rozwoju do roku 2030 i poprą stosowanie wskaźników celów zrównoważonego rozwoju do
pomiaru wyników w zakresie rozwoju na szczeblu krajowym. W szczególności wskaźniki celów
zrównoważonego rozwoju mogą sprzyjać stosowaniu jednolitego podejścia UE ukierunkowanego na
wyniki, w ramach którego preferuje się zharmonizowane zgłaszanie wyników na szczeblu kraju
partnerskiego, w tym ramy dotyczące wyników na szczeblu kraju partnerskiego, jeżeli istnieją.
97. UE i jej państwa członkowskie opracują wspólne sprawozdanie podsumowujące dotyczące
wpływu ich działań wspierających program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku
31
2030 w krajach rozwijających się jako wkład w sprawozdawczość UE na Forum Politycznego
Wysokiego Szczebla ONZ, które odbywa się na szczeblu głów państw co cztery lata. Wspomniane
sprawozdanie będzie wykorzystywać sprawozdania UE, w tym sprawozdania dotyczące wyników,
ODA i spójności polityki na rzecz rozwoju oraz monitorowania celów zrównoważonego rozwoju w
kontekście UE, a także będzie opierać się na tych sprawozdaniach.
98. UE i jej państwa członkowskie będą wzmacniać możliwości krajów rozwijających się w
obszarze statystyki. Działania te będą obejmować zwiększenie możliwości wytwarzania i analizy
danych, które powinny być w miarę możliwości podzielone według m.in. takich czynników, jak
dochód, płeć i wiek, oraz zapewniać informacje na temat grup zmarginalizowanych, szczególnie
wrażliwych i takich, do których trudno dotrzeć, rządów sprzyjających włączeniu społecznemu oraz
pozostałych kwestii, zgodnie z podejściem UE opartym na prawach. Będą obejmować również
inwestycje we wzmocnienie instytucji statystycznych na szczeblu krajowym i regionalnym oraz w
stosowanie nowych technologii i źródeł danych, takich jak obserwacja Ziemi i dane geoprzestrzenne.
99. Przeprowadzona zostanie śródokresowa ocena wdrażania konsensusu. W ocenie tej zostanie
opisany sposób, w jaki zastosowano konsensus, oraz jej osiągnięcia w zakresie wspierania wdrażania
programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030. UE i jej państwa członkowskie
będą systematycznie sprawdzać postęp i dostosowywać swoje działania w celu zapewnienia, by ich
współpraca na rzecz rozwoju, również poprzez jej połączenia z powiązanymi obszarami polityki, w
dalszym ciągu zapewniała wsparcie wdrażania programu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju
do roku 2030 w krajach rozwijających się.
32