Opady atmosferyczne - LOGIM.EDU.GORZOW.PL

Opady atmosferyczne.
Woda występująca na powierzchni Ziemi paruje. Ten proces zależy od warunków
atmosferycznych, głównie temperatury i wilgotności powietrza oraz prędkości wiatru i
dostępności wody w procesie parowania. Para wodna wraz z powietrzem się unosi. W miarę
wzrostu wysokości ochładza się i z powrotem zamienia w wodę lub lód. W ten sposób
powstają skupiska kropelek wody lub kryształków lodu, czyli chmury. Woda z chmur
dociera do powierzchni Ziemi w różnych postaciach- najczęściej jako mżawka, deszcz,
śnieg lub grad.
Opady na mapach pogody przedstawia się za pomocą izohiet- linii ciągłych, łączących
miejsca o jednakowej sumie opadów.
Rozkład średnich rocznych sum opadów przedstawiony jest na mapie poniżej. Zauważyć
można, że największe opady występują w sąsiedztwie równika oraz w Azji PołudniowoWschodniej.
Okolice równika w Ameryce Południowej, w Afryce i na Archipelagu Malajskim praktycznie
przez cały rok nawiedzają codzienne deszcze zenitalne. Z kolei w Azji PołudniowoWschodniej decydujący wpływ na wielkość opadów ma cyrkulacja monsunowa. Jest to
szczególnie dobrze widoczne przy porównaniu mapy opadów lipca z mapą opadów stycznia
(patrz niżej) – wilgotny monsun letni przynosi w zasadzie jedyne, choć bardzo intensywne,
deszcze padające na tym obszarze. U podnóża Himalajów w miejscowości Czerapundżi w
Indiach zanotowano najwyższe roczne sumy opadów na świecie, wynoszące 16 319mm.
W umiarkowanych szerokościach geograficznych największe sumy opadów występują w
pobliżu wybrzeży morskich, na stokach gór zwróconych w kierunku oceanu (zachodnie stoki
Kordylierów, Gór Skandynawskich) oraz w obszarach górskich. Wysokie opady występują
również w obszarach, gdzie stykają się ze sobą dwie masy powietrza- zimne i ciepłe.
Dochodzi wtedy do tzw. opadów frontalnych.
Natomiast opady najmniejsze występują generalnie wzdłuż zwrotników. Na skutek
cyrkulacji pasatowej powietrze jest stamtąd wywiewane, a na jego miejsce z wyższych
warstw atmosfery opadają suche masy powietrza. Dlatego na zwrotnikach powstały
największe pustynie (Sahara, Kalahari). Wyraźnym odstępstwem od tego stanu jest Azja,
gdzie cyrkulacja monsunowa znacząco zakłóciła ruch pasatów.
Niewielkie opady notowane są również wewnątrz zwartych obszarów lądowych, dokąd
wilgotne, morskie powietrze ma utrudniony dostęp (w Azji- Kotlina Kaszgarska, Kotlina
Dżungarska, w Ameryce Północnej- Dolina Śmierci). Podobnie jest w przypadku Antarktydy,
gdzie dodatkowo niska temperatura nie sprzyja powstawaniu opadów – woda w chmurach
występuję tu w postaci bardzo drobnych kryształków lodu, które niechętnie łączą się ze sobą i
jako niewystarczająco ciężkie rzadko spadają na ziemię. Panujące tam niskie temperatury
powietrza sprawiają, że jest niewielkie parowanie, a tym samym- małe opady.
Także chłodne powietrze niesione zimnymi prądami morskimi wpływa na obniżenie
opadów — tak działa np. Prąd Peruwiański w Ameryce Południowej, Prąd Benguelski w
Afryce.
Źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking, Wydawnictwo ABC.