Mateusz Wilczek NAJWAŻNIEJSZE HORMONY

Mateusz Wilczek NAJWAŻNIEJSZE HORMONY CZŁOWIEKA
Miejsce uwalniania
Podwzgórze
Przedni płat
przysadki
Hormon
Somatoliberyna
/Somatokrynina(GHRH)
Somatostatyna (GHIH)
Tyreoliberyna (TRH)
Kortykoliberyna (CRH)
Gonadoliberyna (GnRH)
Somatotropina /
h. wzrostu (GH / STH)
Tyreotropina (TSH)
(Adeno)kortykotropina
(ACTH)
Prolaktyna (LTH)
Folikulotropina (FSH)
(hormon dojrzewania
pęcherzyków)
Lutropina (LH)
Miejsce działania
Przedni płat przysadki
Działanie
+ GH
Wątroba
- GH, TSH, prolaktyna (w przysadce)
- insulina, glukagon, gastryna
+ TSH
+ ACTH
+ FSH, LH
+ IGF (w wątrobie)
Tarczyca
Kora nadnerczy
+ T3, T4; rozrost tarczycy
+ glukokortykoidy (w tym kortyzol)
Gruczoły sutkowe
Gonady
+ mleko; warunkuje rozwój gruczołów
+ rozwój i czynności gonad
M: + inhibina, ABP
K: dojrzewanie pęcherzyków
K: + progesteron, + owulacja, przekształcanie
sie pęcherzyka w ciałko żólte, + progesteron
M: + testosteron (kom. śródmiąższowe)
Produkcja pigmentu w melanocytach
Uwalnianie tłuszczu z tk. tłuszczowej
Skurcze podczas porodu
Skurcze, dopływ mleka do przewodów
zbiorczych
Zwiększa przepuszczalność kanalików dla
wody (mniej moczu, więcej wody w org.)
Regulacja rytmu dobowego, ułatwia
zasypianie (uwalniana głownie w nocy)
Przyspieszanie metabolizmu
Gonady
Pośredni płat
przysadki
Tylny płat
przysadki
(h. powstają w
neuronach
podwzgórza)
Szyszynka
Melanotropina (MSH)
Wazopresyna (VP/ADH)
/ h. antydiuretyczny
Melatonina
Nerki (kanaliki
zbiorcze)
Podwzgórze
Tarczyca
Tyroksyna (T4)
Trijodotyronina (T3)
Kalcytonina
Działanie
ogólnoustrojowe
kości
Przytarczyce
Parathormon (PTH)
Kości
Nerki
Przewód pokarmowy
Grasica
Tymozyna
Tk. limfoidalna, szpik
Trzustka (wyspy
Langerhansa)
Insulina (kom. β)
ogólnoustrojowo
Glukagon (kom. α)
Wątroba, tk.
tłuszczowa
Rdzeń nadnerczy
Adrenalina (epinefryna)
Mięśnie, naczynia
krwionośne, wątroba,
tk. tłuszczowa
Kora nadnerczy
Noradrenalina (norepi...)
Mineralokortykoidy
(aldosteron)
Kanaliki nerkowe
Glikokortykoidy
(kortyzol)
Działanie
ogólnoustrojowe
Androgeny
(dehydropiandrosteron)
Działanie
ogólnoustrojowe
Oksytocyna (OXY/OT)
Melanocyty,
tk. tłuszczowa
Macica
Gruczoły sutkowe
Wchłanianie Ca2+ w kościach (obniżenie
stężenia we krwi)
Uwalnianie Ca2+
Mniejsze wydalanie Ca2+
Większe wchłanianie Ca2+
(wzrost stężenia wapnia we krwi)
Pobudza tk. limfoidalną w czasie rozwoju,
reguluje produkcję limfocytów
Stymuluje wiązanie glukozy w wątrobie i
zużywanie w mięśniach (obniża stężenie we
krwi)
Pobudza glikogenolizę w wątrobie, pobudza
spalanie tłuszczów i białek (podwyższa
stężenie glukozy we krwi)
Zwalczanie skutków stresu, stan gotowości
organizmu (wzrost tempa metabolizmu,
stężenia glukozy we krwi, V wyrzutowej
serca, p krwi)
---- | | --- (z wyjątkiem glukozy)
Aldosteron wzmaga resorpcję Na+ w
kanalikach nerkowych, co powoduje większe
wchłanianie wody oraz wzrost p i V krwi
Zwalcza skutki długotrwałego stresu:
stymuluje transport aminokwasów i tłuszczów
do wątroby (glukoneogeneza), utrzymuje
pobudliwość mięśni
+ synteza białek
Rozwój II-rzędnych cech płciowcyh u
mężczyzn
Jajniki
Estrogeny
Hormony płciowe
Działanie
ogólnoustrojowe
Progestageny
(progesteron)
Macica
Gruczoły sutkowe
Relaksyna
Miednica
Inhibina
Przedni płat przysadki
Rozwój i różnicowanie się narządów
rozrodczych; rozwój II-rzędnych cech
płciowych
Regulacja cyklu płciowego, stymulacja
wzrostu komórek endometrium
- GnRH, FSH, LH
Prawidłowy przebieg ciąży, wzrost kom.
endometrium
Rozwój gruczołu mlecznego
- GnRH, FSH, LH
Rozluźnienie spoideł i więzadeł w czasie
porodu
- FSH
Ciałko żółte
W fazie poowulacyjnej produkuje estrogeny, progesteron i inhibinę
Jądra
Testosteron (kom.
śródmiąższowe)
Działanie
ogólnoustrojowe
Inhibina (kom.
Sertoliego)
Przedni płat przysadki
Kom. błony
śluzowej żołądka
Kom. błony
śluzowej
dwunastnicy
Kom. aparatu
przykłębuszkowego
nerek
Hormony tkankowe
Żołądek
Gastryna
Sekretyna
Cholecystokinina (CCK)
Enterogastron
rennina
Trzustka
Wątroba
Trzustka
Woreczek żółciowy
Żołądek
Działanie w różnych
miejscach
Kom. OUN
Serotonina
Mięśnie gładkie
Kom. tuczne skóry
i płuc
Histamina
Działanie w różnych
miejscach
Kom. tkanki
tłuszczowej
Komórki w całym
organizmie
Leptyna
Podwzgórze
Prostaglandyny
Najczęściej działanie
lokalne ze względu na
krótki czas półrozpadu
Serce
Przedsionkowy
czynnik/peptyd
natriuretyczny
(ANP/ANF)
Insulinopodobne
czynniki wzrostu (IGF)
/ somatomedyna
Nerki
Wątroba
+ pobudzanie wydzielania
Działanie
ogólnoustrojowe
- hamowanie wydzielania
Rozwój męskich cech płciowych,
przyspieszenie syntezy białek, po związaniu
przez ABP niezbędny w spermatogenezie
- GnRH, LH
- FSH (sprzężenie zwrotne)
Pobudza wydzielanie pepsynogenu i skurcze
opróżniające żołądek
Pobudza wydzielanie soku trzustkowego
Pobudza tworzenie żółci
Pobudza uwalnianie enzymów trawiennych
Pobudza skurcze woreczka i uwalnianie żółci
Działanie odwrotne do gastryny
Powoduje wydzielania aldosteronu w korze
nadnerczy (poprzez wywoływane reakcje we
krwi), więc powoduje większą resorpcję
wody, zwiększa p i V krwi
Zwiększa pragnienie
Pobudza skurcze m. gładkich n.
krwionośnych, jelit, oskrzeli, macicy
Rozszerza n. krwionośne, obniża p krwi,
wywołuje stan zapalny
Pobudza gruczoły m.in. ślinowe, żołądkowe
- neuropeptyd Y (odpowiedzialny za apetyt)
M.in. pobudzanie lub hamowanie skurczów
(np. macicy, układu pokarmowego,
oddechowego), współdziałanie w owulacji,
zwiększanie ruchliwości plemników, - HCl w
żołądku, regulacja p krwi, rozszerzanie się
oskrzelików
Rozszerza tętniczki doprowadzające do
kłębuszków nerkowych, zmniejsza resorpcję
Na+, powoduje zwiększone usuwanie wody z
organizmu
Powodują wydłużanie się kości długich
(chrząstki nasadowe) i ogólny wzrost
organizmu (procesy anaboliczne)