Gospodarka Regionalna-sciaga2

Gospodarka Regionalna-sciaga2.doc
(84 KB) Pobierz
1.
Pojęcie gospodarki regionalnej i lokalnej.
Gospodarkę regionalną definiuje się również jako ogół podmiotów gospodarczych funkcjonujących w regionie, działających na
zasadach konkurencji, współpracy oraz podmioty polityki intraregionalnej (samorządy terytorialne), które ustalają zasady
funkcjonowania tej gospodarki.Gospodarka lokalna – gospodarowanie na szczeblu gminy, powiatu (niżej od pojęcia regionu);
gospodarka lokalna to zbiór podmiotów gospodarczych, konsumentów, organów władzy, które znajdują się na terenie gminy oraz
powiązania i współzależność między mini, które wynikają nie tylko z ich współpracy ale także z konkurencyjności.Na każdym szczeblu
istnieje wspólny mianownik dla wszystkich podmiotów, np. w UE wszystkie kraje obowiązują dyrektywy UE; każdy kraj prowadzi swoją
politykę makroekonomiczną; każdy region ma odrębny podmiot władzy publicznej (sejmik wojewódzki); regiony konkurują ze sobą
m.in. o inwestycje firm; gminy, miasta konkurują ze sobą o mieszkańców, inwestorów, turystów, bo każdy podmiot ma odrębną
władzę (rada gminy); gminy mogą tworzyć różne warunki dla ochrony zdrowia, zdobywania wiedzy, gospodarowania.
2.
Polityka regionalna (interregionalna i intraregionalna).Polityka regionalna – całokształt działań podmiotów
regionalnych na rzecz przemian/rozwoju społecznego. Pola tej działalności to: gospodarka regionu, społeczność regionu, infrastruktura
regionu, przestrzeń regionu.
Polityka regionalna – to celowa i świadoma działalność organów władzy publicznej zmierzająca do rozwoju regionalnego, tj. mająca
na celu optymalne wykorzystanie zasobów regionu do trwałego wzrostu gospodarczego oraz podnoszenie konkurencyjności.Polityka
interregionalna to polityka wobec regionów – prowadzi ją państwo w stosunku do regionów (np. podział funduszy między regiony)
oraz UE w stosunku do regionów.Polityka intraregionalna – jest to polityka wewnątrz regionu.Obie te polityki zawierają politykę
gospodarczą, społeczną i przestrzenną.
3.
Podmioty polityki interregionalnej i intraregionalnej.Podmioty polityki interregionalnej:- instytucje rządowe: Rządowe
Centrum Studiów Strategicznych, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Ministerstwa, resorty Branżowe, Agencje Rządowe.Podmioty
polityki intraregionalnej:
- Samorządy Wojewódzkie, Agencje Rozwoju Regionalnego, Centra Rozwoju i Transferu Technologii.
4.
5.
Instrumenty polityki interregionalnej i intraregionalnej.Instrumentami polityki interregionalnej i intraregionalnej są:
- bezpośrednie instrumenty finansowe skierowane do podmiotów gospodarczych
- rozbudowa infrastruktury technicznej i społecznej, podejmowana przez władze samorządowe z własnych środków
- instrumenty niematerialne (szkolenia, doradztwo, badanie i rozwój technologii).
Region, pojęcie i klasyfikacja.Region – fragment przestrzeni, wyodrębniony pod względem kulturowym, infrastruktury,
gospodarczym, formalno-prawnym, administracyjnym i geograficznym.
Region składa się z metropolii (miasto lub zespół miast powyżej 500 tyś. mieszkańców)oraz obszaru ciążenia do tej metropolii. Strefa
ciążenia – obszar, z którego ludność tam zamieszkała wędruje w różnych sprawach do tego miasta (sprawy urzędowe centralnie,
służba zdrowia, wyższe uczelnie, opera, teatr itp.)
Wg UE region to największa jednostka podziału terytorialnego w krajach UE, posiadająca władzę regionu, wyłonioną w wolnych,
demokratycznych wyborach, jako odrębny podmiot władzy publicznej. Region musi posiadać wyodrębnioną granicę, własny budżet.
Władza w regionie musi być wyposażona w instrumenty działania, tzn., że musi mieć określone kompetencje i władza rządowa nie
może ograniczać tej władzy samorządowej. Podział kompetencji ma być dokonany zgodnie z zasadą subsydialności (pomocniczości).
Klasyfikacja regionów:
a) fizyczno-geograficzne (naturalne, klimatyczne, glebowe)
b) gospodarcze (rolne, przemysłowe, turystyczne)
c) gospodarczo-administracyjne (przedmiot planowania i zarządzania)
Inna klasyfikacja:
a) Region jako część obszaru:
- narzędzie badania – dane statystyczne
- narzędzie działania – działalność społeczno-gospodarcza
- przedmiot poznania – właściwości
b) Region rozróżnia się od innych na podstawie cech:
- fizyczno-geograficzne
- ekonomiczne – specyfika usług i produkcji
c) Region – otocznie dla ludzi, podmiotów gospodarczych
d) Region – rynek, czyli przedmiot zainteresowania banków, inwestorów, producentówWyróżnienie układów przestrzennych,
wykazujących pewne cechy wspólne, bez wymogu rozłączności i konieczności wymogu pokrycia całego kraju pozwala wyróżnić:
1. Regiony jednolite – mają spójną strukturę wewnętrzną, homogeniczne regiony, które na całym obszarze mają jednolitą strukturę
gospodarczą.
2. Węzłowe – w zasięgu dużych miast (aglomeracje)
3. Regiony reliktowe – ciążenie do wielkich miast jest słabe, czynnikiem konstruktywnym jest w nich wspólne dziedzictwo kulturowe i
historyczne
4. Regiony społeczne – poczucie tożsamości z danym regionem
5. Regiony etniczne – wykształcone na gruncie odrębności językowej, kulturowej, etnicznej.
6.
1.
2.
Regiony zacofane – PKB na mieszkańca nie przekracza 75% średniej wartości PKB na mieszkańca UE
Regiony depresyjne – przeżyły swoją świetność i nagle nastąpił ich kryzys mierzony trzema kryteriami:
a)
b)
Poziom bezrobocia wyższy niż przeciętny w UE
Wyższy niż średni w UE udział zatrudnienia w przemyśle
c)
3.
Klasyfikacja regionów w UE:
Spadkowa tendencja zatrudnienia w przemyśle
Region zacofany rolniczy – o przeważającym zatrudnieniu w rolnictwie; musi spełniać dwa kryteria z trzech:
a) wysoki udział zatrudnienia w rolnictwie
b) niski poziom dochodu z rolnictwa
c) znaczący trend depopulacyjny tzn. wyludnianie się regionu
4.
Region o małej gęstości zaludnienia – nie przekracza 8 osób na km2
7.
Kryteria deliminacji regionu.
Deliminacja – wyznaczanie granic regionu , bierze się tu pod uwagę różne kryteria:
1. Cechy geograficzne (ukształtowanie terenu)
2. Cechy ekonomiczne (funkcja gospodarcza, region gospodarczy)
3. Cechy społeczne
4. Cechy kulturowe
5. Cechy demograficzne
6. Cechy historyczno-osadnicze (tradycje, zwyczaje, nazwa)
7. Cechy administracyjne (województwo)
8.
Regionalizm, regionalizacja, polityka przestrzennaRegionalizm – myśl (ruch) społeczny, doktryna społeczna mówiąca o pewnych
odrębnościach regionalnych w ramach kraju.Regionalizacja – to wdrożenie w praktyce tych kryteriów, które przyjęła UE, oznacza ona
decentralizację władzy i przekazanie części źródeł finansowania na niższe szczeble i w ramach tej regionalizacji mieści się
deliminacja.Polityka regionalna – działalność dotycząca regionu – wyznaczanie celów dotyczących regionu, zarówno interwencjonizm
pozytywny jak i negatywny.
9.
Pojęcie rozwoju regionalnego.Rozwój regionalny – to rozwój gospodarczy, społeczny i przestrzenny regionu.
Rozwój regionalny – to proces o charakterze ekonomicznym, polegający na transformacji zasobów regionalnych na dobra i usługi. Jego
główną cechą jest wzrost gospodarczy regionu, czyli zwiększenie produkcji dóbr i usług oraz poprawy ich efektywności. Ilościowym
zmianom powinny towarzyszyć zmiany jakościowe i strukturalne. Rozwój regionalny obejmuje zmiany zachodzące jednocześnie w
sferze gospodarczej, społecznej i przestrzennej.
10.
Czynniki rozwoju regionalnego.Czynnikiem rozwoju jest kapitał, czyli zasób, który tworzy nową wartość i generuje korzyść.Można
wyróżnić trzy grupy czynników rozwoju:
1.
Czynniki endogeniczne – wewnętrzne: zasoby demograficzne, ekonomiczne, gospodarcze, infrastruktury, kapitału: gospodarczego,
ludzkiego, społecznego, materialnego.
2.
Czynniki egzogeniczne – zewnętrzne: procesy globalizacji (jeśli podmioty gospodarki globalnej są lokowane w regionie np. stacje
paliw, Internet, to podnoszą jego rozwój), procesy integracji europejskiej, polityka interregionalna kraju i UE
3.
Dostosowanie się do reagowania pozytywnego na czynniki endogeniczne, umiejętne wykorzystanie kapitałów
Cechy rozwoju regionalnego.
1.
Autonomiczny model rozwoju –rozwój opierający się na wewnętrznym potencjale tkwiącym w danej jednostce, istota tego rozwoju
wynika z faktu, że rozwój regionalny jest rozwojem terytorialnym, a nie sektorowym: w rozwoju terytorialnym (regionalnym, lokalnym)
determinantą jest stworzenie regionalnego (lokalnego) środowiska, obejmującego elementy materialne i niematerialne, np.
zagospodarowanie, przedsiębiorczość, ale także kulturę i zwyczaje oraz tradycję.
2.
3.
4.
Rozwój terytorialny (regionalny, lokalny) jest procesem w znacznym stopniu zależnym od aktywności i kreatywności społecznej
lokalnej lub regionalnej oraz jej samorządowej reprezentacji- jest on zatem wyrazem niezależności i autonomii oraz tożsamości
regionalnej.
Rozwój terytorialny jest przykładem nowej logiki w polityce rozwoju gospodarczego, polegającej bardziej na mobilizowaniu środowisk
lokalnych i regionalnych niż na polityce wspierającej poszczególne rodzaje (sektory, sekcje) działalności oraz wybrane podmioty
gospodarcze.
Trwałość procesów rozwoju na szczeblu regionalnym jest pochodną zdolności regionalnych podmiotów do tworzenia swego rodzaju
przestrzeni negocjacji, stymulujących powstawanie różnorodnych, lokalnych instytucji i organizacji, które sprawiają, że rozwój regionu
nie jest jedynie funkcją różnorodnych działań rozproszonych podmiotów, lecz jest również procesem współpracy podmiotów
gospodarki regionalnej, grupujących się wokół zrozumiałaego i akceptowanego programu.
11.
Fordowski i postfordowski paradygmat rozwoju.
Fordyzm:
- gospodarka zorientowana na przetwórstwo czynników materialnych; dominacja tradycyjnych gałęzi przemysłu (surowce
energetyczne, hutnictwo i ciężka chemia) wymuszających dużą skalę produkcji
- duże jednorodne rynki
- organizacja produkcji pionowo zintegrowana w skali gospodarki narodowej
- proces pracy związany z wytwarzaniem na masową skalę standaryzowanych produktów; orientacja na osiąganie korzyści skali
- scentralizowane związki zawodowe i stowarzyszenia pracodawców oraz organizacje gospodarcze; zinstytucjonalizowana współpraca
między nimi, a organami państwa
- neoklasyczne ujęcie związków między podmiotami gospodarczymi a rynkiem
- prymat struktur państwowych nad regionalnymi i lokalnymi; struktura hierarchiczna
- współpraca między państwami; ograniczenia i bariery będące konsekwencją praktyk protekcjonistycznych: ”Europa państw”
Postfordyzm:
- gospodarka zorientowana na wykorzystanie czynników niematerialnych, wynikających z relacji nauka – technologia; szybko
zmieniająca się produkcja w krótkich seriach
- mniejsze rynki, zróżnicowane regionalnie i lokalnie
- pionowa dezintegracja, trwałe więzi kooperacyjne z małymi firmami, wspólne przedsięwzięcia i porozumienia strategiczne w skali
zarówno globalnej, krajowej jak i regionalnej i lokalnej
- elastyczna produkcja osiągana przy użyciu elastycznego parku maszynowego i elastycznej organizacji pracy
- tendencje do osłabienia roli scentralizowanych organizacji na rzecz z jednej strony organizacji działających w wymiarze segmentów
rynku pracy szczebla regionalnego i lokalnego, z drugiej zaś działających w skali globalnej
- strategia łączenia regulacji rynkowej oraz instytucjonalnej; tworzenie sieci podmiotów koordynujących na różnych szczeblach od
globalnego po lokalny
- odradzanie regionalizmów etnicznych i kulturowych oraz równoległy proces odradzania się lokalizmu, co jest wyrazem zróżnicowania
się świadomości kulturowo-przestrzennej i odchodzenia od zhierarchizowanego ujmowania organizacji państwa i społeczeństwa
- globalizacja gospodarki; ograniczenie polityki protekcjonizmu; współpraca na szczeblu regionów i szczeblu lokalnym (obszary
przygraniczne); „Europa państw”
12.
a)
Klasyfikacja teoretycznych koncepcji rozwoju regionalnego:
marszalowska (Maschal) koncepcja dystryktu przemysłowego
b)
e)
teoria produktu podstawowego
c)
koncepcja „uczącego się” regionu
d)
koncepcja „wielkiego pchnięcia”
koncepcja terytorialnych systemów produkcyjnych (teoria klastru)Przez koncepcje rozwoju regionalnego należy rozumieć
całościowy, spójny sposób wyjaśniania mechanizmu rozwoju regionalnego, który można zdefiniować jako sposób oddziaływania
czynników rozwoju na zmiany w obszarze pól rozwoju regionalnego oraz kreowania obserwowalnych efektów społecznych,
gospodarczych, ekologicznych i przestrzennych w regionie.

Marschallowska koncepcja dystryktu przemysłowego
Dystrykt przemysłowy stanowi przestrzennie wydzielony obszar, na którym koncentrują swoją lokalizację wyspecjalizowane zakłady
przemysłowe. Struktura gospodarki regionalnej jest oparta na małych średnich przedsiębiorstwach, produkujących głównie na rynek
regionalny. Są to przedsiębiorstwa lokalnego kapitału, więc większość decyzji ekonomicznych jest podejmowana w obrębie dystryktu.

Teoria produktu podstawowego
Drogą do rozwoju regionalnego jest specjalizacja produktu. Teoria produktu podstawowego jest rozwinięciem teorii bazy
ekonomicznej. Upatruje ona źródła rozwoju regionalnego w działalności eksportowej. Drogą do rozwoju regionalnego jest stopniowa
specjalizacja produkcyjna, zmierzająca do wypracowania produktu podstawowego dla gospodarki regionu, tj. produktu, który może
być najbardziej konkurencyjny na rynkach zewnętrznych.
...
Plik z chomika:
marciasko
Inne pliki z tego folderu:


Pytania z przedmiotu Gospodarka regionalna.doc (131 KB)
 gospodarka regionalna - ćwiczenia.docx (22 KB)
 gospodarka regionalna-sciaga.doc (59 KB)
 Gospodarka Regionalna-sciaga2.doc (84 KB)
Pytania z przedmiotu Gospodarka regionalna2.doc (131 KB)
Inne foldery tego chomika:


administracja publiczna
Analiza Ekonomiczna
 badania operacyjne
 ekonometria
 finanse samorządowe
Zgłoś jeśli naruszono regulamin





Strona główna
Aktualności
Kontakt
Dział Pomocy
Opinie


Regulamin serwisu
Polityka prywatności
Copyright © 2012 Chomikuj.pl